S1E14 - Mike van der Most: Stikstof is verderop een probleem, maar houdt de wolf zich wel aan grenzen?

Landgoed Nienoord ligt in Leek, een plaats in het zuiden van de provincie Groningen, tegen de grens met de provincie Drenthe. Mike van der Most beheert dit landgoed samen met zijn vrouw Ria. Terwijl er letterlijk een paar honderd meter verderop, in de provincie Drenthe, subsidie wordt verstrekt voor wolfwerende afrasteringen, doet de provincie Groningen niets, waardoor Mike alles uit eigen zak moet betalen. Hij heeft Wildlife en Diermanagement gestudeerd en weet dus goed waar hij het over heeft als het gaat om dieren en natuur. Daarnaast is hij als ondernemer met een grote passie voor dieren en natuur graag goed voorbereid. Hoe gaat hij om met de houding van de provincie Groningen, en hoe kijkt hij met zijn ervaring naar het wolvenprobleem?
 
Steun deze show! Help ons deze show te blijven maken. De treinkaartjes naar Groningen en Leek waren niet goedkoop. Neem jouw petje af en krijg in ruil vroegtijdig en reclamevrij toegang tot nieuwe afleveringen en praat mee over toekomstige afleveringen. Kijk op petjeaf.com/geleidewolf
 
Deze podcast wordt geproduceerd door FERRY.FM en is onderdeel van het OOG.FM-podcastnetwerk.

Episode Transcript

Ferry: Volgende halte, Leek, centrum. Voor deze aflevering zaten we drieënhalf uur (00:00):
undefined

Ferry: in het openbaar vervoer. (00:05):
undefined

Ferry: Dankjewel. We gaan vandaag namelijk op bezoek bij Mike van der Most. (00:06):
undefined

Ferry: Hij woont bij landgoed Nienoord. (00:10):
undefined

Ferry: Dat ligt in Leek, een plaats onderin de provincie Groningen. (00:13):
undefined

Ferry: Hij woont daar op Boerderij Oosterheert. (00:17):
undefined

Mike: Een prachtige rijksmonumentale boerderij... waar we Better Breakfast hebben, bekend van tv. (00:20):
undefined

Mike: En ook een streekproductenwinkel. en we ontvangen hier groepen mensen. (00:26):
undefined

Mike: En we zijn ook vooral boer. We hebben schapen en paarden en dammerten en pauwen (00:31):
undefined

Mike: en kippen. We zitten eigenlijk op de grens van het dorp en het landgoed. (00:34):
undefined

Mike: Dus aan de achterkant van onze boerderij, daar is het dorp. Aan de voorkant (00:38):
undefined

Mike: bevindt zich het landgoed. (00:42):
undefined

Mike: En dat is erg bosrijk. We hebben in de voortuinen echt hele monumentale beuken staan, zwarte beuken. (00:44):
undefined

Mike: We hebben eigenlijk heel veel groen en heel veel afwisselend landschap. (00:52):
undefined

Mike: Kleine weilanden, houtwallen, slootjes. Dat soort dingen. Veel natuurwaarden. (00:59):
undefined

Sandra: En over hoeveel hectare praten we dan? (01:03):
undefined

Mike: We hebben 45 hectare grasland hier op het landgoed. (01:06):
undefined

Sandra: Wow. Dat is echt genoeg. (01:10):
undefined

Mike: Ja, dat is een stukje. (01:11):
undefined

Ferry: Dat is dus Mike. Wat hij allemaal doet, is veel te veel om in één podcast te bespreken. (01:13):
undefined

Ferry: Want behalve de dingen die hij zojuist zelf noemde... vocht hij hobbymatig paarden... (01:19):
undefined

Ferry: En geeft hij samen met zijn vrouw Ria trainingen in communicatie. (01:25):
undefined

Ferry: Waarbij hij zijn eigen schapen en honden inzet. (01:29):
undefined

Ferry: Maar Mike heeft ook wildlife en dierenmanagement gestudeerd. (01:32):
undefined

Ferry: Hij weet dus goed waar hij het over heeft als het gaat om dieren en natuur. (01:36):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Om jullie dan een beeld te schetsen. Hier links heb je de boerderij. (01:41):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En aan de andere kant hebben we een grote parkeerplaats. (01:45):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Daar staan ook drie pipowarens. Die mensen in de zomer kunnen ze daar logeren. (01:48):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Dat is wel goedkoper dan onze better breakfast kamers. Maar we hebben ook daar (01:53):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): nog een duiventil, een kippenhok en nog een duivenhok. (01:57):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Want ik vind duiven ook nog leuk en een kippenhok. (02:01):
undefined

Ferry: Maar als het om de wolf gaat? In Drenthe wordt hij vaak genoeg gezien. (02:05):
undefined

Ferry: En ook in de omliggende dorpen is de wolf al eens gespot. (02:10):
undefined

Ferry: Mike heeft hem zelf op landgoed Nienoord... dat letterlijk op een paar honderd (02:14):
undefined

Ferry: meter van de Drentse grens ligt... (02:19):
undefined

Ferry: Nog nooit gezien. Terwijl zijn buren net over de grens in Drenthe subsidie krijgen (02:20):
undefined

Ferry: voor wolverende afrastering, wacht de provincie Groningen rustig af en moet (02:26):
undefined

Ferry: Mike alles zelf betalen. (02:31):
undefined

Ferry: Hoe gaat Mike hiermee om? En hoe kijkt hij met zijn achtergrond in wildlife (02:33):
undefined

Ferry: en dierenmanagement aan tegen ons wolvenprobleem? (02:38):
undefined

Voice-Over: Door Sandra Groeneveld en Ferry Molenaar is dit geleidewolf. (02:41):
undefined

Music: Music (02:48):
undefined

Ferry: Dit is aflevering 14, met het verhaal van Mike van der Most. Na de break. (02:58):
undefined

Ferry: Mike is een realistische ondernemer. Het feit dat hij de wolf nog niet gezien (03:09):
undefined

Ferry: heeft bij Landgoed Nienoord... wil niet zeggen dat hij niet in de omgeving is. (03:14):
undefined

Ferry: Hij is graag voorbereid. (03:18):
undefined

Sandra: Je hebt het over 45 hectare grond. Je hebt hier best kostbare dieren. (03:23):
undefined

Sandra: Heb je dan niet de angst dat die wolf toch ook hier binnen gaat wandelen? (03:29):
undefined

Mike: Ja, mensen vragen altijd, wat vind je nou van die wolf? (03:33):
undefined

Mike: En dan zeg ik altijd, ja, hij is nog niet langs geweest. Maar ik slaap er wel slecht van. (03:36):
undefined

Mike: Want ik maak me wel ongerust over die wolf natuurlijk. Want ik denk dat het (03:42):
undefined

Mike: uiteindelijk gewoon een keer gaat gebeuren. (03:46):
undefined

Mike: Dat een zwervende wolf hier een keer langskomt. En dan weten we wat er kan gebeuren. (03:47):
undefined

Mike: We hebben naast ons huis 4,5 hectare in wolfwerende afrastering geplaatst. (03:52):
undefined

Mike: Alhoewel, ik denk als je hem nu zou controleren... dat hij niet meer helemaal (03:57):
undefined

Mike: voldoet door alle braam... die er tegenaan groeien vanuit gemeentegrond. (04:00):
undefined

Mike: Ja, en de rest is allemaal niet wolverend ingerast. We hebben prachtig gaas. (04:05):
undefined

Mike: Vroeger was dat echt mooi als je gaas kon zetten om een weiland. (04:09):
undefined

Mike: Dan had je permanent je weiland goed afgerast. Dat kon de honden ook niet zomaar het veld inrennen. (04:11):
undefined

Mike: En we hebben ook achter op het land... goed onder wel wat één of twee stroomdraadjes... (04:17):
undefined

Mike: Waarbij de schapen prima binnen blijven. (04:21):
undefined

Mike: Maar ja, een wolf dus wel naar binnen kan. Maar ik voel weinig steun. (04:23):
undefined

Mike: Ik ben al een poosje bezig. Ik heb ook meegepraat met de provincie Drenthe. (04:27):
undefined

Mike: Was ik uitgenodigd door de gedeputeerden. Al daar. (04:30):
undefined

Mike: Maar ik vraag ook de provincie Groningen allang. Wat gaan jullie nou eigenlijk (04:35):
undefined

Mike: doen? En de provincie Groningen doet eigenlijk niet zoveel. (04:38):
undefined

Ferry: Dat is wel de provincie waar jij... (04:41):
undefined

Mike: Ja, mee te maken hebt. Mijn buurman krijgt 20.000 euro subsidie in de provincie (04:43):
undefined

Mike: Drenthe. Voor wolverende maatregelen. (04:47):
undefined

Mike: En dat krijgen wij hier in Groningen niet. Ik heb eigenlijk alle maatregelen die voorgesteld zijn. (04:49):
undefined

Mike: En werden heb ik ook wel steeds geprobeerd te (04:56):
undefined

Mike: implementeren maar bedrijfsvoering alleen dan liep ik al nog al (04:59):
undefined

Mike: snel toch tegen zaken waarvan ik dacht van ja maar wacht even het is makkelijk (05:02):
undefined

Mike: gezegd maar het is nog niet zo makkelijk uitgevoerd en wie gaat het dan allemaal (05:06):
undefined

Mike: betalen want dat eigenlijk kan dat helemaal niet de schapen te vinden houden (05:10):
undefined

Mike: best een beetje geld dan over maar maar maar dat kan allemaal niet uit de verhoudingen (05:14):
undefined

Mike: worden gaan raken dan volledig zoek het (05:18):
undefined

Ferry: Het beeld wat ik een beetje heb van deze bedrijfstak Als ik het zo mag noemen, (05:21):
undefined

Ferry: is dat er heel veel over je uitgegoten wordt. (05:25):
undefined

Mike: Ja. (05:29):
undefined

Ferry: Blauwtong, stikstof, fosfaatrechten, zou je er ook vast mee van doen hebben? (05:32):
undefined

Mike: Ja, dat hebben we net gemist, want we hebben geen melkkoeien, (05:36):
undefined

Mike: dus we hebben geen fosfaatrechten nodig gehad. (05:38):
undefined

Ferry: Maar ik weet niet hoe dat met schapen zit. Dit is wat ik ken, (05:40):
undefined

Ferry: er zal vast nog meer zijn. (05:44):
undefined

Mike: Nou ja, die wormen maken ook wel aardig wat slachtoffers, als je ze niet snapt. (05:46):
undefined

Mike: Want ook die wormen zijn ook een soort predatoren, daar moeten we ons ook tegen wapenen. (05:52):
undefined

Ferry: En dan is er ook nog de situatie met de wolf. (05:56):
undefined

Mike: Ja, ik denk dat je het goed zegt. Het komt wel allemaal samen, zeg maar. (05:59):
undefined

Ferry: Heb je nog lucht over? Hoe doen we het alles? (06:04):
undefined

Mike: Ja, heb ik nog lucht over? Nou, ik ben ondernemer, dus ik wil altijd snel dingen (06:07):
undefined

Mike: oplossen... zodat we weer verder kunnen. (06:14):
undefined

Mike: En dat gaat wel langzaam hier. (06:16):
undefined

Mike: Ik heb veel met een gemeente te maken, die is eigenaar van het landgoed. (06:19):
undefined

Mike: Daar hebben we het land in erfpacht van. (06:22):
undefined

Mike: Wij moeten samen dingen oplossen. We hebben houtwallen. Als ik daar een elektrische afrasting naast maak. (06:24):
undefined

Mike: Dan krijg ik ontzettend veel werk. En enorm veel kosten. (06:31):
undefined

Mike: Om de houtwal strak te houden. Ten opzichte van de afrasting. (06:34):
undefined

Mike: Dat de stroom niet weglekt. (06:38):
undefined

Mike: Dus we moeten eigenlijk een beetje van de houtwal af. Maar dan moet het wel. (06:40):
undefined

Mike: Wie gaat het allemaal betalen? Daar gaat het vooral om. Want eigenlijk. Financieel. (06:44):
undefined

Mike: Ik zeg wel eens. We zeiden dan wel hobbyën hier. Toevallig zei ik vanmorgen (06:49):
undefined

Mike: tegen Ria. Ja, mevrouw, ik zei van eigenlijk zijn we niet echt een ondernemer. (06:53):
undefined

Mike: Want als we echt ondernemer waren, dan waren we denk ik al gestopt met een aantal zaken. (06:56):
undefined

Mike: Dan hadden we al geschakeld, dan waren we iets anders gaan doen. (07:01):
undefined

Ferry: Dat was inderdaad mijn volgende vraag. (07:04):
undefined

Sandra: Maar ja, je vindt het nog veel te leuk. (07:05):
undefined

Mike: Maar we krijgen er nog energie van. (07:07):
undefined

Ferry: De provincie Groningen. Het zou fijn zijn als die helpen. Net als de provincie (07:10):
undefined

Ferry: Drenthe en Utrecht en Gelderland. (07:15):
undefined

Ferry: Dan voelt het eigenlijk alsof de provincie Groningen nu zit... (07:19):
undefined

Ferry: Waar provincie Utrecht een aantal jaar geleden zat. (07:22):
undefined

Ferry: Met de wolf. Ah nee, die is het, die is er nog niet. Nee, dat komt wel goed. (07:24):
undefined

Ferry: En dan op een gegeven moment met een gigantische uitdaging problemen zit. (07:29):
undefined

Mike: Ja, want toen ik in Drenthe een aantal jaren geleden meeprate. (07:32):
undefined

Mike: In die wolven discussie met de gedeputeerde daar. (07:36):
undefined

Mike: Henk Jumlet. Toen waren we eigenlijk heel snel aan die tafel. (07:40):
undefined

Mike: Met staatsbosbeer, met natuurmonumenten. Met de schaapherders uit de regio. (07:44):
undefined

Mike: Waren we eigenlijk heel snel eens. is dat we vooral heel snel moesten inzetten (07:49):
undefined

Mike: op preventieve maatregelen... waarbij we direct alle wolven moesten leren dat VEG geen voedsel is. (07:52):
undefined

Mike: Alleen dat verhaal kostte wel geld. En daarna hebben we nog tien vergaderingen (07:59):
undefined

Mike: gehad. En toen was ik er wel een keer mee klaar. (08:03):
undefined

Mike: Want uiteindelijk wordt er geen geld beschikbaar gesteld. Het wordt aan de sector (08:05):
undefined

Mike: overgelaten. Nou, die kan het niet dragen. (08:08):
undefined

Mike: Het is natuurlijk geen vet pot om schapen te halen. (08:10):
undefined

Ferry: Maar dan, wat je zegt, triggered mij. (08:17):
undefined

Ferry: Want je zegt eigenlijk willen we preventieve maatregelen. Want die wolf moet (08:20):
undefined

Ferry: leren dat schapen doden prikt. Dat is pijn, dat mag je niet doen. (08:23):
undefined

Ferry: Lekker conditioneren. (08:32):
undefined

Sandra: En toch gaan we het hier niet preventief doen. Maar dan leer je ze dus in eerste (08:34):
undefined

Sandra: instantie... dat je wel een schaap kan eten. En dan daarna gaan we volgen. (08:38):
undefined

Mike: Dus worden ze intensiever om uiteindelijk... toch nog steeds die prikkel... dat voedsel te krijgen. (08:42):
undefined

Ferry: Maar is dit dan niet het probleem? (08:47):
undefined

Mike: Ja, wellicht. Maar dat is dan al voorbij eigenlijk. Dat momentum... (08:51):
undefined

Ferry: Bij ons wel, in Utrecht en in Tijn en in het oude land. (08:55):
undefined

Sandra: Maar hier eigenlijk nog niet. Dus moet het hier gewoon gebeuren. (08:57):
undefined

Mike: Ja, dat zou je zeggen. Maar dan heb ik daar wel steun bij nodig. (09:00):
undefined

Mike: Want het kost, ik heb het een klein beetje uitgekend... 70.000 initiële investering. (09:03):
undefined

Mike: En 15.000 om het goed bij te houden. Per jaar. Ja, per jaar. (09:08):
undefined

Mike: En dat kunnen we niet dragen met 150 schapen. (09:13):
undefined

Ferry: Nee, maar als je het zo zegt... Dan denk ik, nou dat is... Voor veiligheid is dat... (09:16):
undefined

Ferry: Als je het op je bankrekening hebt, zijn er een hoop euro's. (09:23):
undefined

Ferry: Maar op zich, als je echt gaat kijken in preventieve maatregelen... (09:26):
undefined

Ferry: Dan denk ik, nou kom op jongen. (09:28):
undefined

Mike: Dat is te doen. (09:29):
undefined

Ferry: 75.000 euro. (09:30):
undefined

Sandra: Maar Mike is natuurlijk niet het enige bedrijf. (09:33):
undefined

Ferry: Nee, dat klopt. Alleen de kans is wel dat als je het preventief doet... (09:35):
undefined

Ferry: Dat de kosten die je daarnaar hebt, (09:40):
undefined

Sandra: Lager zijn. (09:42):
undefined

Mike: Maar wat ik van het preventieve wel heb eigenlijk is hoe... en dat vraag ik (09:44):
undefined

Mike: ook wel eens aan mensen die in mijn omgeving... die positief zijn overvolven. (09:47):
undefined

Mike: Want die roepen ook allemaal dat dat moet, die wolverende afrasteringen. (09:52):
undefined

Mike: Maar dan zeg ik wel, schets mij dan eens hoe Nederland er dan uitziet... (09:57):
undefined

Mike: Als al die weilanden in de wolverende afrasteringen van 1,20 meter hoog staan. (09:59):
undefined

Mike: Want er zitten nog wel wat haken naar ogen aan. (10:05):
undefined

Mike: Want ik denk dat heel veel kleinwild problemen kan hebben... (10:08):
undefined

Mike: Met bepaalde wolverende afrasteringen, zeker met wolverende netten. (10:11):
undefined

Mike: Dat sommige gemeenten zoals onze gemeente hier ook een omgevingsvergunning vragen (10:18):
undefined

Mike: voor wolverende maatregelen daar moeten we dan ook 3% leesjes nog betalen aan (10:23):
undefined

Mike: de gemeente voor de stempel en de handtekening (10:28):
undefined

Mike: het wordt nog leuker want ik heb het aangevraagd bij de gemeente ik dacht laat (10:33):
undefined

Mike: ik kijken wat die gemeente voor mij kan betekenen als eigenaar ook want die (10:37):
undefined

Mike: moet daar wel mee eens zijn ik mag die wolverende afrastering zetten, (10:41):
undefined

Mike: maar dus wel met de omgevingsvergunning 3% lezers betalen en het mag geen dichte (10:47):
undefined

Mike: afrastering zijn, geen schutting, (10:53):
undefined

Mike: dat begrijp ik maar het moet een transparante afrastering zijn, (10:54):
undefined

Mike: en dan komt de grap en dat heeft gewoon een ambtenaar echt opgeschreven het (10:58):
undefined

Mike: mag dan geen wilde dieren tegenhouden (11:01):
undefined

Mike: oké, (11:05):
undefined

Ferry: Ik heb een vraag mag ik hem stellen? hoe zouden we een wolf Of falsificeren? (11:06):
undefined

Mike: Ja. (11:13):
undefined

Sandra: Ik weet het niet. Het is toch echt. (11:15):
undefined

Mike: Misschien doe ik het ook wel eens onbewust. Dat ik het ook opzoek. (11:20):
undefined

Mike: Want ik heb ook Pyreneesche berghonden gehad. Als preventieve maatregel. (11:23):
undefined

Mike: Die honden waren geweldig. Die bleven bij de schapen. (11:27):
undefined

Mike: Ik geef nog wel wat trainingen. Ook in binnen en buitenland. (11:30):
undefined

Mike: Om mensen te leren schapen drijven. Dus ik ken heel veel schaaphouders in Europa. (11:33):
undefined

Mike: En zo was ik in Baskeland. En daar kwam ik op een groot land. (11:37):
undefined

Mike: Goed een beetje vergelijkbaar met hier. Daar liepen 300 schapen vrij rond. (11:39):
undefined

Mike: En die werden beschermd door ongeveer 12 pyrenees berghonden. (11:44):
undefined

Mike: Ik vond het geweldig. Ze liepen echt als guards eromheen. Het ging helemaal (11:48):
undefined

Mike: natuurlijk. Het was een balans. (11:51):
undefined

Mike: En zodra er eigenlijk wat actie kwam van een border collie richting die kudde... (11:55):
undefined

Mike: Dan waren die anderen direct alert. (11:59):
undefined

Mike: En dan stonden ze met z'n allen klaar om het op te vangen. Ik denk, dit werkt. (12:01):
undefined

Mike: Ze werden ook aangeraden door B12 onder andere als preventieve maatregel. (12:05):
undefined

Mike: Dus ik dacht, ik schaf er twee aan. (12:09):
undefined

Mike: Dus we hebben twee pubs aangeschaft. Het ging hartstikke mooi. (12:11):
undefined

Mike: Beide schapen, ze wenden heel snel aan elkaar. Ze lagen tegen elkaar aan te slapen. (12:14):
undefined

Mike: We hebben ze eerst wat op het landgoed gehad waar wat minder mensen waren. (12:18):
undefined

Mike: Toen ze wat ouder werden, kwamen ze ook op weilanden waar wat meer mensen kwamen. (12:21):
undefined

Mike: Nou, en daar ging het uiteindelijk mis. Want ondanks botjes en ondanks waarschuwingen (12:24):
undefined

Mike: gingen mensen iedere avond onze honden roepen. Ze gingen koekjes voeren. (12:29):
undefined

Mike: En als ik zei van, dat moet je niet doen, want ze zijn aan het werken. (12:34):
undefined

Mike: En dat gaat dan niet goed straks. Dan zeiden ze, ja maar ik heb een speciale band met jouw honden. (12:38):
undefined

Mike: Ik zei, ja maar als jij iedere avond voer komt brengen. Dan krijg je ook een (12:42):
undefined

Mike: speciale band met mijn honden. Dus doe dat nou gewoon niet. Maar uiteindelijk (12:46):
undefined

Mike: gingen de honden ontsnappen. (12:49):
undefined

Mike: Ze bleven niet graag meer bij schapen. Maar ze gingen achter mensen aanlopen. (12:50):
undefined

Mike: En na drie keer ze uit het asiel gehaald hebben. Want ze luisterde ook voor een meter verder. (12:53):
undefined

Mike: Anders dan gewoon bij de schapen. Het is heel organisch, heel natuurlijk. (12:59):
undefined

Mike: Het is prachtig om te zien. Maar niet hier in Nederland. We hebben bijzondere mensen hier. (13:02):
undefined

Sandra: Nou, dat is voor ons heel herkenbaar. (13:06):
undefined

Mike: Mensen zijn bijzondere dieren. (13:10):
undefined

Sandra: Ja, ik bedoel, honden niet afleiden. Er zijn al 101.000 filmpjes. (13:11):
undefined

Mike: En toch, hè. (13:18):
undefined

Sandra: En mensen hebben gewoon op een of andere manier... op het moment dat een hond (13:19):
undefined

Sandra: een werkhond is... behalve een politiehond, denk ik. (13:24):
undefined

Sandra: Maar als het gewoon een bordercollier is bij de schapen... of in dit geval een (13:26):
undefined

Sandra: Piraneese berghond... Of het nou een geleidehond is, een hulphond, you name it. (13:31):
undefined

Sandra: Op het moment dat een werkhond is, dan is hij zielig... en dan heeft hij aandacht (13:35):
undefined

Sandra: nodig van alles en iedereen. En dan heeft hij meer aantrekkingskracht op mensen. (13:39):
undefined

Mike: En dan gaat het gevoel boven de ratio. Ja, het is echt bijzonder, (13:43):
undefined

Sandra: Maar ik vind het echt bizar. (13:46):
undefined

Mike: Maar dan gaat het gevoel boven de ratio. Want bij sommige mensen is het zo primair (13:50):
undefined

Mike: om een hond te willen voeren... te willen aaien, te willen aanraken... (13:53):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Zo, we gaan nu het pad op met aan weerszijde grote bomen. (14:00):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Hier staat nog een paal. Moet je even net voorbij? Ja, we zijn er voorbij. (14:07):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Links van ons is de tuin met die grote monumentale beuken. (14:15):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En aan de rechterkant hebben we een grote beukenhaag met daarachter bevindt (14:19):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): zich een kwekerij. De sociale werkplaats. Dat is sociale. (14:23):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En daar kweken ze allemaal stekken op voor tuincentra en zo. (14:27):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Links een slootje en een houtwal en dan vier hectare met wolven in de afrastering. (14:36):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Zo kunnen we naar rechts. En als je voor ons uit is nog allemaal weiland. (14:42):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): We kunnen al eerder naar rechts vallen. (14:47):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En allemaal weilanden. We hebben hier ook hele specifieke hekken op Nienoord. (14:49):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Met een grote boog bovenlangs en een schuine dwarslat erin. (14:53):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En die zijn dan in het groen en wit. (14:59):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En die zijn wel redelijk specifiek voor het landgoed. (15:01):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Eigenlijk zie je ze nergens anders. (15:03):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En eigenlijk alle (15:05):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Weiland wat hier ook ligt. Je hebt hier eiken en een brede sloot. (15:06):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Bramen, groeider, riet. Er is van alles. Het is prachtig. (15:12):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Veel herfstkleuren. Het is allemaal geeltint en roodtint op het moment. (15:17):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En zeker met een zonnetje en mist, dan is het helemaal geweldig. (15:23):
undefined

Ferry: Mike heeft dus heel veel dieren en de kennis om daarmee om te gaan. (15:27):
undefined

Ferry: Geeft zijn kennis die hij vanuit zijn studie heeft meegekregen... (15:31):
undefined

Ferry: Een rust in zijn handelen in dit wolvendossier? (15:34):
undefined

Ferry: Zometeen gaan we verder. (15:38):
undefined

Voice-Over: Luister vroegtijdig, reclamevrij... en praat mee over toekomstige afleveringen (15:40):
undefined

Voice-Over: door deze show te steunen. (15:45):
undefined

Voice-Over: Via petjeaf.com slash geleidewolf. (15:46):
undefined

Voice-Over: Zometeen meer. (15:51):
undefined

Ferry: Je hebt hier heel veel dieren. Je hebt nu een situatie eigenlijk waarin jouw (15:55):
undefined

Ferry: studie je heel veel kennis geeft. Waar je nu iets mee kan. (15:59):
undefined

Ferry: Geeft dat je rust ofzo? (16:04):
undefined

Mike: Je stelt goede vragen. Want eigenlijk vind ik het wel heel fascinerend. (16:07):
undefined

Mike: Hoe we daar als mensheid nu met deze problematiek omgaan. (16:12):
undefined

Mike: Want ik vind mensen heel interessant ook. Om hun keuzes te onderzoeken en te begrijpen. (16:16):
undefined

Mike: En dan ga ik zoeken waar dat dan vandaan komt. om te doen, waarom zijn die mensen (16:21):
undefined

Mike: zo fanatiek om die wolf in stand te houden? (16:24):
undefined

Mike: Waarom vinden ze het helemaal niet erg dat mensen daar onder lijden? (16:27):
undefined

Mike: Of dat de gezinnen bang zijn, weet je wel? Dat daar geen empathie voor is. (16:30):
undefined

Mike: Daar ben ik dan in scherig naar. (16:36):
undefined

Mike: Waar zit dan die kern van zo'n verhaal? (16:37):
undefined

Mike: En aan de andere kant ben ik natuurlijk boer. En als ik die klompen aanheb, dan zeg ik van joh... (16:40):
undefined

Ferry: Eigenlijk kan je met jezelf te raden. (16:46):
undefined

Sandra: Ja, maar heb je al antwoord op die eerste vraag? Voor jezelf gevonden? (16:50):
undefined

Mike: Nog niet helemaal. Maar ik denk wel dat ik veel beschadigde mensen zie. (16:54):
undefined

Mike: Dat ik vanuit die stad ook, als (17:02):
undefined

Mike: je daar opgroeit... Ik ben opgegroeid in Schiedam, Rotterdam, die streek. (17:05):
undefined

Mike: Als je daar om je heen kijkt, dan denk je... Jongens, de wereld gaat naar de (17:10):
undefined

Mike: Filistijnen. Want als je in de rook van Pernisse loopt... Het is net Mad Max-gebied. (17:13):
undefined

Mike: En ieder stukje groen, daar ben je zuinig op, weet je wel. (17:18):
undefined

Mike: Dus als je daar opgroeit, dan is je wereldbeeld van wij zijn de wereld aan het vernietigen. (17:22):
undefined

Mike: En dan denk ik dat je wel eens heel extreem kunt denken van laten we die wereld (17:27):
undefined

Mike: ook vooral beschermen. Die natuur, want er is zo weinig. (17:32):
undefined

Mike: Maar ik woon hier in een heel groen gebied. Drenthe, Groningen, Friesland. (17:34):
undefined

Mike: En daar hebben we heel veel natuurwaarde nog. (17:40):
undefined

Mike: Daar is veel natuur. We hebben hier waterrallen. We hebben hier ijsvogels. We hebben roerdompen. (17:43):
undefined

Mike: We hebben de visarend rondvliegen. En het is allemaal bijzonder. (17:48):
undefined

Mike: De reën lopen bij ons in de voortuin. (17:52):
undefined

Ferry: Bestempel jij jezelf als boer? (17:55):
undefined

Mike: Nou, ik heb dat natuurlijk heel lang niet gevonden. Want ik ben opgegroeid op een flatje. (17:57):
undefined

Mike: En mensen zeiden altijd, Mike, je bent geboren voor een dubbeltje. (18:02):
undefined

Mike: Je wordt nooit een kwartje. (18:04):
undefined

Mike: En dat kan helemaal niet. Maar ik zou zo graag op een boerderij willen wonen. (18:06):
undefined

Mike: Want ik had al dat beton en het enige grasveldje werd ondergepoept door alle honden in de buurt. (18:09):
undefined

Mike: Maar dat was mijn jeugddroom. En via mijn opleiding ben ik dat toch blijven najagen. (18:15):
undefined

Mike: Maar omdat ik niet opgegroeid ben in het boerenbedrijf... heb ik me natuurlijk (18:23):
undefined

Mike: nooit echt een boer gevoeld. (18:27):
undefined

Mike: Totdat ik in rode, op de rode markt... door een van mijn vrienden, (18:29):
undefined

Mike: een boergeger uit de buurt... werd (18:34):
undefined

Mike: opgehaald, want er was een nummer van normaal... en ik moest mee heurken. (18:36):
undefined

Mike: Want ik hoorde de trook bij. Ik was trookboer. (18:40):
undefined

Mike: Sindsdien voel ik me wel een boer. en schapenboer, paardenboer. (18:43):
undefined

Ferry: En de klompen staan hier bij de deur. (18:46):
undefined

Mike: Ja, en de klompen staan natuurlijk bij de deur. En ja, natuurlijk ben ik opgegroeid, (18:47):
undefined

Mike: heb ik een andere achtergrond soms. Maar dat vind ik helemaal niet erg. (18:50):
undefined

Ferry: Nee. Dus we kunnen zeggen dat je boer bent. Ja. Ben je ook ecoloog? (18:53):
undefined

Ferry: Nee. Of is dat te veel gezegd? (18:57):
undefined

Mike: Nee, dat is te veel gezegd. (18:58):
undefined

Ferry: Hoe zou je dat dan, je studie wildlife en demanagement... (18:59):
undefined

Mike: Nou, ik ben eigenlijk... Ik heb altijd gevonden dat je natuur... (19:03):
undefined

Mike: Natuur was voor mij altijd iets wat je met rust liet. Want ook dat wij aan het (19:08):
undefined

Mike: tuinieren zijn, aan het beheren, aan een maaier. (19:12):
undefined

Mike: Ik vond altijd dat je die natuurlijke processen. Gewoon mocht laten plaatsvinden. (19:15):
undefined

Mike: En dan wordt een meertje maar een moeras. En wordt het daarna een bos. (19:19):
undefined

Mike: Dat is dan zo. Dat heet successie. Dat hoort bij de natuur. (19:23):
undefined

Mike: En ik was altijd meer gefascineerd door gehouden dieren. (19:26):
undefined

Mike: Want we hebben een mens-dierrelatie. We zijn met die gedomesticeerde dieren (19:29):
undefined

Mike: altijd in verbinding geweest. En we hebben elkaar beter gemaakt geholpen. (19:33):
undefined

Mike: Honden hebben ons geholpen. Wolf. (19:37):
undefined

Mike: En wij hebben die honden weer geholpen. En dat zien we niet altijd meer. (19:40):
undefined

Mike: Maar in die tijd gaven ze voedselbescherming. Zij gaven ons bescherming. (19:45):
undefined

Mike: En zo zijn we met elkaar geëvalueerd. (19:49):
undefined

Mike: Niet altijd de goede. Dat moet ik ook wel zeggen. Want ik ken sommige honden. (19:52):
undefined

Mike: En dat is niet voor het dier altijd goed geweest. (19:55):
undefined

Mike: Maar ik vind het wel fascinerend. Wat het dier allemaal betekent. Voor de mens ook. (19:59):
undefined

Ferry: Hoe nu verder? (20:05):
undefined

Mike: Hoe nu verder? Ik denk dat er hard gewerkt wordt. Om de bedreigde status. (20:07):
undefined

Ferry: Die gaat van strikt beschermd waarschijnlijk naar beschermd. (20:13):
undefined

Ferry: Maar de vraag is of dat echt iets oplost. (20:17):
undefined

Mike: Ja, wellicht. Misschien worden escalatieladders beter nagevolgd. (20:19):
undefined

Mike: Want die zijn er al. (20:27):
undefined

Mike: Alleen vinden we dat dan nog steeds lastig. En worden het direct weer aangevochten bij de rechtbank. (20:27):
undefined

Mike: Aan de andere kant maken we ook wetten. Dus die moeten dan ook getoetst worden door die rechtbank. (20:31):
undefined

Mike: En als we dat niet goed ingericht hebben. Dan ga je ook nat soms. (20:36):
undefined

Ferry: Zou dat niet landelijk geregeld moeten worden? (20:41):
undefined

Mike: Ja, zeker wel. Want mijn stikstof waait wel zogenaamd hier 25 kilometer verderop... (20:42):
undefined

Mike: En is dan een probleem voor een Natura 2000-gebied. (20:48):
undefined

Mike: Maar die wolf houdt zich ineens aan een provincie. (20:50):
undefined

Mike: Nee, dat doet hij natuurlijk niet. Dus ik vind dat wel lastig inderdaad. (20:52):
undefined

Mike: Want ik wil dat steunen. Ik vind dat we met elkaar dat moeten oplossen altijd. (20:56):
undefined

Sandra: Nou, dat ben ik helemaal met je eens. Ik denk dat de hele... (21:00):
undefined

Sandra: Of het nou de stikstof of de wolvenproblematiek of whatever. (21:04):
undefined

Sandra: Ik vind dat dat een landelijk verhaal moet zijn. (21:08):
undefined

Sandra: En niet dat elke provincie of elke gemeente daar zijn eigen regeltjes... (21:11):
undefined

Mike: Een dingetje op mag plakken. Het is (21:17):
undefined

Mike: natuurlijk ook gek dat wij zo'n omgevingsvergunning hier moeten aanvragen. (21:19):
undefined

Mike: Maar in heel veel gemeentes geldt dat. Dan wordt het gedoogd, (21:23):
undefined

Mike: heb ik begrepen. Maar van ons zeiden ze gewoon, je moet gaan betalen. (21:26):
undefined

Sandra: Ja, en het is ook gewoon wel gek. Want in het verleden was het gewoon zo dat (21:30):
undefined

Sandra: als je een omheiding om je wei wilde zetten... dan moesten er groene draadjes (21:33):
undefined

Sandra: zijn, mocht het niet wit zijn. (21:38):
undefined

Sandra: Want dat was niet goed voor het beeld. (21:40):
undefined

Sandra: En nou moeten we hele hekken zetten. Want als je ze niet hebt en je schaap wordt (21:43):
undefined

Sandra: gepakt... dan heb je je beesten niet goed beschermd. (21:49):
undefined

Mike: Dat vind ik ook wel een lastig hoor, want we hebben natuurlijk vanuit dierenwelzijn... (21:50):
undefined

Mike: Er is heel veel druk geweest op boeren, maar ook op paardenmensen. (21:53):
undefined

Mike: Dat wij onze dieren zoveel mogelijk weer buiten moesten houden. (21:58):
undefined

Mike: Dat het goed is, dat ze in groepen gehouden moeten worden. (22:01):
undefined

Mike: We hebben prachtige paddock paradises, hebben mensen aangelegd. (22:04):
undefined

Mike: Er zijn boeren die kippen weer buiten zijn gaan houden. (22:07):
undefined

Mike: En met dezelfde rotvaart wordt het teruggedraaid... moeten ze weer eigenlijk (22:10):
undefined

Mike: allemaal de stal in met de deuren dicht. (22:15):
undefined

Mike: En dat is gevoelsmatig wel heel gek. En dan denk ik, waren dat dezelfde mensen? (22:17):
undefined

Mike: Ja, dat denk ik soms wel, dat het dezelfde mensen die dat hiepen. (22:21):
undefined

Sandra: En die mensen hebben ook gewoon grof geld geïnvigeerd... om dat op die manier (22:24):
undefined

Sandra: hun dieren te kunnen huisbesten. en moeten nu weer grof geld investeren om ervoor (22:28):
undefined

Sandra: te zorgen dat die dieren op een of andere manier nog veilig gaan zijn. (22:34):
undefined

Mike: Ja, maar ik denk dat hetzelfde categorieën mensen zijn die erop geduwd hebben. (22:38):
undefined

Mike: Op die welzijnsregels, veel van mijn studiegenoten natuurlijk. (22:40):
undefined

Mike: Want we vinden die geweld zijn hartstikke belangrijk. (22:44):
undefined

Mike: Maar we moeten ergens balans gaan vinden. En het zijn diezelfde mensen die de (22:47):
undefined

Mike: wolf weer enorm toejuichen. (22:51):
undefined

Mike: En dat vind ik wel een complexe materie dan worden. (22:52):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Zo, kunnen we hier een beetje naar rechts, Sandra? En dan hebben we zo meteen (22:57):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): een paadje, dat gaat om het hertenkamp heen. (23:00):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Met ook hele grote eiken. 200 jaar oud zijn ze geloof ik. (23:04):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Hier rechts heb ik 1, 2, 3, 4, 5, 6 witte pauwen. (23:07):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En 1 parelo nog. En eentje zonder parels. En verderop zijn wel de herten inderdaad al een paar. (23:11):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Want ik heb hier een wit damhert. En 3 gewoon met vlekjes. (23:19):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En dan hebben we net een zwarte bok aangeschaft. (23:25):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En die gaat volgend jaar voor nageslag zorgen. (23:28):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): En dan kunnen we ook weer witte krijgen. Want de meeste gevlekte herten hebben (23:31):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): ook nog weer witte vader. (23:34):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Vijf herten hebben we nu voor ons lopen. En die gaan (23:39):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Laten zien dat ze heel gezond zijn door lekker te huppelen. We hebben het nu (23:42):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): over wolven gehad natuurlijk. Maar we kunnen het ook over vossen hebben. (23:45):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Want dit hertenkamp, daar. (23:48):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Graaft regelmatig een vos onder het hek door. En komt dan onze parelooners allemaal weghalen. (23:50):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): We hebben wel 15 parelooners hier verloren. (23:55):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): We hebben onze kwaken eendjes kwijtgeraakt. Met kippen, kalkoenen. (23:59):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Maar het vervelende is dat wij hier een gemeente hebben die is. (24:03):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Eigenaar van het hertenkamp. Die willen een aantrekkelijk hertenkamp. (24:06):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Dat doen wij dan met onze dieren. (24:10):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Die worden dan opgevreten. Dan zeggen we, zullen we nou hier aan de buitenkant (24:12):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): 50 centimeter graas tegen het hek aanzetten? (24:15):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Want een vos graaft altijd in de hoek. Dus hij verzint niet dat hij 50 centimeter terug moet. (24:19):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Maar dat kost 1500 euro. En dan zegt de beheerder gewoon, nee dat doen we niet. (24:24):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Dan moet je maar dieren gaan houden die niet gevoelig zijn voor vossen aanvallen. (24:28):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Dus wat deden wij? We hebben een koppel nandus hier gehad. Dat zijn mini struisvogels, (24:33):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): maar die zijn toch wel erg groot hoor. (24:38):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Maar zelfs die werden aangevallen door die vosje. (24:40):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Dus toen ben ik de hen verloren en toen was ik het al zat. Ik heb onze bok nog (24:43):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): niet gezien, maar ik denk dat hij hier zo staat. (24:48):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Hij kan ook aan de andere kant zijn hoor. (24:51):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Hier zie ik drie wildkleuren en een zwarte bok. Het is heel apart, want het is heel donker. (24:54):
undefined

Ferry: De uitdaging met zo'n landgoed is dat er vaak gesteggel is met de politiek. Lokaal en provinciaal. (25:01):
undefined

Ferry: Denk jij dat je het ooit goed kan doen? (25:07):
undefined

Mike: Je doet het best, dat weet ik. (25:10):
undefined

Ferry: Maar heb je het gevoel dat het in de ogen van een ander ooit (25:12):
undefined

Mike: Goed kan doen? In de ogen van een ander, ja. Daar heb ik eigenlijk niet zoveel (25:15):
undefined

Mike: meer mee tegenwoordig. Ik ben wat ouder inmiddels. (25:18):
undefined

Mike: Dus ik trek me daar wat minder van aan. Ik denk dat we het goed doen. (25:21):
undefined

Mike: Ik gebruik mijn kennis en mijn kunde om mensen te enthousiasmeren over dieren. (25:24):
undefined

Mike: Ik leer ze iets over zichzelf en over dieren. (25:28):
undefined

Ferry: Dat je aan de ene kant de verplichting hebt... je dieren tegen aanvallen van wild te beschermen. (25:31):
undefined

Ferry: En aan de andere kant heb je verantwoordelijkheid... tegenover het uitzicht (25:39):
undefined

Ferry: van het landschap eruit ziet. (25:43):
undefined

Ferry: Je hebt een verantwoordelijkheid tegenover het welzijn... van diezelfde dieren die je wil beschermen. (25:44):
undefined

Mike: Ja, maar die verantwoordelijkheid leg ik hier bij de politiek wel neer. (25:48):
undefined

Mike: Want ik blijf daar wel in spiegelen. En ik blijf daar wel in duwen dat ik zeg (25:51):
undefined

Mike: van... hé jongens, hartstikke leuk dat je naar links wil. (25:54):
undefined

Mike: En dat ik naar links moet, maar dan moeten we wel samen. Want ik kan het niet alleen. (25:57):
undefined

Mike: En als er contradictische tegenstellingen inzitten... dan horen ze ze wel van me. (26:01):
undefined

Mike: Ja, en terecht. Ja, want ik ben ook ondernemer. En daar nemen je belangrijke (26:05):
undefined

Mike: plek in op het landgoed. Dus dat mogen ze dan ook best weten. (26:10):
undefined

Ferry: Kunnen mensen jou helpen bij dit dossier? (26:14):
undefined

Mike: Ja, dat zie ik wel. Door het in eerste instantie al serieus te nemen. (26:17):
undefined

Mike: Door empathisch te zijn, door mee te denken over regelgeving, (26:23):
undefined

Mike: wettenregelgeving. Wat kan er wel, in plaats van wat kan er niet. (26:27):
undefined

Mike: En de gemeente zegt ook dat ze dat willen, maar dat is niet altijd... (26:32):
undefined

Mike: Het is voor sommige ambtenaar ook wel ver van hun bed, denk ik wel eens. (26:36):
undefined

Mike: Om zich te verplaatsen in wat er allemaal... Want het is net wat we eerder zeiden, (26:40):
undefined

Mike: het is niet één ding, het zijn meerdere dingen. (26:43):
undefined

Mike: En dat maakt het ook wel eens complex en heel erg. (26:45):
undefined

Mike: Maar daar zouden ze wel alleen mee kunnen doen. (26:48):
undefined

Ferry: Is het voor jouw gevoel nog op tijd voor Groningen? (26:51):
undefined

Mike: Ja, zeker wel. Want ik denk dat als Groningen zijn best doet... (26:54):
undefined

Mike: We hebben hier nu Drenthe natuurlijk tegen ons aan liggen. Daar gaan ze straks vandaan komen. (26:59):
undefined

Ferry: Ja, of Duitsland. (27:04):
undefined

Mike: Ja, ja. (27:05):
undefined

Mike: Ja, dan moeten ze bovenlangs. Ja, dat kan ook nog. Maar hoe dan precies? (27:07):
undefined

Mike: Want net wat ik zei, dat hele landschap vol met wolverende afrustingen. (27:12):
undefined

Mike: Het gaat ook wel heel sperk werken. (27:16):
undefined

Ferry: Dat die oplossing waarschijnlijk... Als je een oplossing zoekt, (27:19):
undefined

Ferry: dan kom je al de dingen tegen... die ook weer nadelige kanten hebben, et cetera. (27:23):
undefined

Mike: De gedeputeerden van Groningen zijn die wel geweest, trouwens. (27:27):
undefined

Mike: Ik heb meneer Emmers, de BBB-gedeputeerden, ook al hier in de wei gehad. (27:29):
undefined

Mike: Ik heb het natuurlijk wel even met hem over gehad, kort. (27:33):
undefined

Mike: Maar ja, ze staan nog een beetje op de stelling van... we hebben hier nog geen (27:37):
undefined

Mike: slachtoffers gaan wachten tot dat alles bezopen is. (27:42):
undefined

Mike: Misschien nog even dat ook vanuit de politiek... dat we nog wel eens in het (27:45):
undefined

Mike: groot Europa denken zijn aanbeland. (27:51):
undefined

Mike: En dat als ik in Europa in de politiek zou zitten... en mezelf belangrijk zou (27:54):
undefined

Mike: vinden en stemmen zou kiezen... en ik een beetje het mocht regelen... (27:59):
undefined

Mike: Dan keek je naar de kaart van Europa. (28:03):
undefined

Mike: En dan zeg je dat Nederland een postzegel is. En daar hebben we enorme goede (28:05):
undefined

Mike: glasvezelverbindingen. Superhaven, goede vluchthaven. (28:09):
undefined

Ferry: We hebben de Amsterdam Internet Exchange. (28:13):
undefined

Mike: Dus daar moeten die boeren niet gaan zitten. Daar moeten we hoogwaardige huizen gaan bouwen. (28:16):
undefined

Mike: En dat moet een globalistische stad worden. Een grote stadsland, zeg maar. (28:21):
undefined

Mike: En dan vind je dat in Roemenië en in andere plekken in Europa... (28:28):
undefined

Mike: Waar het platteland nog veel is... dat daar eigenlijk maar geboerd en voedsel gemaakt moet worden. (28:33):
undefined

Mike: En ik denk wel eens dat die politie echt zo groot Europees denken. (28:37):
undefined

Mike: En dat wij nog zelf als burgers dan wel redelijk nationalistisch trekjes hebben... (28:40):
undefined

Mike: In de zin van dat wij vinden dat het allemaal een beetje moet blijven zoals het was. (28:45):
undefined

Mike: En de goede dingen behouden en de slechte dingen veranderen. (28:48):
undefined

Mike: Maar ik denk dat het een hele andere manier van denken is. (28:53):
undefined

Ferry: Mike legt goed uit hoe ingewikkeld deze uitdaging is. (28:57):
undefined

Ferry: Aan de ene kant je dieren beschermen door er een afrastering omheen te zetten. (29:00):
undefined

Ferry: Maar aan de andere kant wil je ook geen landschap vol hekwerken. (29:04):
undefined

Ferry: Door de manier waarop wij met dieren leven... is het achter een hek plaatsen (29:07):
undefined

Ferry: gewoon niet altijd een optie. (29:11):
undefined

Ferry: Maar hoe kijkt Mike naar de toekomst? En welke rol speelt de samenleving daarin? (29:13):
undefined

Voice-Over: Deel je deze zorgen? Deel dan ook deze podcast. Zometeen meer. (29:20):
undefined

Ferry: Probeer me dat kaartje even zo voor te stellen. Als dat zo moet, (29:28):
undefined

Ferry: dan hoort die wolf hier eigenlijk helemaal niet thuis. (29:32):
undefined

Mike: Nee. Nog minder dan dat hij er nu zo... Nee, maar we krijgen dan, (29:34):
undefined

Mike: denk ik... Want ik schat het dan zo'n beetje in... en dan denk ik van, (29:37):
undefined

Mike: jullie hebben ook wel eens van 3-state city gehoord natuurlijk. (29:41):
undefined

Mike: En of het nou allemaal waar is, weet ik niet. Maar laten we ervan uitgaan dat (29:44):
undefined

Mike: we steeds meer aan het groeien zijn. Want dat hoort voor de economie. (29:48):
undefined

Mike: We moeten groeien voor de belastingcentrum. (29:50):
undefined

Mike: Als er komen steeds meer inwoners, worden die steden groter. (29:52):
undefined

Mike: Dan wordt het ingewikkelder met elkaar En dan krijgen we denk ik wat excuus (29:57):
undefined

Mike: natuur Nog tussen die dingen We moeten een beetje recreëren We moeten daar nog (30:00):
undefined

Mike: wel wat aan doen En dan is het boegenland natuurlijk wel (30:05):
undefined

Mike: We krijgen ook nog wel excuus boegen Daar hoor ik dan denk ik bij (30:09):
undefined

Ferry: Nee eens Ik werd heel erg Gedeprimeerd als ik aan dat kaartje denk Dat ik denk Ik (30:14):
undefined

Mike: Denk dan honderd jaar verder Want we zijn natuurlijk maar heel kort op deze aarde. (30:20):
undefined

Mike: In Diergetuin en Erma hadden ze een hele mooie aardbolg. En daar lieten ze zien (30:27):
undefined

Mike: hoe lang de aarde al bestond. (30:32):
undefined

Mike: En hoe lang mensen er dan zijn. Dat was een millimeter in die hele schaal. (30:34):
undefined

Mike: Dat het ding een anderhalve meter breed was. (30:39):
undefined

Mike: Bizar. Dus we zijn er maar heel even. (30:42):
undefined

Ferry: Maar goed, we hebben ook nog mensen na ons. (30:45):
undefined

Mike: Het was fijn als we groter denken. (30:48):
undefined

Ferry: Dat we minder individualistisch zijn. (30:50):
undefined

Sandra: Ja, niet alleen maar denken van ach het zal onze tijd wel uitduren. (30:52):
undefined

Sandra: Want er komt ook nog een generatie daarna en nog een keer. (30:57):
undefined

Mike: Ja, ik ben heel erg van het duurzaam denken. Alleen dat is ook wel, (31:00):
undefined

Mike: ik heb hier soms op het landgoed. Dat is 500 jaar bestaan we volgend jaar. (31:04):
undefined

Mike: Altijd iedereen welkom om dat volgend jaar mee te komen vieren. (31:08):
undefined

Mike: Maar 500 jaar is hier al een cultuurlandschap. (31:11):
undefined

Mike: Vroeger waren alle natuur was om het landsgoed heen. (31:14):
undefined

Mike: Snap je? En het landgoed was cultuur, maar nu is het andersom. (31:18):
undefined

Mike: Er zijn heel dorpen om ons heen gebouwd, de hele stad. (31:22):
undefined

Mike: En er wordt nog meer een woonwijk aan de andere kant van ons weiland gemaakt. (31:25):
undefined

Mike: Dus om ons heen is nu allemaal bebouwing en bewoning. En het landgoed heeft (31:30):
undefined

Mike: heel veel natuurwaarde nu op dit moment. (31:34):
undefined

Mike: Alleen het is geen natuur wat mij betreft. (31:36):
undefined

Mike: Alleen sommige gemeentemensen vinden alweer dat het natuur is. (31:39):
undefined

Mike: Dus die vinden mij dan alweer een bedreiging als boer. Maar het is soms ook (31:44):
undefined

Mike: wel complex. Het is maar net met welke bril je ook een beetje kijkt. (31:47):
undefined

Ferry: Is er dan nog een andere? Is er een middenweg om minder hekken in het landschap? (31:52):
undefined

Mike: Ik denk toch wel. Ik vind jacht nog steeds een goede beheersmaatregel. (31:58):
undefined

Mike: Ook voor een heleboel diensoorten. Als er problemen ontstaan. (32:02):
undefined

Mike: Dus daar ben ik niet per se op tegen. Ik begrijp wel hoe mensen vanuit de conventie (32:06):
undefined

Mike: van Bergen. en zo hoe ze daar tegenaan hebben gekeken. (32:13):
undefined

Mike: Ik vind het ook gek dat wij als Nederland een populatie moeten hebben... (32:16):
undefined

Mike: Die zichzelf in stand kan houden. (32:20):
undefined

Mike: Want die wolf houdt zich niet aan grenzen. Dus dan hoeft dat natuurlijk... (32:23):
undefined

Mike: B.E. hoeft zich ook niet aan die grenzen te houden. Dat zou ook over die grenzen (32:26):
undefined

Mike: heen moeten natuurlijk. (32:29):
undefined

Mike: Want het is natuurlijk gek dat Drenthe het een doet en Groningen het andere. (32:30):
undefined

Mike: En Duitsland het een doet en Nederland het andere. Maar dat doen we met stikstof ook. (32:33):
undefined

Mike: Aan de rechterkant van bij Duitsland aan de grens... waar ze nog veen aan het afgraven. (32:38):
undefined

Mike: En links in Nederland werd het een Natura 2000 gebied. (32:42):
undefined

Mike: En dassen worden in Wales en Schotland... of in Wales vooral ook zwaar bejaagd. (32:47):
undefined

Mike: En hier staan we dassentunnels en miljoenen uit te geven om ze te redden. (32:53):
undefined

Mike: Het is wel eens een beetje dubbel en gek. En ik denk echt dat wolven altijd (32:57):
undefined

Mike: heel schuw zijn geweest... omdat ze zwaar bejaagd werden. (33:00):
undefined

Mike: Dus de associatie van mensen, daar moet je bij weg blijven... (33:04):
undefined

Mike: Want het is levensgevaarlijk. (33:07):
undefined

Mike: En eigenlijk doen we het hier nu helemaal andersom. We zijn de niet schuwe dieren (33:09):
undefined

Mike: aan het bevooroordelen. (33:14):
undefined

Mike: En dat gaan we dan ook in de fokkerij, denk ik, meemaken. Want ik denk zelfs (33:17):
undefined

Mike: dat het genetische invloeden heeft. (33:21):
undefined

Mike: Dus als schuwheid belangrijk is, dan wordt dat genetisch ook vastgelegd. (33:26):
undefined

Mike: Ik vind het peenbolgeweer bijvoorbeeld helemaal geen slecht idee. (33:33):
undefined

Mike: Nee, ik denk, dan maak je nog associaties. (33:36):
undefined

Ferry: Eigenlijk zeg je hier, de kennis die alom gedeeld wordt over wolven... (33:40):
undefined

Ferry: Dat wolven schuw zouden zijn van mensen, et cetera, et cetera... (33:46):
undefined

Ferry: Is gebaseerd op kennis van, laten we zeggen, een eeuw geleden. (33:49):
undefined

Ferry: Waarbij de mens die de wolf opjaagt... (33:52):
undefined

Ferry: In de berekening zit. Maar dat doen wij nu niet meer. (33:56):
undefined

Mike: Eens? Ja. (34:00):
undefined

Ferry: Die klopt. (34:02):
undefined

Mike: Ja. (34:02):
undefined

Sandra: Ik wil nog een stapje verder gaan. Want je zegt net... Dat is een interessant (34:04):
undefined

Sandra: verhaal hoor. Je zegt net, het gaat genetisch ook doorwerken. (34:08):
undefined

Sandra: Want de wolf die nog wel schuw is... dat is dan nu even mijn conclusie. (34:13):
undefined

Sandra: Die blijft uit de buurt. En die valt uiteindelijk misschien wel buiten de boot. Want die rent... (34:17):
undefined

Sandra: Precies, en die rent een keer onder een auto. Omdat die achter een ree aan de weg oversteekt. (34:22):
undefined

Sandra: En de wolven die dus voor de makkelijke predatie gaan... van onze landbouwhuisdieren... (34:28):
undefined

Sandra: Die gaan uiteindelijk voortplanten. (34:36):
undefined

Sandra: En dat gen gaat dus gewoon de overhand krijgen. Is dat wat je zegt? (34:39):
undefined

Mike: Ja. Ik weet niet of het op één gen ligt. Maar ze durven door de straat heen te lopen. (34:44):
undefined

Sandra: Dat is een patroon, laat ik het maar zo zeggen. Van de niet-schuwe wolf gaat (34:50):
undefined

Sandra: steeds meer de overhand. (34:53):
undefined

Ferry: Ja, omdat de schuwenwolf door onze cultuursamenleving omzet wordt gevoerd. (34:54):
undefined

Mike: Ja, en wij doen ze ook niks meer. Dus ze leren ook heel snel dat het eigenlijk... (34:58):
undefined

Mike: Want het is niet alleen maar genetisch, maar het is ook leren. Ja, zeker. (35:01):
undefined

Mike: Dus ze leren ook heel snel dat dat gedrag niet gecorrigeerd wordt. (35:05):
undefined

Mike: Je hoeft helemaal niet bang te zijn. (35:09):
undefined

Mike: Maar ik wil nog even terug naar dat schuil zijn. Want ik zeg altijd van... (35:11):
undefined

Mike: Want ik vind het ook vanuit... Wij mensen zijn ook dieren, is een van mijn stellingen. (35:14):
undefined

Mike: En er is geen diersoort en er is ook geen natuurvolk... wat zijn assets, (35:17):
undefined

Mike: zijn belangrijke dingen zoals zijn kinderen laat bedreigen of zijn voedsel laat bedreigen. (35:22):
undefined

Mike: En aan de ene kant krijgen we steeds meer gevoel voor die natuur, (35:27):
undefined

Mike: die vinden we ook steeds belangrijker, maar ik denk dat we de rechten evenredig (35:31):
undefined

Mike: steeds verder van verwijderd zijn in onze eigen systematiek. (35:34):
undefined

Mike: In ons eigen gedrag en leven. (35:38):
undefined

Ferry: Maar is het niet zo... (35:40):
undefined

Mike: Want ze hoeven niet aan mijn dood. Maar ze moeten niet aan schapen en kinderen komen. Zo simpel is het. (35:42):
undefined

Ferry: Maar is het niet zo, en dan worden we bijna filosofisch... dat wij als mens, (35:47):
undefined

Ferry: kijk, tuurlijk zijn we als mens ook dier... (35:50):
undefined

Ferry: Dat wij hebben de overhand in de natuur. Op de meeste plekken op deze wereld. (35:53):
undefined

Ferry: Daarmee, zo kijk ik ernaar, hè. Daarmee hebben wij onszelf een bepaalde verantwoordelijkheid gegeven. (35:59):
undefined

Ferry: En ik heb nu een beetje het idee... dat de situatie die nu ontstaat... (36:04):
undefined

Ferry: Doordat wij nu bepaalde dieren een beschermde status geven... (36:08):
undefined

Ferry: Dat we ook weer weglopen voor die verantwoordelijkheid. (36:11):
undefined

Mike: Ja, jij gaat ook nog van een stuk zelfbewustzijn uit. (36:14):
undefined

Ferry: Terwijl wij eigenlijk... en dat gedeelte mis ik bij heel veel... (36:19):
undefined

Ferry: Wij zijn deel van het systeem. (36:23):
undefined

Ferry: Wij zijn deel van de natuur. En die mis ik bij heel veel mensen. (36:26):
undefined

Mike: Ik mis die bij heel veel ecologen. Ik mis bij heel veel ecologen dat wij erbuiten worden gezet. (36:30):
undefined

Ferry: Of dat we onszelf erboven zetten. (36:36):
undefined

Mike: Maar wij zijn er net zo goed deel van. Ja, we zijn er onderdeel van. (36:38):
undefined

Ferry: Dus waarom zouden wij... Ik ga het maar grapje. Waarom zouden wij niet op een wolf mogen jagen? (36:41):
undefined

Mike: Ja, correct. Als dat ons natuurlijk gedrag is. (36:46):
undefined

Sandra: Wij worden door sommige ecologen gewoon letterlijk buitenspel gezet. (36:50):
undefined

Mike: Ja, ze vinden ons er niet onderdeel van zijn. (36:54):
undefined

Ferry: Nee, maar goed, dat doen we ergens ook zelf. Want wij zijn ook mens. (36:56):
undefined

Ferry: En dan bedoel ik, dan wordt het bijna filosofisch. Want dan ga je erover naar (37:00):
undefined

Ferry: en dan denk ik, wat ga je dan kijken. En dat triggerde me even wat je zei. (37:03):
undefined

Ferry: Dat heeft met het zelfbewustzijn te maken. (37:06):
undefined

Mike: Ik ben redelijk primair. Ik heb een kleine ADHD-diagnose ergens. (37:08):
undefined

Mike: Maar ook in de trainingen die ik geef voor bedrijven... (37:13):
undefined

Mike: Zie ik dat mensen heel veel keuzes heel primair maken. En dat zelfbewustzijn, (37:17):
undefined

Mike: dat we dat gebruiken... om daarna onze keuzes te verantwoorden en uit te leggen. (37:22):
undefined

Mike: Terwijl we ze primair gemaakt hebben in eerste instantie. En primair zeg ik van... (37:27):
undefined

Mike: Er is geen volk wat zijn eigen voedsel... geen natuurvolk wat zijn eigen voedsel (37:32):
undefined

Mike: laat bedreigen... en zijn eigen kinderen laat bedreigen. Ja, dat klopt. (37:36):
undefined

Mike: En dan hoeven ze niet voor dood, want ze kunnen gewoon... als die tijger die (37:39):
undefined

Mike: mag gerust in de buurt leven... zolang die maar niet aan die kinderen zit... (37:42):
undefined

Mike: En zolang die maar niet aan het vee zit. En dat moeten we ze leren, zeg maar. (37:45):
undefined

Ferry: Ik heb nou echt een beeld in mijn hoofd. Maar dat wordt bijna een utopie. (37:50):
undefined

Ferry: Om gewoon de hele voedselketen gewoon af te schaffen. (37:56):
undefined

Ferry: Jij wil eten? Hier is een geweer. Ga het maar regelen. (38:01):
undefined

Mike: Ga het maar regelen. (38:06):
undefined

Mike (Rondleiding over het landgoed): Dat is wat burgers doen. (38:07):
undefined

Mike: Die laten dat allemaal aan die boeren over. Wij moeten zorgen dat die dieren groot worden. (38:10):
undefined

Ferry: Het is geen idee meer wat voor risico er is... bij het houden van schapen, (38:13):
undefined

Ferry: koeien, varkens, paarden. (38:18):
undefined

Ferry: Omdat wij ons stukje vlees allemaal maar gewoon in de supermarkt kopen... (38:22):
undefined

Ferry: Hebben we geen idee hoeveel hekken daaromheen gestaan hebben. (38:25):
undefined

Ferry: Hoeveel moeite de eigenaar van dat stukje vlees... toen het nog in leven was, (38:28):
undefined

Ferry: heeft gedaan om ervoor te zorgen... dat zijn broodwinning niet door een wolf (38:32):
undefined

Ferry: of een vos... of weet ik niet wat, werd gepredeerd. (38:36):
undefined

Ferry: Ik denk dat door... Het is bijna een utopie. (38:40):
undefined

Ferry: Dat door hoe de voedselketen nu is ingedeeld... dat wij als consument heel ver (38:45):
undefined

Ferry: vandaan zijn gaan staan... van de realiteit. (38:52):
undefined

Mike: Eens. (38:54):
undefined

Ferry: Mike, ontzettend bedankt voor het heel interessante gesprek. (38:55):
undefined

Mike: Dank je wel. (39:02):
undefined

Ferry: Wil je volgend jaar aanwezig zijn op de 500ste verjaardag van Landgoed Nienoord? (39:04):
undefined

Ferry: Kijk dan op de website van Dit Landgoed... of volg ze op social media voor updates (39:09):
undefined

Ferry: en de laatste informatie. (39:13):
undefined

Ferry: Links vind je in de show notes bij deze podcastaflevering. (39:15):
undefined

Ferry: Tot zover deze aflevering van Geleidewolf. Wil je reageren of jouw verhaal met ons delen? (39:20):
undefined

Ferry: Stuur dan een e-mail naar info.geleidewolf.nl En deel je onze zorgen? (39:25):
undefined

Music: Music (39:29):
undefined

Ferry: Deel dan niet alleen de zorgen... maar ook deze podcast. Dank je wel. (39:31):
undefined

Voice-Over: Dit was Geleidewolf. Een podcast door Sandra Groeneveld en Ferry Molenaar. (39:36):
undefined

Voice-Over: Kijk voor meer informatie op geleidewolf.nl (39:43):
undefined

Voice-Over: Vond je deze podcast interessant? Probeer deze dan ook eens. (39:52):
undefined