Historia Szkocji to opowieść o niezłomnych wojownikach, buntach przeciw imperiom i walce o niezależność, która trwa do dziś! W tym odcinku przeniesiemy się na tereny spowite mgłą, gdzie rodziła się tożsamość Szkotów. Przejdziemy przez starożytne czasy Piktów, czasy panowania Rzymian, narodziny Królestwa Alby, epokę wikingów, burzliwe wojny z Anglią, aż po współczesne dążenia do niepodległości.
Część I: Kolebka – w krainie mgieł i wojowników
Zaczynamy w czasach pierwszych osadników, którzy zamieszkiwali te tereny już tysiące lat temu. Jak wyglądało ich życie w surowym klimacie?
• Rzymianie w Szkocji – Gdy potęga Imperium Rzymskiego rozrastała się, napotkała na swojej drodze obrońców z północy Brytanii. Mimo budowy Wału Hadriana i Antonina, Rzymianie nigdy nie podbili całkowicie szkockich ziem. Czym był ten mur i jak wpłynął na rozwój regionu? • Powstanie Królestwa Alby – Jak doszło do utworzenia pierwszego szkockiego państwa? W jaki sposób Kenneth MacAlpin zjednoczył Piktów i Szkotów, tworząc zalążek przyszłej Szkocji? • Era Wikingów – brutalne najazdy Skandynawów, ich osady i wpływ na kulturę oraz politykę regionu.
Część II: Unia – krew, pot i miecz
Przez wieki Szkoci walczyli o swoją niepodległość, a legendy takich bohaterów jak William Wallace i Robert Bruce do dziś budzą podziw.
• Wojna o niepodległość – jak Wallace i Bruce pokonali Anglików? Jakie taktyki stosowali przeciw liczniejszym wojskom króla Edwarda I? • Dynastia Stuartów i Auld Alliance – szkocko-francuski sojusz, który miał powstrzymać Anglię, ale czy rzeczywiście był skuteczny? • Reformacja w Szkocji – dlaczego kraj, który przez wieki był wierny papieżowi, stał się bastionem protestantyzmu? • Unia Koron i Unia 1707 – czy Szkoci dobrowolnie zgodzili się na połączenie z Anglią, czy też zostali do tego zmuszeni? Jakie konsekwencje miał ten akt? Powstania jakobickie i czystki w Highlands Po Unii w 1707 roku nie wszyscy Szkoci pogodzili się z nowym porządkiem. Zwolennicy dynastii Stuartów podjęli próbę odzyskania tronu dla Jakuba II i jego następców. • Pierwsze Powstanie Jakobickie (1715) – dlaczego się nie powiodło? • Drugie Powstanie Jakobickie (1745–1746) – Bonnie Prince Charlie i bitwa pod Culloden – ostateczna klęska, która zmieniła Szkocję na zawsze. • Czystki w Highlands – jak po powstaniach Anglicy brutalnie rozprawili się z góralami, niszcząc ich kulturę i tradycję.
Część III: W kilcie ku referendum – nowoczesna Szkocja
Szkoci nigdy nie przestali dążyć do niezależności. XX wiek przyniósł zmiany, które odnowiły dyskusję o suwerenności.
• Referendum 2014 – dlaczego Szkoci niemal zdecydowali się na odrębne państwo? • Brexit a Szkocja – czy wyjście z UE oznacza nowy impuls dla niepodległości?
Część IV: Mitologia, kultura i popkultura
Historia Szkocji to nie tylko bitwy i polityka, ale również bogata tradycja folklorystyczna i kulturalna. • Selkie, Kelpie i Potwór z Loch Ness – czy legendy mają ziarnko prawdy? • Kultura klanowa – czym były klany? • Braveheart – fakty i mity – co w filmie było prawdą, a co hollywoodzką fikcją?
Dobrego słuchania! Rafał
Timeline: 0:00 Intro 4:30 Prolog: Kraina Mgieł 11:59 Rozdział I: Kolebka. W krainie mgieł i pierwszych wojowników. Piktowie 17:53 Rzymianie: Zderzenie imperiów. Rzymski podbój Brytanii. 20:39 Bitwa pod Mons Graupius 84 r. n.e. 26:10 Szkocja po Rzymianach 31:39 Narodziny narodu. Powstanie Królestwa Alby i przybycie Szkotów 36:09 Zjednoczenie Szkocji pod Kenneethem MacAlpinem 40:25 Kamień ze Scone 42:56 Wikingowie 45:07 Bitwa pod Largs 1263 r. 47:25 Krótkie podsumowanie początkowych dziejów Szkocji 49:24 Rozdział II: Unia – pot, krew i miecz. Szkocka walka o tożsamość i niezależność 53:19 William Wallace 59:18 Robert Bruce 1:04:09 Dyniastia Stuartów, Auld Alliance, Reformacja 1:10:02 Reformacja Religijna 1:14:02 Unia Koron 1603 r. 1:17:23 Chwalebna Rewolucja 1688 r. 1:23:27 Unia Anglii i Szkocji z 1707 r. 1:26:58 Powstania Jakobickie 1:31:48 Drugie Powstanie Jakobickie 1745-1746; Bonnie Prince Charlie 1:36:02 Bitwa pod Prestonpans 1:39:16 Bonnie Prince Charlie Prze Dalej 1:45:55 Bitwa pod Culloden 1746 1:51:06 Po powstaniach: czystki Highlandów, wymazywanie szkockiej kultury 1:56:13 Podsumowanie dotychczasowej historii 2:00:49 Rozdział III: W Kilcie Ku Referendum 2:04:44 XX Wiek – w kierunku autonomii 2:08:35 Referendum niepodległościowe Szkocji 2014 2:15:09 Brexit 2016 r. 2:18:43 Brexit a Szkocja 2:23:07 Rozdział IV: Folklorl i legendy. Selkie, Kelpie, Potwór z Loch Ness 2:31:18 Klany, tartany, kilty, dudy 2:36:06 Szkocja i popkultura – ile wspólnego z historią ma „Braveheart”? 2:45:06 Epilog: Wrzosowisko 2:46:49 Outro 2:47:43 Patroni 2:49:00 Ciekawostka
Źródła: https://pastebin.com/h7iDYDN8 Patroni: https://pastebin.com/2
Stuff You Should Know
If you've ever wanted to know about champagne, satanism, the Stonewall Uprising, chaos theory, LSD, El Nino, true crime and Rosa Parks, then look no further. Josh and Chuck have you covered.
Paper Ghosts: The Texas Teen Murders
Paper Ghosts: The Texas Teen Murders takes you back to 1983, when two teenagers were found murdered, execution-style, on a quiet Texas hill. What followed was decades of rumors, false leads, and a case that law enforcement could never seem to close. Now, veteran investigative journalist M. William Phelps reopens the file — uncovering new witnesses, hidden evidence, and a shocking web of deaths that may all be connected. Over nine gripping episodes, Paper Ghosts: The Texas Teen Murders unravels a story 42 years in the making… and asks the question: who’s really been hiding the truth?
Dateline NBC
Current and classic episodes, featuring compelling true-crime mysteries, powerful documentaries and in-depth investigations. Follow now to get the latest episodes of Dateline NBC completely free, or subscribe to Dateline Premium for ad-free listening and exclusive bonus content: DatelinePremium.com