7. Twee olifanten in Parijs

Sommige uitdrukkingen worden zo vaak gebruikt dat we er niet meer bij stilstaan waar ze vandaan komen. Als we in deze aflevering aankondigen dat twee olifanten op het menu staan, klopt dat, maar het is helaas ook letterlijk het lot van Castor en Pollux. Twee prachtige namen voor twee dieren die het zwaar te verduren krijgen. En dat geldt ook voor deel twee van deze episode. In ‘De ziel van Parijs’ heet dit verhaal Lentebries. Dat klinkt zacht en hoopvol, maar het is kei- en keihard.

Hoewel Kerstmis in het jaar 1870 ook nog op een zondag valt, viert Parijs geen feest. Al 99 dagen houden de Pruisen de stad hermetisch afgesloten. De Parijzenaars zijn verkleumd en uitgehongerd. Na paarden verschijnen ook honden, katten en ratten op het bord. In de betere restaurants, zoals bij Voisin op de hoek van de rue Saint-Honoré en de rue Cambon, mag het vanavond voor de meest vermogenden zelfs iets meer zijn: heldere soep van olifant en gebraden kamelenbout. Het cynische van de Frans-Pruisische oorlog is dat het de Pruisische staatsman Otto von Bismarck noch om Parijs noch om Frankrijk te doen is, maar om zijn persoonlijke droom: de eenmaking van Duitsland. Om een volk aan elkaar te smeden, weet Bismarck, helpt niets beter dan een buitenlandse vijand. Na een oorlog met Denemarken en een met Oostenrijk laat de Pruisische minister-president nu zijn oog vallen op Frankrijk. Een beproeving voor de trotse hoofdstad Parijs.

---

Hoewel operatie Lentebries – Vent Printanier – op de warme zomerdagen
16 en 17 juli valt, laat ze een vrieskou neerdalen over de moegetergde
Joodse bevolking van Parijs. Op 13 juli 1942 stuurt Emile Hennequin,
directeur de la police municipale, zijn geheime circulaire naar alle districtscommissarissen van Parijs en die van de voorsteden: “De bezettingsmacht
heeft besloten tot de arrestatie en het bijeenbrengen van een
bepaald aantal buitenlandse Joden.” In negen pagina’s zet hij uiteen
hoe de verschillende politieafdelingen in deze klopjacht ook vrouwen
en kinderen moeten arresteren. De hele operatie zal niet worden uitgevoerd
door Duitsers, maar door Fransen. Drie dagen later vangen agents
capteurs in een groots opgezette mensenjacht meer dan 13.000 Joden.
Onder hen bijna 6.000 vrouwen en meer dan 4.000 kinderen. Ze zullen
hun mannen of vaders, bij vorige razzia’s opgepakt en tewerkgesteld in
Duitsland, vervoegen, zo wordt hen verteld. Hun echte bestemming is
Auschwitz-Birkenau in Polen. Een uitroeiingskamp. De tienerzusjes Rosette
en Paulette Goldfarb overleven het niet. Bij hen en bij de duizenden andere kinderen
die hij uit Parijs meeneemt, blaast Lentebries het licht uit. Na de oorlog
wordt het onderwerp taboe. De schuldigen komen ermee weg en maken
carrière. Met dank aan de man die hen de hand boven het hoofd houdt,
de machtigste van het land.

---

Stemmen: Dirk Velghe en Rik Van Puymbroeck

Scenario en regie: Karel Dierickx

Montage: Stef Lenaerts

Mix en muziek: Jordan Hudson

Extra stem: Guillaume Cordeaux

---

Alle originele muziek werd gecomponeerd en gearrangeerd door Jordan Hudson.

In deze aflevering horen we ook fragmenten uit:

• 'Prelude Fugue et Variation Op. 18 - I Prulude', César Franck
• 'Le Grand Duchess de Gerolstein - Act 1 (A cheval sur la discipline)', Jacques Offenbach
• 'Waltz No. 3 in A Minor Op 23 No 2', Frédéric Chopin
• 'Silent Night', Eden Symphony Orchestra Woodwind Quintet
• 'Fugue in G Minor (BWV 558) - Traditional', J.S. Bach
• 'Cello Suite No. 5 in C Minor BWV 1011 - I Prelude', J.S. Bach

See omnystudio.com/listener for privacy information.