April 17, 2024 • 8 mins
Kot pantolona ismini veren ve Türkiyeye ilk defa kot pantolonu getiren harika girişimcilerden biri olan Muhteşem Kot’un hikayesini ve neler başardığını bu yayında inceleyeceğiz.
Tüm yayının Yazılı Metnine ulaşabilir, yayınını Youtube üzerinden izleyebilir ve Patreon üzerinden bana destek olabilir.
Mark as Played
Transcript
Episode Transcript
Available transcripts are automatically generated. Complete accuracy is not guaranteed.
(00:00):
Herkese merhabalar yeni bir yayına daha hoş geldiniz.
(00:07):
Kod pantolon'a ismini veren ve Türkiye'ye ilk defa Kod pantolon'u getiren harika girişimcilerden biri olan muhteşem kutun hikayesini ve neler başardığını bu yayında hep beraber inceleyelim istiyorum.
İsterseniz daha fazla beklemeden buyurun hemen konunun detaylarına geçelim.
Bu arada yaptığım yayınları beğeniyor ve yeni yayınları kaçırmak istemiyorsanız dinlediğiniz platformlardan abone olarak tüm yayınlara anında ulaşabilir veya patron üzerinden bana destek olabilirsiniz.
(00:36):
CIN, BLUE CIN ya da bizdeki ismiyle Kod pantolon her yaştan ve herkesimden insanın en çok tercih ettiği kıyafetlerden bir tanesi günlük hayatımızda belki de durdurak bilmeden her gün kullandığınız ama hikayesini bilmediğimiz o kadar çok ürün var ki Kod pantolon'da bunlardan sadece bir tanesi.
(00:59):
Kod pantolon çok uzun yıllar önce hayatımıza girmesine rağmen modusunu hiç yitirmedi hatta tam aksine sürekli olarak karşımıza daha fazla çıkmaya başladı.
Sadece Kod pantolon olarak da değil ceket gömlek etek ve çanta gibi daha pek çok eşya kodtan üretilmeye devam edildi.
Peki tüm dünyaya yayılan BLUE CIN ile bizler nasıl tanıştık gelin önce buna bir göz atalım.
(01:25):
BLUE CIN'in ilk patente 20 Mayıs 1873 yılında San Francisco'da yaşayan Levi Starros tarafından alınmış.
San Francisco'daki maden işçilerine özel mavi renkte ve metal perçinlerle güçlendirilmiş bir pantolon dizayn edip Levi's 501 adıyla patentini almışlar.
Levi Starros Fransa'dan gelen mavi renkte ve dayanıklı pamuklu denim kumaşa ki bu kumaş türü İngilizce'de CIN olarak atlandırılıyor.
(01:53):
Ancak pek çok İngilizce sözcük CIN yazdığınızda şu an Kod olarak çeviri yapıyor.
Levi, Jacob, Davis'in bulduğu dikiş sitili ile Bakır Percin ile tutturulan yan cepleri de buna ekleyince BLUE ve CIN sözlerini bir araya getirmeye karar vermiş.
Böylelikle BLUE CIN ismi ilk olarak ortaya çıkmış.
Ancak ilk üretilen pantolon mavi renkte değilmiş maden işçilerinin kiri göstermeyen ve uzun süre yırtılmadan dayanabilecek bir pantolon isteği üzerine.
(02:23):
Levi Starros kahverengi renkten ilk pantolonunu üretmiş.
İlerleyen süreçte bu işe mavi renk ile çoğunlukla devam edince BLUE CIN ismi ortaya çıkmış.
1873 yılında BLUE CIN olarak piyasaya çıkan bu pantolon diğerlerine göre daha dayanıklı olduğu için çoğunlukla işçi ve yoksul kesiminin tercih etti bir kıyafet olmayolunda ilerlemiş.
(02:46):
İkinci dünya savaşının bitmesi ile de emekçi kesimin simgesi olan BLUE CIN sokakta daha fazla görülen ve popülerlik kazanan bir hal almaya başlamış.
Hatta 1950'lerde James Dean'in başrolünü oynadığı Rebel Vitaura Chaos bu da Türk sinemasına devlerin aşık olarak çevrilmiş.
Bu filmde kendisi isyanker bir genci oynamış bir anda AC Genç modası BLUE CIN giymek ile birleştirilmiş bu dönemlerde de çoğunlukla AC Genç olarak kendini tanımlayan bir nesil sadece BLUE CIN giymeyi tercih etmeye başlamışlar.
(03:22):
Durum böyle olunca da BLUE CIN ile restorana, tiyatroya ve zamanın elit yerlerine gitmeye çalışanlar çoğunlukla kapıdan çevrilmeye başlamışlar.
İlerleyen zamanda da Amerika'da çekilen Vahşi Batı filmlerinde bu pantolonların kullanılması, BLUE CIN'in tüm dünyaya resmen bir virüs gibi yayılmasını sağlamış.
Artık dünyanın dört bir tarafından insanlar bu pantolonlara talep göstermeye başlamışlar.
(03:47):
Dönemin ünlü isimleri, Marlon Brando, Marilyn Monroe, Elvis Presley, James Dean gibi isimler, BLUE CIN pantolonları giymeye ve bu kıyafetler ile konserler, resim çekimleri, reklam filmleri gibi etkinliklerde boy göstermeye başlayınca BLUE CIN'in popüleritesi inanılmaz bir hız kazanmış.
(04:10):
İlk başlarda emekçi kesme simgesi olan, sonra asil gençlikle özleştirilen BLUE CIN artık hippilerden, anarşistlere, işçilerden, zenginlere kadar herkesin tercih ettiği bir kıyafet türüne dönüşebilmiş.
Peki, muhteşem kod BLUE CIN ile nasıl ve nerede tanıştı? Terzi çırağı olarak karierine ilk adımı atan ve ardından Fransa'da o dönemin en prestijli terzilik okulu olan La Devezse d'Rox'ta eğitim olan Yugoslav göçmeni, muhteşem kod 1940 yılında BLUE CIN ile ilk defa tanışmış.
(04:45):
1940'lerin sonunda Fransa'da işçi ve köylü kesiminin giyebileceği dayanıklı ve ucuz bir malzeme arayan muhteşem kod BLUE CIN'i keşfetmiş ve BLUE CIN'in sağlamlı ve dikim tarzını çok beğenmiş.
Fransadan Türkiye dönünce de bu pantolonları üretmeye karar vermiş.
1960'lı yıllarda Türkiye'de Osmanbey'de Rumeli Caddesi üzerinde 56 numaralı Atölyede üretme başlayan muhteşem kod, günde 200 adet BLUE CIN üretmeye başlamış.
(05:15):
Bu pantolonları satmaya başlayınca da BLUE CIN ismini kullanmak yerine kendi soyadını vermeye karar vermiş.
Böylelikle de Kod ismi BLUE CIN'in yerine almış, eğer şu an Türk değil kurumunun sitesine gider ve Türkçe Sözlük bölümünde Kod ismini yazarsanız bu kelime resmi olarak da dilimize geçtiğini göreceksiniz.
(05:37):
Peki muhteşem kodun kodlarına ne oldu?
1980'li yıllarda Serbest piyasaya ekonomisiyle yabancı markaların pek çoğu yerli piyasaya girmeyi başardı. Durum böyle olunca da yerli üretimi olan muhteşem kodun ürettiği kodlar yabancı markalar karşısında değer kaybetmeye başladı.
Muhteşem kodun oğlu Aytaç Kod verdiği bir röportajda dilimize dahi yerleşen Kod markasının yabancı markaların Türkiye gelmesi ile otomatikmen ikinci lige düşmelerine sebep olduğundan hatta yaptığı bir konuşmada bahsetmiş.
(06:10):
Türkiye'nin 80'li yıllarda dış pazarı açılması yerli üretim olan ve aslında bizim gibi ülkeler için çok önemli bir değer arz eden böyle girişimler ve girişimciler neziki kapılarına kilit vurmak zorunda kalmışlar.
1990'a kadar yabancı firmalarla savaşa devam eden Kod firması 1992 senesine geldiklerinde artık bu işten kare edemez bir duruma ulaştıklarından dolayı da fabrikalarındaki Kod üretimine durdurma kararını almışlar ve fabrikalarını başkasına kiraya vermişler.
(06:43):
Aslında Blue Gin'in Türkiye'deki hikayesi tam olarak burada da bitmiyor. Kaynağı tam olarak doğrulanmamış olsa da 15. ve 17. yüzyıllar arasında Denizli ve Akisar bölgesinde yetiştirilen pamuklar Hindistan'dan gelen mavi boyayla boyanmaya başlamış.
Çünkü o dönem yetiştirilen her pamuk ince pamuk değilmiş bu daha kalın olan pamuklar bu şekilde kullanılmış. Bu pamuklarda İzmir'e geldiklerinde diğer bir adıyla denim kumaşı deniyormuş o dönemler.
(07:14):
Fransa'nın Güneydoğusunda yer alan Marsilya'ya ihrac edilmeye başlanmış. Burada da İspanyollar bu kumaşı Amerika'daki kolonları götürmeye başlamışlar ve böylelikle Amerika'da Blue Gin devrimi başlamış. Herhangi bir bilimsel kaynak ile kanıtlanamayan bu şehir efsanesinde ise Türklerin ilk defa üretmiş olduğu Kod pantolonun ana malzemesini sanayileştiremediklerinden dolayı Fransa'ya ihrac etmeye başladıklarından bahsediliyor.
(07:44):
Ve Fransızlar da bu malzemeyi tüm dünyaya yaymayı başaramadıklarından dolayı girişimlerin ülkesi olan Amerika Blue Gin'i keşfetmiş.
Tabi yine bu bilgini sadece halk arasında dilden dili dolaşan bir efsane olduğunu unutmamakta fayda var.
Bu bölümde Türkiye'ye ilk defa Kod pantolonu getiren ve Kod kelimesinin dilimize yerleşmesini sağlayan muhteşem Kod'un hikayesini inceledik.
(08:09):
Umarım sizlere faydalı bir iler sunabilmişimdir. Bu arada tüm yayının yazılı metnine ve yayında kullandığım kaynaklara açıklama ay bölümünde yer alan demküzerinden ulaşabilirsiniz.
En kısım sürede yeni yayınlarda görüşmek üzere kendinize çok iyi bakın hoşça kalın.
Herkese merhabalar yeni bir yayına daha hoş geldiniz.
(00:07):
Kod pantolon'a ismini veren ve Türkiye'ye ilk defa Kod pantolon'u getiren harika girişimcilerden biri olan muhteşem kutun hikayesini ve neler başardığını bu yayında hep beraber inceleyelim istiyorum.
İsterseniz daha fazla beklemeden buyurun hemen konunun detaylarına geçelim.
Bu arada yaptığım yayınları beğeniyor ve yeni yayınları kaçırmak istemiyorsanız dinlediğiniz platformlardan abone olarak tüm yayınlara anında ulaşabilir veya patron üzerinden bana destek olabilirsiniz.
(00:36):
CIN, BLUE CIN ya da bizdeki ismiyle Kod pantolon her yaştan ve herkesimden insanın en çok tercih ettiği kıyafetlerden bir tanesi günlük hayatımızda belki de durdurak bilmeden her gün kullandığınız ama hikayesini bilmediğimiz o kadar çok ürün var ki Kod pantolon'da bunlardan sadece bir tanesi.
(00:59):
Kod pantolon çok uzun yıllar önce hayatımıza girmesine rağmen modusunu hiç yitirmedi hatta tam aksine sürekli olarak karşımıza daha fazla çıkmaya başladı.
Sadece Kod pantolon olarak da değil ceket gömlek etek ve çanta gibi daha pek çok eşya kodtan üretilmeye devam edildi.
Peki tüm dünyaya yayılan BLUE CIN ile bizler nasıl tanıştık gelin önce buna bir göz atalım.
(01:25):
BLUE CIN'in ilk patente 20 Mayıs 1873 yılında San Francisco'da yaşayan Levi Starros tarafından alınmış.
San Francisco'daki maden işçilerine özel mavi renkte ve metal perçinlerle güçlendirilmiş bir pantolon dizayn edip Levi's 501 adıyla patentini almışlar.
Levi Starros Fransa'dan gelen mavi renkte ve dayanıklı pamuklu denim kumaşa ki bu kumaş türü İngilizce'de CIN olarak atlandırılıyor.
(01:53):
Ancak pek çok İngilizce sözcük CIN yazdığınızda şu an Kod olarak çeviri yapıyor.
Levi, Jacob, Davis'in bulduğu dikiş sitili ile Bakır Percin ile tutturulan yan cepleri de buna ekleyince BLUE ve CIN sözlerini bir araya getirmeye karar vermiş.
Böylelikle BLUE CIN ismi ilk olarak ortaya çıkmış.
Ancak ilk üretilen pantolon mavi renkte değilmiş maden işçilerinin kiri göstermeyen ve uzun süre yırtılmadan dayanabilecek bir pantolon isteği üzerine.
(02:23):
Levi Starros kahverengi renkten ilk pantolonunu üretmiş.
İlerleyen süreçte bu işe mavi renk ile çoğunlukla devam edince BLUE CIN ismi ortaya çıkmış.
1873 yılında BLUE CIN olarak piyasaya çıkan bu pantolon diğerlerine göre daha dayanıklı olduğu için çoğunlukla işçi ve yoksul kesiminin tercih etti bir kıyafet olmayolunda ilerlemiş.
(02:46):
İkinci dünya savaşının bitmesi ile de emekçi kesimin simgesi olan BLUE CIN sokakta daha fazla görülen ve popülerlik kazanan bir hal almaya başlamış.
Hatta 1950'lerde James Dean'in başrolünü oynadığı Rebel Vitaura Chaos bu da Türk sinemasına devlerin aşık olarak çevrilmiş.
Bu filmde kendisi isyanker bir genci oynamış bir anda AC Genç modası BLUE CIN giymek ile birleştirilmiş bu dönemlerde de çoğunlukla AC Genç olarak kendini tanımlayan bir nesil sadece BLUE CIN giymeyi tercih etmeye başlamışlar.
(03:22):
Durum böyle olunca da BLUE CIN ile restorana, tiyatroya ve zamanın elit yerlerine gitmeye çalışanlar çoğunlukla kapıdan çevrilmeye başlamışlar.
İlerleyen zamanda da Amerika'da çekilen Vahşi Batı filmlerinde bu pantolonların kullanılması, BLUE CIN'in tüm dünyaya resmen bir virüs gibi yayılmasını sağlamış.
Artık dünyanın dört bir tarafından insanlar bu pantolonlara talep göstermeye başlamışlar.
(03:47):
Dönemin ünlü isimleri, Marlon Brando, Marilyn Monroe, Elvis Presley, James Dean gibi isimler, BLUE CIN pantolonları giymeye ve bu kıyafetler ile konserler, resim çekimleri, reklam filmleri gibi etkinliklerde boy göstermeye başlayınca BLUE CIN'in popüleritesi inanılmaz bir hız kazanmış.
(04:10):
İlk başlarda emekçi kesme simgesi olan, sonra asil gençlikle özleştirilen BLUE CIN artık hippilerden, anarşistlere, işçilerden, zenginlere kadar herkesin tercih ettiği bir kıyafet türüne dönüşebilmiş.
Peki, muhteşem kod BLUE CIN ile nasıl ve nerede tanıştı? Terzi çırağı olarak karierine ilk adımı atan ve ardından Fransa'da o dönemin en prestijli terzilik okulu olan La Devezse d'Rox'ta eğitim olan Yugoslav göçmeni, muhteşem kod 1940 yılında BLUE CIN ile ilk defa tanışmış.
(04:45):
1940'lerin sonunda Fransa'da işçi ve köylü kesiminin giyebileceği dayanıklı ve ucuz bir malzeme arayan muhteşem kod BLUE CIN'i keşfetmiş ve BLUE CIN'in sağlamlı ve dikim tarzını çok beğenmiş.
Fransadan Türkiye dönünce de bu pantolonları üretmeye karar vermiş.
1960'lı yıllarda Türkiye'de Osmanbey'de Rumeli Caddesi üzerinde 56 numaralı Atölyede üretme başlayan muhteşem kod, günde 200 adet BLUE CIN üretmeye başlamış.
(05:15):
Bu pantolonları satmaya başlayınca da BLUE CIN ismini kullanmak yerine kendi soyadını vermeye karar vermiş.
Böylelikle de Kod ismi BLUE CIN'in yerine almış, eğer şu an Türk değil kurumunun sitesine gider ve Türkçe Sözlük bölümünde Kod ismini yazarsanız bu kelime resmi olarak da dilimize geçtiğini göreceksiniz.
(05:37):
Peki muhteşem kodun kodlarına ne oldu?
1980'li yıllarda Serbest piyasaya ekonomisiyle yabancı markaların pek çoğu yerli piyasaya girmeyi başardı. Durum böyle olunca da yerli üretimi olan muhteşem kodun ürettiği kodlar yabancı markalar karşısında değer kaybetmeye başladı.
Muhteşem kodun oğlu Aytaç Kod verdiği bir röportajda dilimize dahi yerleşen Kod markasının yabancı markaların Türkiye gelmesi ile otomatikmen ikinci lige düşmelerine sebep olduğundan hatta yaptığı bir konuşmada bahsetmiş.
(06:10):
Türkiye'nin 80'li yıllarda dış pazarı açılması yerli üretim olan ve aslında bizim gibi ülkeler için çok önemli bir değer arz eden böyle girişimler ve girişimciler neziki kapılarına kilit vurmak zorunda kalmışlar.
1990'a kadar yabancı firmalarla savaşa devam eden Kod firması 1992 senesine geldiklerinde artık bu işten kare edemez bir duruma ulaştıklarından dolayı da fabrikalarındaki Kod üretimine durdurma kararını almışlar ve fabrikalarını başkasına kiraya vermişler.
(06:43):
Aslında Blue Gin'in Türkiye'deki hikayesi tam olarak burada da bitmiyor. Kaynağı tam olarak doğrulanmamış olsa da 15. ve 17. yüzyıllar arasında Denizli ve Akisar bölgesinde yetiştirilen pamuklar Hindistan'dan gelen mavi boyayla boyanmaya başlamış.
Çünkü o dönem yetiştirilen her pamuk ince pamuk değilmiş bu daha kalın olan pamuklar bu şekilde kullanılmış. Bu pamuklarda İzmir'e geldiklerinde diğer bir adıyla denim kumaşı deniyormuş o dönemler.
(07:14):
Fransa'nın Güneydoğusunda yer alan Marsilya'ya ihrac edilmeye başlanmış. Burada da İspanyollar bu kumaşı Amerika'daki kolonları götürmeye başlamışlar ve böylelikle Amerika'da Blue Gin devrimi başlamış. Herhangi bir bilimsel kaynak ile kanıtlanamayan bu şehir efsanesinde ise Türklerin ilk defa üretmiş olduğu Kod pantolonun ana malzemesini sanayileştiremediklerinden dolayı Fransa'ya ihrac etmeye başladıklarından bahsediliyor.
(07:44):
Ve Fransızlar da bu malzemeyi tüm dünyaya yaymayı başaramadıklarından dolayı girişimlerin ülkesi olan Amerika Blue Gin'i keşfetmiş.
Tabi yine bu bilgini sadece halk arasında dilden dili dolaşan bir efsane olduğunu unutmamakta fayda var.
Bu bölümde Türkiye'ye ilk defa Kod pantolonu getiren ve Kod kelimesinin dilimize yerleşmesini sağlayan muhteşem Kod'un hikayesini inceledik.
(08:09):
Umarım sizlere faydalı bir iler sunabilmişimdir. Bu arada tüm yayının yazılı metnine ve yayında kullandığım kaynaklara açıklama ay bölümünde yer alan demküzerinden ulaşabilirsiniz.
En kısım sürede yeni yayınlarda görüşmek üzere kendinize çok iyi bakın hoşça kalın.
Popular Podcasts
Stuff You Should Know
If you've ever wanted to know about champagne, satanism, the Stonewall Uprising, chaos theory, LSD, El Nino, true crime and Rosa Parks, then look no further. Josh and Chuck have you covered.
The Joe Rogan Experience
The official podcast of comedian Joe Rogan.
Dateline NBC
Current and classic episodes, featuring compelling true-crime mysteries, powerful documentaries and in-depth investigations. Special Summer Offer: Exclusively on Apple Podcasts, try our Dateline Premium subscription completely free for one month! With Dateline Premium, you get every episode ad-free plus exclusive bonus content.