Giao dịch hàng hóa: Chiến lược phòng ngừa rủi ro tối ưu cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Biến động giá nguyên liệu đầu vào đang "bào mòn" lợi nhuận của doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV) ở Việt Nam. Theo thống kê từ Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, hơn 68% DNNVV phải đối mặt với rủi ro biến động giá hàng hóa trong năm 2024. Bài viết này sẽ giới thiệu chiến lược giao dịch hàng hóa phái sinh như một "lá chắn" hiệu quả, giúp doanh nghiệp bạn kiểm soát chi phí và bảo vệ biên lợi nhuận.

## Tại sao DNNVV cần chiến lược phòng ngừa rủi ro giá hàng hóa?

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu biến động không ngừng, các DNNVV thường là đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Với dòng tiền và nguồn lực hạn chế, một đợt tăng giá đột ngột của nguyên liệu đầu vào có thể đẩy doanh nghiệp vào tình trạng khó khăn.

Ông Nguyễn Văn Minh, Giám đốc công ty sản xuất bánh kẹo Minh Hồng tại Hà Nội chia sẻ: "Giá đường và bột mì tăng gần 35% trong quý đầu năm 2025 đã khiến biên lợi nhuận của chúng tôi giảm từ 18% xuống còn 8%. Chúng tôi không thể tăng giá bán tương ứng vì sẽ mất khách hàng ngay lập tức."

Đây chính là lúc các công cụ phòng ngừa rủi ro thông qua giao dịch hàng hóa phái sinh phát huy tác dụng.

## Hiểu về giao dịch hàng hóa phái sinh và cơ chế phòng ngừa rủi ro

Giao dịch hàng hóa phái sinh cho phép doanh nghiệp "khóa" giá nguyên liệu đầu vào trong tương lai thông qua các hợp đồng tương lai (futures contract). Về bản chất, đây là cam kết mua hoặc bán một loại hàng hóa cụ thể với số lượng, chất lượng và mức giá xác định tại một thời điểm trong tương lai.

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp có thể thực hiện giao dịch hàng hóa phái sinh thông qua Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) với nhiều loại hàng hóa như nông sản (lúa mì, đường, cà phê), kim loại (bạc, đồng), và cả năng lượng.

**Mẹo thực tế:** Trước khi bắt đầu, hãy xác định chính xác loại hàng hóa nào chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu chi phí và có biến động giá mạnh. Đây chính là các mặt hàng ưu tiên cần áp dụng chiến lược phòng ngừa rủi ro.

## Các bước triển khai chiến lược phòng ngừa rủi ro thông qua giao dịch hàng hóa

### Bước 1: Phân tích cơ cấu chi phí và xác định mức độ phơi nhiễm rủi ro

Đầu tiên, doanh nghiệp cần phân tích kỹ cơ cấu chi phí để xác định tỷ trọng từng loại nguyên liệu. Ví dụ, với doanh nghiệp sản xuất thực phẩm, đường có thể chiếm 25% giá thành, trong khi bột mì chiếm 40%. Một biến động 10% của giá bột mì sẽ ảnh hưởng 4% đến tổng chi phí sản xuất.

### Bước 2: Lựa chọn công cụ phòng ngừa rủi ro phù hợp

Dựa trên quy mô và nhu cầu sử dụng nguyên liệu, doanh nghiệp có thể lựa chọn các công cụ sau:

- **Hợp đồng tương lai (Futures):** Phù hợp cho doanh nghiệp cần khối lượng lớn, ổn định.

- **Hợp đồng quyền chọn (Options):** Linh hoạt hơn, cho phép hưởng lợi nếu giá giảm nhưng vẫn bảo vệ khi giá tăng.

- **Hợp đồng hoán đổi (Swaps):** Thích hợp cho phòng ngừa rủi ro dài hạn.

**Mẹo thực tế:** Đối với DNNVV tại Việt Nam, nên bắt đầu với hợp đồng tương lai do tính thanh khoản cao và dễ tiếp cận. Hãy lựa chọn công ty môi giới uy tín như HCT - thành viên hàng đầu của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam, để được tư vấn cụ thể.

### Bước 3: Xác định tỷ lệ phòng ngừa rủi ro hợp lý

Không nhất thiết phải phòng ngừa rủi ro 100% nhu cầu nguyên liệu. Theo kinh nghiệm của các chuyên gia tài chính, DNNVV nên bắt đầu với tỷ lệ 30-50% nhu cầu để cân bằng giữa bảo vệ và linh hoạt.

### Bước 4: Theo dõi và điều chỉnh chiến lược

Thị trường luôn biến động, vì vậy doanh nghiệp cần giám sát thường xuyên hiệu quả của chiến lược và điều chỉnh kịp thời. Cần có người chịu trách nhiệm theo dõi thị trường hàng ngày.

*Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, khô