537 – De kracht van de vijf Nederlandse zeehavens

Ons land is uniek: we hebben én Brainport én Mainport. Kenniscentra en economische clusters op wereldniveau. Opvallend is dat de huidige verkiezingscampagne de structurele, lange-termijnversterking van die kurk waarop onze welvaart drijft lijkt te negeren.    

Jaap Jansen en PG Kroeger verdiepen zich met experts in de vijf nationale zeehavens: hun kansen en de zorgen. En PG duikt in de bijzondere en zeer oude historie van deze delta van Europa.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Branche Organisatie Zeehavens. En natuurlijk met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje en wij zoeken contact.

***

"Wereldspelers van de industrie in onze zeehavens zijn allemaal bezig met verduurzaming. Maar de overheid moet het hen wel mogelijk maken”, zegt Boudewijn Siemons, ceo van Port of Rotterdam en voorzitter van de BOZ, de Branche Organisatie Zeehavens.   

De historie van die geopolitieke begint bij Augustus, imperator van Rome. PG vertelt over diens indrukwekkende vlootproject op de plek waar nu de Wijkertunnel ligt. Maar ook in de eeuwen nadien bleek deze delta cruciaal voor de Europese economie en bepaalde zij de welvaart, urbanisatie, politiek en rol van deze streken op wereldschaal.  

Het is een verhaal van Dorestad tot Brugge en van Amsterdam tot Vlissingen. Filips II tot Thorbecke en George Marshall. Deze streken van de mondingen van Schelde, Maas, Rijn en Eems lijken nog het meest op de reusachtige delta van de Parelrivier, maar wie is onze Deng Xiaoping?   

In de gesprekken met havenexperts komen die thema's heel eigentijds aan de orde. Cas König (ceo van North Sea Port) en Marco Waas (chief technology and sustainability van Nobian) schetsen de ontwikkelingen van de nauw samenwerkende havens van Gent, Terneuzen en Vlissingen in North Sea Port en die van het gespecialiseerde chloorcluster in Rotterdam. Nobian is een spil in de chemische innovatie en speelt daarom een sleutelrol in de verduurzaming en energietransitie. Uit hun verhalen zijn vele lessen te trekken voor beleidsmakers, industrie en bestuurders.

Ingrid Post (programmadirecteur energietransitie Noordzeekanaalgebied) en Kees Noorman (directeur van ORAM, de grote ondernemers in de Metropoolregio Amsterdam) praten over de optelsom aan grote uitdagingen die kenmerkend is voor wereldhavens. Van de toekomst van Tata Steel tot de beveiliging tegen drones. En van de spanning tussen veel meer woningbouw en industriële productie tot complexe lokale bestuurssamenwerking en aandacht uit 'Den Haag'. Strategische industrie is voor Europa essentieel, maar tegelijkertijd moet die ook verduurzamen en lange termijn perspectief houden. 

Boudewijn Siemons richt de blik op heel die delta en de eeuwenoude rol als poort van Europa. Hoe houden we die vast? In elk geval is - zoals in vroeger eeuwen - de relatie en de afstemming met Antwerpen markant verbeterd. En hij benadrukt dat er geen tak van industrie in de havens is die niet intensief verduurzaamt.

Maar hij waarschuwt: "We zien tekenen van de-industrialisatie.” Reuzen als Shell, BP en ExxonMobil stoppen met uitbreiden of verplaatsen zelfs delen van hun industrie naar elders. “Willen we in Europa strategische autonomie, dan moeten we beseffen dat dit niet voor niks gaat lukken”, zegt hij. "De politiek is wakker geworden, maar de samenwerking moet krachtiger." Naast ‘Project Beethoven’ voor Brainport Eindhoven, zou er voor de zeehavens een vergelijkbaar ondersteuningsprogramma moeten komen.

PG heeft al een naam: Pr