All Episodes

July 21, 2025 125 mins

To historia o zdradzie, krótkowzroczności elit, wielkiej geopolityce i narodzie, który utracił swoją państwowość nie od razu - lecz kawałek po kawałku.

W XVIII wieku Polska nie upadła nagle. Nie było jednej decydującej bitwy, jednego momentu klęski. Był za to długi proces osłabienia, w którym decyzje – albo ich brak – podejmowano przez dekady. To opowieść o kraju, który gasł powoli, stając się najpierw pionkiem, a potem łupem w rękach sąsiadów.

W prologu przypomnimy losy Polski – od czasów Słowian aż po Sejm Niemy z 1717 roku – by pokazać, jak długa i złożona była droga ku upadkowi.

W pierwszej części skupimy się na kontekście międzynarodowym. Zobaczycie, jak Rosja, Prusy i Austria – początkowo bez planu rozbiorów – zaczęły postrzegać Polskę jako strefę wpływów, a następnie jako wspólny problem do rozwiązania. Prześledzimy ich strategie, ambicje i motywacje.

Opowiemy o podwójnej elekcji z 1733 roku, kiedy jednocześnie wybrano dwóch królów - Leszczyńskiego i Augusta III - i o wojnie o sukcesję polską. Zajrzymy do konfederacji dzikowskiej i poznamy konsekwencje tych wydarzeń dla suwerenności państwa.

Omówimy rządy Augusta III Sasa - króla nieobecnego, którego panowanie upłynęło pod znakiem zrywanych sejmów, paraliżu instytucji i dominacji magnaterii. Zrozumiecie mechanizmy działania liberum veto i dowiecie się, jak wyglądała rywalizacja stronnictw magnackich: Familii Czartoryskich i obozu Potockich.

W kolejnej części przeniesiemy się do czasów ostatniego monarchy - Stanisława Augusta Poniatowskiego. Prześledzimy drogę, która wyniosła go na tron: od misji dyplomatycznej w Petersburgu, przez romans z Katarzyną II, po elekcję z 1764 roku - przeprowadzoną w atmosferze presji militarnej i politycznej ze strony Rosji.

Opowiemy o reformach Poniatowskiego: Komisji Skarbowej, Szkole Rycerskiej, wsparciu dla oświecenia i kultury. Ale także o przeszkodach, które spotkał - rosyjskiej ingerencji, oporze konserwatywnej szlachty, presji ze strony mocarstw.

Prześledzimy sejm repninowski, porwania senatorów, konfederację barską i wydarzenia prowadzące do I rozbioru w 1772 roku.

Zobaczymy też ostatnie próby ratowania państwa: Sejm Czteroletni, uchwalenie Konstytucji 3 Maja, II rozbiór, Insurekcję Kościuszkowską i ostateczny - III rozbiór Polski w 1795 roku.

I wreszcie - zadamy sobie pytanie, które wraca zawsze, gdy kończy się jakaś epoka: czy ten koniec naprawdę był nieunikniony?

Dobrego słuchania! Rafał

Timeline: 0:00 Intro 3:10 Patroni 4:18 Prolog – podsumowanie losów Polski, od Słowian do Sejmu Niemego 1717 r. 9:25 Rozdział I : Przeddzień; Stanisław Leszczyński i August III Sas; 12:00 Rosja, Prusy, Austria – trzech adwersarzy 22:21 August II i Stanisław Leszczyński 28:45 August III Sas 1733-1763 34:56 Dalsze rządy Augusta III. Wołanie o reformy, podsumowanie. 36:42 Rozdział II: Ostatni Król – Stanisław August Poniatowski 41:45 Stanisław August Poniatowski – kim był? 49:51 1764 r. Elekcja nowego króla – Poniatowskiego 52:22 Poniatowski – Rządy 1:01:02 Przeddzień I Rozbioru Polski 1:02:38 Rozdział III: Dramat w Trzech Aktach. I-szy Rozbiór Polski 1772 r. 1:11:18 Po I-szym Rozbiorze Polski 1:15:50 Sejm Rozbiorowy 1773-1775 r. 1:20:08 Rok 1775 i kolejne lata po I-szym Rozbiorze Polski 1:24:41 Sejm Wielki (Czteroletni) – 1788 r. 1:26:52 Konstytucja 3 Maja – 1791 r. 1:29:15 Po Sejmie Wielkim. Zalążek Buntu. 1:31:48 Konfederacja Targowicka – 18/19 Maja 1792 r. 1:40:29 II-gi Rozbiór Polski 1793 r. 1:45:28 Tadeusz Kościuszko 1:48:11 Insurekcja Kościuszkowska 1794 r. 1:50:21 Bitwa pod Racławicami 4 kwietnia 1794 r. 1:55:47 III-ci rozbiór Polski – 1795 r. 1:59:55 Epilog: Koniec Państwa, Początek Narodu 2:02:07 Outro 2:04:34 Ciekawostka

Źródła: https://pastebin.com/W09aUS2S TT: https://twitter.com/sadowski_rafal IG: https://www.instagram.com/rafal_sadowskii

Patroni: https://pastebin.com/kaVRXaFx Dziękuję, że towarzyszycie mi na pokładzie tego statku podczas podróży przez fale historii! ✨

Zostań Patronem na https://patronite.pl/podcasthistoryczny 🔥 Wsparcie jednorazowe: https://suppi.pl/podcasthistoryczny 💖 Moją książkę, „Historię dla Odważnych” znajdziecie tu: https://odwaga.alt.pl Kup szybko i bezpiecznie, sobie lub komuś na prezent 🎁

Mark as Played

Advertise With Us

Popular Podcasts

Stuff You Should Know
Medal of Honor: Stories of Courage

Medal of Honor: Stories of Courage

Rewarded for bravery that goes above and beyond the call of duty, the Medal of Honor is the United States’ top military decoration. The stories we tell are about the heroes who have distinguished themselves by acts of heroism and courage that have saved lives. From Judith Resnik, the second woman in space, to Daniel Daly, one of only 19 people to have received the Medal of Honor twice, these are stories about those who have done the improbable and unexpected, who have sacrificed something in the name of something much bigger than themselves. Every Wednesday on Medal of Honor, uncover what their experiences tell us about the nature of sacrifice, why people put their lives in danger for others, and what happens after you’ve become a hero. Special thanks to series creator Dan McGinn, to the Congressional Medal of Honor Society and Adam Plumpton. Medal of Honor begins on May 28. Subscribe to Pushkin+ to hear ad-free episodes one week early. Find Pushkin+ on the Medal of Honor show page in Apple or at Pushkin.fm. Subscribe on Apple: apple.co/pushkin Subscribe on Pushkin: pushkin.fm/plus

Dateline NBC

Dateline NBC

Current and classic episodes, featuring compelling true-crime mysteries, powerful documentaries and in-depth investigations. Follow now to get the latest episodes of Dateline NBC completely free, or subscribe to Dateline Premium for ad-free listening and exclusive bonus content: DatelinePremium.com

Music, radio and podcasts, all free. Listen online or download the iHeart App.

Connect

© 2025 iHeartMedia, Inc.