Menno en Erwin about Nature and Science

Wat is dat ‘s avonds voor een schril gepiep rond het huis?

Grote kans dat een huisspitsmuis in uw tuin rondloopt en zijn aanwezigheid kenbaar maakt. De huisspitsmuis is de meest voorkomende spitsmuis in ons land.

Alleen op Vlieland en Terschelling moeten ze het zonder doen. Spitsmuizen zijn helemaal geen muizen, maar horen tot de insecteneters, net als de mol en de egel. Wat wel klopt is dat ze een spitse, en heel bewegelijke snuit ...

Oktober, vruchten en paddestoelen

Wijnmaand is traditioneel de bij naam van oktober, de achtste maand van de oude Romeinen. Nu zijn de meeste wijndruiven tegenwoordig al geoogst in oktober, op de ‘Spätleses’ en de ‘Eiswein’ na. Maar het is ontegenzeggelijk nog steeds de maand van de vruchten. Daaronder zijn veel boomvruchten als dennenappels en de noten van beuk, eik, hazelaar en kastanje.

Maar ook een grote variatie aan bessen, zoa...

Is lachen gezond?

In de middeleeuwen werd lachen als werk van de duivel gezien, en ook later hadden calvinisten iets tegen humoristen die tot lachen aanzetten, vooral als het over geestelijken ging. Nu kan je gerust op lachtherapie of lachyoga bedrijven.

Want het idee dat lachen gezond zou zijn lijkt gewonnen te hebben. Daar is niet zo heel veel bewijs voor. Of het moest zijn dat het lichaam tijdens het lachen pijnstillende stoffen ...

Spanning is goed en stress verkeerd?

Zowel spanning als stress kunnen gezonde aspecten hebben, maar over het algemeen staat stress toch voor iets negatiefs. Natuurlijk is stress simpelweg de Engelse vertaling van het woord spanning, dus dat helpt ons niet verder. Stress wordt vaak aangeduid al een lichamelijke reactie op externe prikkels en situaties die als bedreigend ervaren worden. Die lichamelijke reacties zijn niet specifiek v...

In de schaduw van zijn staart, oftewel de rode eekhoorn

Een passender naam hadden de Grieken niet kunnen bedenken voor dit betoverende knaagdier. Boombewoner bij uitstek bouwen deze pluimstaarten op vijf tot zes meter hoogte hun nesten. Ze stellen daarmee ook eisen aan hun woonomgeving, eiken moeten wel veertig jaar zijn, beuken zelfs wel zestig, voor een eekhoorn er mee genoegen neemt als woonplaats. Ze geven eigenlijk de voorkeur ...

September, herfstmaand of nazomer?

Officieel begint de herfst 23 september. Maar elk jaar is er de kans dat het met recht de nazomer genoemd mag worden. Houden we het veiliger op de fruitmaand. Bij uitstek is de maand van kastanjes, appels en peren. En van heel veel vruchten en bessen, zoals de lijsterbes, de kardinaalsmuts en de duinroos. Veel planten bloeien vrolijk door, en sommige zoals de klimop en de herfsttijoos (daarover zo ...

Komt leven op aarde uit de ruimte?

Net zoals alles op aarde zijn wij uit sterrenstof opgebouwd. Maar minder duidelijk is of het leven op aarde ook letterlijk uit de ruimte kwam aanwaaien, via aminozuren, de bouwstenen van onze eiwitten op meteorieten en kometen. Een oudere theorie zegt dat het op aarde gebeurde: in een oersoep van water gemengd met waterstof, methaan en ammoniak ontstonden door blikseminslag de bouwstenen van het le...

Landbouw zonder taboes

Meer dan de helft van ons land bestaat uit landbouwgrond. Het merendeel daarvan is grasland, lees veeteelt. De grondprijzen swingen de pan uit, zeker ook die van landbouwgrond. Want er is gebrek aan ruimte. De klassieke opvatting over landbouw staan daarbij onder druk. Vasthouden aan de huidige productie van vlees en melk (voor een fors deel voor de export) loopt vast vanwege hoge vaste lasten en milieuschade....

Elke stad een sponsstad?

Water en steden word een ingewikkeld verhaal. Aan de ene kant vragen veel mensen op een klein oppervlak om veel en schoon water. En dat des te meer nu de temperaturen in de stad hoog kunnen oplopen. Aan de andere kant komen er steeds meer lokale stortbuien op ons af die vaak lang op één plek blijven hangen. Door bebouwing en bestrating kunnen dan watermassa’s vaak alleen via het riool afgevoerd. Met als gevo...

Huid en zon

De huid is ons grootste orgaan. Onze huid is van levensbelang, als bescherming tegen onheil van buiten, regelaar van temperatuur en waterbalans. En dan benoemen we alleen nog maar het allerbelangrijkste. De blootstelling aan zonlicht, en daarmee ultraviolet (UV) licht, speelt daarbij een grote rol. Een positieve, door de productie van vitamine D. Een heel negatieve, door de enorme kans op huidkanker. Dat laatste geldt, a...

Augustus, de rijke zomermaand

Augustus heet ook van oudsher de oogstmaand. Toch is tegenwoordig al heel veel van de oogst binnengehaald. Door de verregaande mechanisatie kan dat, afhankelijk van het weer, ook allemaal heel snel. Vernoemd is de maand naar de eerste keizer van het romeinse rijk. Die kan zich vereerd voelen want augustus voelt aan als de zomermaand bij uitstek, met zo’n 25 warme (>20 graden) en 8 zomerse dagen (>25 gra...

De kantige basterdwederik, die kent toch iedereen!

Wie het onkruid tussen de straattegels weg wil halen komt soms voor echte dilemma’s. Zoals bij die prachtige, subtiele plant van zo’n vijftig centimeter, met smalle blaadjes als van een wilg en spits roze bloemknoppen die zich ook gesloten als veelbelovend aankondigen.

Bij nakijken heet die plant de kantige basterdwederik. Wederik is een oude benaming voor wilg. Geen familie daarva...

Wat is leven? En dat is een vraag voor een bioloog?

Het lijkt wel een beetje raar, want letterlijk bestudeert een bioloog het leven. Dan zou je toch mogen verwachten... Ook al voelt iedereen wel ongeveer aan wat leven is, toch is het geen makkelijk vraag om te beantwoorden.

Volgens sommigen is voortplanting een essentieel kenmerk van leven. Maar ja, leeft een gecastreerde hond dan niet? Alle levensvormen bestaan uit cellen, maar is...

Microplastics, in onze hersenen zitten inmiddels ruim twee plastic zakjes.

Het leek zo’n geweldige ontwikkeling, de ontwikkeling van plastics. De koppeling van series eenvoudige chemische verbindingen uit de groep van de koolwaterstoffen tot zogenaamde polymeren. De toepassingen waren, en zijn, legio, zoals in de textiel, in de cosmetica, in autobanden, de verpakingsindustrie, de bouwwereld. Maar inmiddels zijn we toch wel wat ande...

Juli, hooimaand?

Traditioneel heet de warmste maand van het jaar hooimaand. Maar dat geldt tegenwoordig alleen voor blauwgraslanden en andere natuurweiden. De meeste boeren zijn dan al hun tweede of derde grasoogst toe. De maand juli, genoemd naar Julius Caesar, is de maand van vlinders en distels, bloeiende kamperfoelie en zwanenbloemen.

Ook de aardappels bloeien, en waar ze een kans krijgen bloeien klaprozen en korenbloemen in de ...

Jongeren natuur en ecologie

Als er één groep belang zou moeten hebben bij natuur en ecologie dan zou het toch die van jongeren moeten zijn. De vanzelfsprekendheden lijken er vanaf, voor een ieder die gedachten om de toekomst maakt. Een gezonde toestand van de natuur, schoon water, schone lucht, een schone bodem, het lijkt in hoog tempo uit onze handen te glippen.

PFAS en microplastics, soortensterfte op ongekende schaal, biotoopvern...

Voor vrouwen is het signaal voor hartklachten je niet goed voelen, slecht slapen, hartkloppingen en vermoeidheid. Bij mannen is het vaak pijn op de borst. Het is te hopen dat de arts en verpleegkundige dat weten. Want in de geneeskundepraktijk, maar ook in medisch onderzoek is geheel ten onrechte de man de maat van alle dingen geweest.

Voorkeur voor mannen in onderzoek was en is al heel lang een hardnekkig fenomeen. Vrouwtjes knaag...

Deze wat merkwaardige vraag zouden teken ook over de mens kunnen stellen natuurlijk. 🌳☀️

Begrijpelijk is het wel een beetje, behalve dat teken ons bloed aftappen dragen ze ook nog eens heel vervelende ziektes over, waarvan Lyme bij ons de verreweg meest voorkomende is. Teken doen het al heel lang heel goed op aarde. Al op een dinosaurusveer van 99 miljoen jaar oud is een teek gevonden (in barnsteen).

Deze spinachtige diertjes hebbe...

In deze aflevering nemen Menno en Erwin je mee de zomer in—of nou ja, meteorologisch nog even lente—maar in de natuur barst juni uit zijn voegen! 🌼

Ontdek waarom juist deze maand het hoogste aantal bloeiende planten telt, waarom de vlinders ineens verdwijnen (de beruchte vlinderdip) en waarom spreeuwenjong zoveel vetter zijn dan hun ouders. 🌳☀️

Van zingende Tjiftjafs tot zwanenbloemen, van harig wilgeroosje tot terugkerende koek...