December 4, 2024 • 40 mins
In deze aflevering deelt Chris, een schaapsherder uit Epe, zijn ervaringen met de rol en risico's van kuddebewakingshonden in Nederland. Hij deelt zijn eerdere ervaringen met deze honden, inclusief een Pyreneese berghond die hij had, en de uitdagingen die komen kijken bij het werken met deze honden. Hij legt uit dat, ondanks de voordelen van kuddebewakingshonden, ze ook risico's met zich meebrengen, vooral in dichtbevolkte gebieden zoals Nederland.
De discussie over de wolf en de relatie tussen mens en natuur wordt verder diepgaand belicht. Chris spreekt zich uit over zijn bezorgdheid over de toekomst van schaapsherders en hoe het wolvenbeleid in Nederland momenteel wordt gevoerd. Hij pleit voor een realistischer en praktischer beleid ten aanzien van wolvenbeheer, waarbij rekening wordt gehouden met de unieke omstandigheden van Nederland, die aanzienlijk verschilt van minder dichtbevolkte regio’s in andere landen. De frustraties over de inconsistentie in het beleid en de angst van mensen die in de buurt van wolven wonen, worden ook duidelijk belicht.
In deze aflevering had Chris het over een onderzoek van BIJ12 met een schaapsherder uit Duitsland. Dat betreft een onderzoek door ARK Natuurontwikkeling en Van Bommel Faunawerk in opdracht van BIJ12. Dit ging om een pilot, Onder meer met schapenhouder André Kühn, om ervaring op te doen met kuddebewakingshonden in Nederland. Zijn schapen graasden in natuurgebieden van Landschap Overijssel en Staatsbosbeheer. De inzet van kuddewaakhonden vereist aanzienlijke tijd, financiële middelen en toewijding van schapenhouders en is niet overal toepasbaar vanwege mogelijke conflicten met recreatie en toerisme. Desondanks toende de sector en terreinbeherende organisaties tijdens dit onderzoek interesse in deze preventieve maatregel, ondermeer door de grote aandacht van de media. Voor het volledige verslag, zie: https://www.bij12.nl/wp-content/uploads/2023/11/Pilot-Kuddewaakhonden-in-de-Nederlandse-Schapenhouderij.pdf
Support deze show
Wil je deze show steunen? Neem dan jouw petje af en krijg vroegtijdig toegang tot nieuwe afleveringen en luister reclamevrij. Bovendien weet je als eerste wat er komt en mag je meedenken over toekomstige afleveringen. Kijk op petjeaf.com/geleidewolf
Deze podcast is onderdeel van OOG.FM en is geproduceerd door FERRY.FM.
De discussie over de wolf en de relatie tussen mens en natuur wordt verder diepgaand belicht. Chris spreekt zich uit over zijn bezorgdheid over de toekomst van schaapsherders en hoe het wolvenbeleid in Nederland momenteel wordt gevoerd. Hij pleit voor een realistischer en praktischer beleid ten aanzien van wolvenbeheer, waarbij rekening wordt gehouden met de unieke omstandigheden van Nederland, die aanzienlijk verschilt van minder dichtbevolkte regio’s in andere landen. De frustraties over de inconsistentie in het beleid en de angst van mensen die in de buurt van wolven wonen, worden ook duidelijk belicht.
In deze aflevering had Chris het over een onderzoek van BIJ12 met een schaapsherder uit Duitsland. Dat betreft een onderzoek door ARK Natuurontwikkeling en Van Bommel Faunawerk in opdracht van BIJ12. Dit ging om een pilot, Onder meer met schapenhouder André Kühn, om ervaring op te doen met kuddebewakingshonden in Nederland. Zijn schapen graasden in natuurgebieden van Landschap Overijssel en Staatsbosbeheer. De inzet van kuddewaakhonden vereist aanzienlijke tijd, financiële middelen en toewijding van schapenhouders en is niet overal toepasbaar vanwege mogelijke conflicten met recreatie en toerisme. Desondanks toende de sector en terreinbeherende organisaties tijdens dit onderzoek interesse in deze preventieve maatregel, ondermeer door de grote aandacht van de media. Voor het volledige verslag, zie: https://www.bij12.nl/wp-content/uploads/2023/11/Pilot-Kuddewaakhonden-in-de-Nederlandse-Schapenhouderij.pdf
Support deze show
Wil je deze show steunen? Neem dan jouw petje af en krijg vroegtijdig toegang tot nieuwe afleveringen en luister reclamevrij. Bovendien weet je als eerste wat er komt en mag je meedenken over toekomstige afleveringen. Kijk op petjeaf.com/geleidewolf
Deze podcast is onderdeel van OOG.FM en is geproduceerd door FERRY.FM.
Mark as Played
Transcript
Episode Transcript
Available transcripts are automatically generated. Complete accuracy is not guaranteed.
Ferry:
Onze donateurs brengen ons vandaag naar Epe, een dorpje tussen Apeldoorn en Zwolle. (00:04):
undefined
Ferry: Daar woont Chris, een Rotterdammer van origine. (00:11):
undefined
Ferry: Maar 36 jaar geleden werd hij schaapsherder. (00:18):
undefined
Ferry: Toen trok hij lopend over de Noord-Veluwe, van Spakenburg tot Epe, (00:22):
undefined
Ferry: met zo'n 2000 volwassen dieren. (00:27):
undefined
Ferry: Tegenwoordig doet hij het wat rustiger aan. En heeft hij nog zo'n 200 dieren, waarvan 30 geiten. (00:29):
undefined
Ferry: En verplaatst hij zich tussen Harderwijk, Epe en Wezep. (00:35):
undefined
Ferry: In die 36 jaar dat Chris schaapsherder is, is er een hoop gebeurd. (00:39):
undefined
Ferry: Van ziektes tot stikstof, aanbestedingen en de wolf. (00:44):
undefined
Ferry: Chris heeft dus al aardig wat meegemaakt. En heeft dus ook behoorlijk wat ervaring. (00:51):
undefined
Ferry: Waaronder met kuddebeschermingshonden. We zijn benieuwd hoe hij kijkt naar deze (00:56):
undefined
Ferry: manier van bescherming. (01:01):
undefined
Ferry: En hoe gaan deze honden eigenlijk samen met de wolf? (01:03):
undefined
Ferry: We spreken hem aan zijn keukentafel, waar we uitgebreid verwend worden. (01:06):
undefined
Ferry: Bedankt voor de ontzettend lekkere koffie en de ontzettend lekkere ontbijtkoek met boter. (01:11):
undefined
Chris: Oké, geen dank. (01:15):
undefined
Sandra: Koffie is voor Ferrie heel belangrijk, namelijk. Goeie koffie, daar houdt hij van. (01:17):
undefined
Chris: Koffie is sowieso belangrijk. Zonder koffie is er geen leven. (01:22):
undefined
Ferry: Nou goed. Man naar m'n hart. Waar zijn de meningen over meneer? (01:26):
undefined
Ferry: Het is goed te horen dat Chris oorsprong... (01:31):
undefined
Music: Music (01:33):
undefined
Ferry: Met zijn 36 jaar ervaring aan tegen onze wolvenuitdaging? Durft hij dingen te (01:47):
undefined
Ferry: zeggen die de rest van ons liever voor ons houden? (01:52):
undefined
Ferry: Door Sandra Groeneveld en Ferry Molenaar is dit Geleidewolf. (01:55):
undefined
Music: Music (02:01):
undefined
Ferry: Dit is aflevering 16. Het verhaal van schaapsherder Chris. Na de break. (02:12):
undefined
Ferry: Terug bij Chris in de Keuken. Ga je met thee of koffie? Zet niet zon. (02:19):
undefined
Ferry: Allebei. Oh, je krijgt echte koffie. Echte koffie, ja. Opgegoten filterkoffie. (02:25):
undefined
Chris: Ja, wat anders is het niet te zuipen. (02:32):
undefined
Sandra: Waar ik heel nieuwsgierig naar ben is... je komt oorspronkelijk uit Rotterdam. Uit een grote stad. (02:38):
undefined
Sandra: Hoe ben je überhaupt schaapherder geworden? (02:45):
undefined
Chris: Ja, dat is echt toevallig. (02:49):
undefined
Chris: Maar gewoon een hondje kopen. En dat was een Nederlands schapendouche van een (02:53):
undefined
Chris: invalschaap. Zet ik in ruinen. Begin jaren tachtig. (02:57):
undefined
Chris: En ik werd toen werkeloos. Kon goed met die man overweg. (03:03):
undefined
Chris: Dus ik ben af en toe eens een dagje meegegaan. En als je dan werkeloos bent, (03:08):
undefined
Chris: wat kun je beter doen als je idealen verwezenlijken. En daar ben ik toen mee bezig gegaan. (03:12):
undefined
Chris: En toen ben ik uiteindelijk als invalschaapzetter twee jaar in loondienst. (03:16):
undefined
Chris: En toen kwam ik mevrouw tegen. (03:20):
undefined
Chris: Toen hebben ze me ook uitgekocht. Want ja, ik ben als rechtgesnouder wat het (03:22):
undefined
Chris: allemaal allergisch verbazen in uniform. (03:28):
undefined
Chris: Toen ben ik zelfstandiger geworden. En dat is best welke coach gedaan heb in mijn leven. (03:31):
undefined
Chris: Het punt is ook een beetje dat je je eigen fouten mag maken. (03:35):
undefined
Chris: Maar ook je eigen feestje mag vieren. als je iets goed gedaan hebt. (03:40):
undefined
Chris: Kijk, en weet je, sinds zes jaar zitten we met die wolf. (03:45):
undefined
Chris: En ik zit al vanaf het begin in de wolf-territory. Ja, weet je. (03:49):
undefined
Chris: En als ik dan naar de ontwikkeling en kijk in zes jaar tijd. Nou, ja. (03:54):
undefined
Ferry: Jij begint over de wolf. Jij bent nu 67. (03:59):
undefined
Chris: Nog een beetje. Bijna, 31 december. (04:04):
undefined
Ferry: Oké. Mag ik zeggen dat je met pensioen gaat? Of is dat... Hoe ervaar je het ook zo? Of beledig ik... (04:07):
undefined
Chris: Nee, natuurlijk had ik het graag anders gezien. (04:15):
undefined
Chris: En we hebben het bedrijf goed kunnen verkopen. En ik blijf voor me opvolgen (04:21):
undefined
Chris: nog twee dagen in het wijde seizoen hoeden. (04:25):
undefined
Chris: Maar ik ben er ook wat toe. Schaapzetter zijn is fysiek een zwaar vak. (04:29):
undefined
Chris: Geestelijk trouwens ook. (04:34):
undefined
Chris: Want iedereen denkt dat je tot ruf komt op de hei. En dat soort grappen. (04:36):
undefined
Chris: En dat je je problemen op kan lossen. No. (04:41):
undefined
Chris: Als je problemen hebt en je wordt schaapzetten, dan worden ze alleen maar groter. (04:44):
undefined
Chris: Je bent de hele dag met je gedachten alleen. Ik heb de mensen gek zien worden (04:48):
undefined
Chris: op daar. Dat klopt. Ik heb ze langs zien komen. (04:52):
undefined
Sandra: Is het ook mentaal moeilijker geworden nu je weet dat er wolven in dit gebied rondlopen? (04:55):
undefined
Chris: Nou ja, het is iedere keer toch verschrikken als je ze ziet over daar. (05:03):
undefined
Chris: Als je ziet dat ze langs zijn geweest nachts. (05:09):
undefined
Chris: Aan de andere kant, je moet je de kop ook niet gek gaan openmaken. (05:13):
undefined
Chris: En tuurlijk, als ik slecht geslapen heb, of ik heb een keer te veel gedronken (05:17):
undefined
Chris: de avond ervoor, en er vliegt een vogel op waar je van schrikt, (05:21):
undefined
Chris: dan slaat je haar drie keer over en dan denk je, oh ja. (05:24):
undefined
Chris: Maar je moet je niet de kop gek laten maken, dan zie je er geen leven meer. (05:28):
undefined
Chris: Dus je moet ook nog wel een beetje kunnen genieten. Alleen, ja, (05:33):
undefined
Chris: ik werk bewust met één hond. (05:37):
undefined
Chris: Dat ik altijd met twee honden gewerkt heb. Ik probeer zoveel mogelijk met mijn rug in de wind te staan. (05:40):
undefined
Chris: Want als ze komen overdag, komen ze tegen de wind in. Weet je, (05:46):
undefined
Chris: dat soort dingen. Daar hou ik gewoon wel rekening mee. Maar het kan ook niet altijd. (05:50):
undefined
Chris: Weet je, je kunt niet altijd met je rug in de wind staan. (05:54):
undefined
Sandra: Maar waarom bewust één hond? (05:57):
undefined
Chris: Ik werk eigenlijk op de traditionele Duitse manier. En op de buitengrens, (06:00):
undefined
Chris: aan de buitenkant, aan de andere kant... een hond heen en weer lopen die een (06:04):
undefined
Chris: leven in de afrastering is. en op de manzijde. (06:07):
undefined
Chris: Nou ja, als ze met de cavalerie komen, dan pakken ze eerst je hond en dan een schaap. (06:11):
undefined
Chris: Plus één hond heb je makkelijk onder controle als twee. Kijk, (06:16):
undefined
Chris: en ik ben vakman genoeg om gewoon mijn werk dan fatsoenlijk voor elkaar te krijgen. (06:19):
undefined
Chris: Maar van, weet je, dat zijn de keuzes die ik gemaakt heb. (06:24):
undefined
Ferry: Je ziet ze overdag, je ziet als ze nachts langs geweest zijn. Gebeurt dat vaak? (06:30):
undefined
Chris: Nou, het gebeurt wel steeds vaker. Het is ook een beetje afhankelijk in welk (06:38):
undefined
Chris: gebied je zit natuurlijk. (06:41):
undefined
Chris: Van de echte hoge druk, dat ligt allemaal in de buurt van Harderwijk en Hermelo. (06:43):
undefined
Chris: Hier in Eepen worden ze nu ook de laatste tijd veel meer gezien. (06:51):
undefined
Chris: Vorig jaar kreeg ik s'avonds om tien uur een vriendje van vijf wolven. (06:55):
undefined
Chris: 400 meter van mijn schaaphaaf. Er waren twee volwassen en drie jonge wolven (07:00):
undefined
Chris: die jachtles kregen om een varkens. (07:05):
undefined
Chris: Dus met een warmtebeeldcamera. Dus weet je, dat soort dingen. (07:08):
undefined
Ferry: Maar denk je dan niet van, ik stap in de auto, ik rijd er heen. (07:13):
undefined
Ferry: Ik jaak ze weg of zo. Wat doet dat met jou? (07:15):
undefined
Chris: Nee. Van A, het is donker. B, wat wou je? (07:19):
undefined
Ferry: Geen idee, maar... Het instinct kan groot zijn. Ja, het lijkt me een hele... (07:26):
undefined
Ferry: Het lijkt me toch een heel eng idee als je zo'n filmpje krijgt... (07:31):
undefined
Ferry: En je weet gewoon, ja, 400 meter verder staan mijn schapen. (07:34):
undefined
Chris: Nou ja, van de jachtopsine, die appt ook van ja, als de jaren het veld uitgaan, (07:37):
undefined
Chris: dan reizen ze nog wel even langs. (07:42):
undefined
Chris: Ik keek nu later en heb van alles is mooi rustig. (07:44):
undefined
Chris: En ik heb ook vertrouwen in mijn raster, want ik werk denk ik als een van de (07:48):
undefined
Chris: weinigen met 90 centimeter en een blauw lintje ervoor. (07:53):
undefined
Chris: En dat heeft ondertussen zijn nut wel bewezen, want ze zijn een paar keer op (07:58):
undefined
Chris: mijn lintje geklapt, dus dan komen ze ook niet verder. (08:02):
undefined
Chris: Plus, ik heb ook die wolf die die aanval overdag uitgevoerd heeft zien in juni. (08:05):
undefined
Chris: Die kwam s'avonds ook nog even langs. En die staat op wildcamera. (08:10):
undefined
Chris: Halve meter van het linkje af. En hij is gewoon doorgelopen. (08:14):
undefined
Sandra: Maar op je linkje... Dat linkje staat dus buiten je heining. (08:18):
undefined
Chris: Ik heb 90 centimeter netten staan. Gewoon schrikdraadnetten. (08:21):
undefined
Chris: En dan ongeveer een halve meter daarvoor. (08:26):
undefined
Chris: Op 70 centimeter hoogte. (08:30):
undefined
Chris: Een blauw linkje eromheen. (08:32):
undefined
Sandra: Met serieus wat stroom erop, neem ik aan. (08:36):
undefined
Chris: Ja, met serieuze klapstroom erop. (08:38):
undefined
Sandra: Ja, precies. (08:40):
undefined
Chris: Ik heb er eentje, dat is al vijf jaar geleden. Zes jaar geleden. Die heb ik er. (08:41):
undefined
Chris: Ik zag de aanloopsporen, want dat was een gemarid stuk hei. (08:50):
undefined
Chris: Gewoon de aanloopsporen. Hij is over het lintje heen gesprongen. (08:54):
undefined
Chris: Want er kwam dus een voorpot aan de andere tussen het lintje en het net terecht. (08:58):
undefined
Chris: Hij is met zijn borstkast op het lintje gekomen. is aan de grond geflikkerd. (09:01):
undefined
Sandra: En dacht, hier moet ik niet zijn. (09:06):
undefined
Chris: Zo'n klap stond erop, want het linkje was gehaakt aan een stukje struikhaai. (09:07):
undefined
Chris: Vandaar dat ik het ook zag. (09:11):
undefined
Chris: Was dat linkje niet aan de grond gehaakt geweest? Had ik het helemaal niet gezien. (09:13):
undefined
Chris: Maar van, ik weet wat voor klap erop staat. En als je met je borstkastrook, (09:19):
undefined
Chris: heb je je hart slaan een keer over... en je longen trekken samen. (09:24):
undefined
Chris: En die wolf, die had ik 14 dagen ervoor. Dat was mijn eerste wolf die ik zag. (09:28):
undefined
Chris: Een zwarte. En er wordt ontkend dat er zwarte in de West-Europese populatie zit. Nou, niet. (09:34):
undefined
Chris: Een jaar later sprak ik van een ander landgoed, een jagermeester. (09:40):
undefined
Chris: Die had het over een wolf, die had hij gezien daar en daar. Een zwarte, zei hij. (09:43):
undefined
Chris: Zonder dat ik gezegd had dat ik een zwarte wolf gezien had. Dus er bestaat zwart (09:47):
undefined
Chris: in de West-Europese populatie. (09:52):
undefined
Ferry: Maar je hebt geen, zoals we dat zo mooi zijn genoemd, wolf werend hek. (09:54):
undefined
Chris: Is dat... Nou, ja, het is een beetje van... (09:58):
undefined
Ferry: Wat de overheid vindt... (10:02):
undefined
Chris: In het begin werd gezegd van 1 meter 20 net. Goed. Ik heb hier ook, toen hadden we ook (10:04):
undefined
Chris: nog wat contacten bij de provincie. (10:09):
undefined
Chris: Beleidsecoloog ik kreeg die 1 meter 20 netten onder de deur geschoven ik ben ermee aan het werk gegaan (10:12):
undefined
Chris: en dan had ik niet mee te werken je kunt ze niet fatsoenlijk neerzetten op de (10:19):
undefined
Chris: hei want het zijn gewoon golfplaten ze zijn zwaar dus ga het maar doen (10:25):
undefined
Chris: ze zijn windgevoelig en toen kreeg ik de tip van iemand gewoon 90 centimeter (10:32):
undefined
Chris: met linkje ervoor kun je veel strakker neerzetten En ik zet mijn gast dus echt (10:37):
undefined
Chris: strak neer. Want er kan geen muis meer onderdoor. (10:42):
undefined
Chris: En als je ze goed neerzet... (10:45):
undefined
Chris: En je weet dat ze al springen, die wolven. Want het was al bekend, (10:49):
undefined
Chris: voordat die eerste wolf in Nederland terecht kwam... was al bekend dat ze konden springen. (10:53):
undefined
Chris: En dan maakt het niet uit. Als je hem dan hoger gaat maken, dat maakt het flikker uit. (10:58):
undefined
Sandra: Maar jij maakt het breder eigenlijk. Door je lintje ervoor te zetten. (11:02):
undefined
Chris: Jij rijdt zelf paard. Wat doe je als een paard over je rast erheen springt? (11:05):
undefined
Chris: Je maakt hem niet hoger, je maakt hem breder. (11:09):
undefined
Sandra: Je maakt breder, ja precies. (11:11):
undefined
Chris: Zo simpel is die. En tuurlijk komt er een keer dat ze er wel overheen springen. (11:12):
undefined
Chris: Want als ik naar een van mijn honden kijk, vanuitstand. (11:18):
undefined
Chris: Zo vanaf het linkje, zo hoppa, 10 centimeter, 20 centimeter over mijn net heen. Vanuitstand. (11:21):
undefined
Chris: Aan de andere kant, er lopen nog steeds in de buurt schapen achter twee draadjes. (11:29):
undefined
Sandra: Ja, en dat is veel makkelijker voor die wolven. (11:36):
undefined
Chris: Wolven zijn opportunisten. Ja, precies. Dus zolang andere mensen hun schapen (11:38):
undefined
Chris: achter twee draadjes hebben staan, ben ik veilig. Maar gaan die andere mensen hetzelfde doen als ik? (11:44):
undefined
Sandra: Ja. Dan worden ze creatief en dan gaan ze het wel bedenken. (11:49):
undefined
Chris: Of ze gaan het proberen, of ze gaan over op de koveren en de koeien. (11:54):
undefined
Chris: Dat is gewoon heel simpel het verhaal. Je hoeft geen wolven-expert te zijn om (11:58):
undefined
Chris: een aantal dingen te kunnen snappen. Een wolf is een opportunist. (12:03):
undefined
Chris: En opportunisten, die zoeken altijd wel een gaatje. Kijk naar geiten bijvoorbeeld. (12:06):
undefined
Chris: Ik heb er een stuk of dertig lopen. (12:12):
undefined
Chris: Schitterend. Maar dat zijn ook opportunisten. Ze zoeken ook altijd de gaatjes. (12:15):
undefined
Chris: Ze zoeken ook altijd de lekkere dingen. (12:19):
undefined
Chris: Een wolf is net zo. Alleen, ja... (12:21):
undefined
Chris: Het is alleen jammer dat hij volop vlees eet. Verder vind ik het fascinerend dier. (12:25):
undefined
Ferry: Wat je zegt, daar kan ik me in vinden... dat zolang jouw collega's het gewoon (12:29):
undefined
Ferry: nog met twee draaitjes doen... dan ben je relatief veilig met je dieren. (12:35):
undefined
Ferry: Ik hoop dat dat na deze podcast dan ook nog zo is trouwens. (12:39):
undefined
Chris: Er zijn ook een hele hoop schapenhouwers en ook handelaren. Je kunt heel veel ervan zeggen. (12:43):
undefined
Chris: Aan de andere kant is er ergens een keer een onmogelijkheid... (12:49):
undefined
Chris: Om dingen te kunnen doen. (12:53):
undefined
Ferry: Ja, nee, klopt. Maar is er niet ook gewoon een soort van wildgroei aan schijnveiligheid ontstaan? (12:54):
undefined
Ferry: Hier ben ik verkoper van Hec X die ervoor zorgt dat je nooit. (12:58):
undefined
Chris: Meer iets overbond. Ik heb de meest mogelijke onzin dingen langs zien komen. (13:02):
undefined
Chris: Wolf is ook verdienmodel geworden. In een hele hoop dingen. (13:08):
undefined
Chris: Natuurlijk, ik heb ook een hoop onzin langs zien komen. (13:15):
undefined
Chris: Kijk, aan de andere kant, van wat je ook doet bij die Wolf. of uiteindelijk (13:19):
undefined
Chris: gaat hij er een keer omheen. (13:24):
undefined
Chris: Of je nou kudde bewakingshonden hebt of niet. (13:27):
undefined
Chris: En dat is ook het fascinerende van die wolf. (13:32):
undefined
Chris: Hij is vreselijk creatief, intelligent en slim. (13:36):
undefined
Chris: Plus, die wolf wordt iedere morgen wakker en hij moet vreten. (13:39):
undefined
Chris: Dat is zijn enigste taak in het leven. (13:45):
undefined
Chris: Vreten en voortplanting. (13:48):
undefined
Sandra: En hij krijgt het niet op een presenteerbaar blaadje aangelekt. (13:49):
undefined
Chris: Precies. (13:53):
undefined
Ferry: Er is geen Jumbo voor wolven. (13:54):
undefined
Chris: Er is geen Jumbo voor wolven. (13:55):
undefined
Ferry: Dat zijn dus de hekken. Maar we hebben het al vaker gehoord in deze podcast. (13:58):
undefined
Ferry: Al die hekken in het landschap, dat is toch geen gezicht. (14:03):
undefined
Ferry: En het is ook nog slecht voor de overige natuur. (14:06):
undefined
Ferry: Dan hebben we nog de kuddebewakingshond. En daar hoor je straks meer over. (14:09):
undefined
Ferry: Luister vroegtijdig, reclamevrij... en praat mee over toekomstige afleveringen (14:15):
undefined
Ferry: door deze show te steunen. (14:20):
undefined
Ferry: Via petjeaf.com slash geleidewolf. (14:22):
undefined
Ferry: Zometeen meer. (14:26):
undefined
Ferry: Kudde bewakingshonden, het woord is net al even gevallen. Hoe kijk je daar dan (14:30):
undefined
Ferry: tegenaan? Want je hebt hier wel over nagedacht. (14:35):
undefined
Chris: Ik heb er zeker over nagedacht. Weet je, 30 jaar geleden heb ik er een gehad, (14:39):
undefined
Chris: hè? Een Pyreneese berghond. Fantastische hond, echt. (14:42):
undefined
Chris: Een fantastische hond. Je kon er een baby tussen zijn voorpoten neerleggen. (14:47):
undefined
Chris: Alleen was er een probleem en er ging kopproken. (14:52):
undefined
Sandra: Niemand kon die baby pakken. (14:54):
undefined
Chris: Niemand, niemand. Nou, ik wel. Maar dat is een kuddebewakingshond. (14:56):
undefined
Chris: En die heb ik opgevoed samen met mijn eerste werkhondje. Dat Nederlandse schapendouchie. (15:01):
undefined
Chris: Dat is anderhalf jaar goed gegaan. En toen was het vechten van leven op dood. (15:06):
undefined
Chris: Dus een kuddebewakingshond. Reuwen. (15:12):
undefined
Sandra: Met je eigen hond. (15:14):
undefined
Chris: Met je eigen hond. Vechten op leven op dood. (15:15):
undefined
Chris: Echt. En dat is ook bekend van die kuddebewakingshonden. Reuwen. (15:21):
undefined
Chris: Teven zijn wat social. Laat mij ruien bij elkaar. (15:26):
undefined
Ferry: Maar jij was daar 30 jaar geleden allemaal bezig. Hoezo was je daar toen al mee bezig? (15:28):
undefined
Chris: Omdat ik, ik ben in Havel, toen was ik in loondienst. Toen had ik vreselijk (15:32):
undefined
Chris: veel last van loslopende honden. (15:35):
undefined
Chris: Ja, totdat je zo'n kalf naastje hebt staan. Dan doen mensen dat hondje wel aan de lijn. (15:37):
undefined
Chris: En als je het niet doet, dan is (15:42):
undefined
Chris: het een kwestie van klik. De andere kant opkijken en het wordt opgelost. (15:43):
undefined
Chris: Nee, maar zo simpel werkt dat. (15:46):
undefined
Chris: Dat is, weet je, daar waar gehandhaafd wordt. (15:50):
undefined
Chris: Bijvoorbeeld in natuurgebieden waar gehandhaafd wordt dat de hond niet losloopt. (15:54):
undefined
Chris: Lopen de honden niet los. Daar waar niet gehandhaafd wordt, lopen de honden los. (15:58):
undefined
Chris: Zo werkt dat ook bij mij. (16:04):
undefined
Ferry: Maar jij had die hond, dat werd op een gegeven moment vecht op leven en dood (16:06):
undefined
Ferry: met jouw eigen eerste hond. (16:10):
undefined
Ferry: Daar ben je mee gestopt, denk ik. (16:13):
undefined
Chris: Ik ben twee jaar in die tussentijd geen schaapsredder geweest. (16:17):
undefined
Chris: Het was precies in die twee jaar, toen woonden we net hier. Toen heb ik ze ook uit elkaar gehaald. (16:20):
undefined
Chris: En ja, die Pyreneer is niet ouder als zes jaar geworden. Want die hadden op (16:25):
undefined
Chris: een gegeven moment gewoon darmkanker. (16:29):
undefined
Chris: Dus weet je, en ik heb altijd gezegd... als ik geen schapen meer heb en geen (16:32):
undefined
Chris: honden meer... dan neem ik weer een berghond. Want weet je, als je... (16:35):
undefined
Sandra: Ze zijn wel fascinerend, dat wel. (16:40):
undefined
Chris: Ja, weet je, als je ze fatsoenlijk opvoedt. Ja. Ja, je moet ze wel baas kunnen, hoor. Want... (16:42):
undefined
Sandra: Het is veel hond. Letterlijk en figuurlijk. (16:48):
undefined
Chris: Precies, maar je moet zijn baas kunnen. (16:52):
undefined
Chris: En dat is ook niet voor iedereen weggelegd. (16:55):
undefined
Chris: Maar een fijnere honden kun je niet krijgen. Nee. (16:58):
undefined
Ferry: Maar toen op dat moment... Die hond overleed toen hij zes was, denk ik. (17:02):
undefined
Ferry: Toen kwam hij wel weer in de schaapshederij terecht. (17:09):
undefined
Ferry: Nu is die discussie over kuddebeschermingshonden natuurlijk weer superactueel. (17:13):
undefined
Ferry: Wat was jouw reactie toen dit weer een ding werd? (17:19):
undefined
Ferry: Want bij twaalf adviseert het ook... Ik heb genoeg filmpjes gevonden en artikelen (17:23):
undefined
Ferry: gevonden. Vooral van Omroep Gelderland. Die zegt, kijk eens hoe goed het is. (17:28):
undefined
Chris: Ik ken de verhalen erachter. Nou, zo goed is het dan maar niet hoor. (17:31):
undefined
Chris: Alleen, ik heb er helaas geen bewijzen voor. Maar van... Weet je, (17:35):
undefined
Chris: ik... Ik weet uit betrouwbare bron dat het allemaal geen koek en hei is. (17:39):
undefined
Chris: Aan de andere kant, weet je... Ik heb een vriendin in Zuid-Frankrijk zitten. (17:45):
undefined
Chris: Die zelf als schaap zit erop geleid. (17:48):
undefined
Chris: En die is de berg ingegaan met 1500, 2000 stukken. Schapen, hè? (17:50):
undefined
Sandra: Ja. (17:56):
undefined
Chris: Met tien kuddebewakingshonden erbij, hè? (17:57):
undefined
Chris: Dan moet je iets kunnen. Ze heeft nou een eigen kleine melkkerij. (18:01):
undefined
Chris: Fokt ook kuddebewakingshonden. Ja, ik heb haar opgeleid als schaapzetter. (18:06):
undefined
Chris: Zij heeft mij echt gewoon heel veel bijgeleerd over die kuddebewakingshonden. (18:10):
undefined
Chris: Als je weet wat voor fijnmaatig systeem het is. (18:15):
undefined
Chris: Dat je zelf ballen moet hebben. Dat je verstand van honden moet hebben. Om dat te kunnen. (18:18):
undefined
Chris: En als je naar die risico's kijkt en als je dan naar de Nederlandse situatie (18:25):
undefined
Chris: kijkt met de hele drukke natuurterreinen loslopende honden kleine kinderen (18:31):
undefined
Chris: van van van en weet je als ik nu (18:38):
undefined
Chris: Kun je de bewakingshonden ze moeten hebben? Dan moet ik tussen de drie tot vier (18:44):
undefined
Chris: viniculeren dingen in de koppel hebben zitten. (18:50):
undefined
Chris: Want je moet eigenlijk in overtal zijn ten opzichte van de wolven. (18:53):
undefined
Chris: Dat is het principe. Ze waken op gehoor. (18:58):
undefined
Chris: Dat was met de Pyrenee hier ook. (19:01):
undefined
Chris: Dat is het systeem van ze blaffen. Op alles. (19:05):
undefined
Chris: Als er zelfs maar een muis over het pad heen loopt, dan blaffen ze. (19:10):
undefined
Chris: Ja, dus ze waken op gehoor. Ja, die wolven gaan dan zogenaamd weg, (19:14):
undefined
Chris: want ze zijn bang van die honden. (19:19):
undefined
Chris: Nou, de verhalen uit Frankrijk heb ik al lang gehoord... dat ze in staat zijn (19:20):
undefined
Chris: dat kuddebewakingshonden uit te laten breken. (19:24):
undefined
Chris: En vervolgens blijft een wolf achter en die probeert het dan nog een keer. (19:27):
undefined
Chris: Weet je, dat soort dingen. Dus zo'n kuddebewakingshond is helemaal geen garantie... (19:31):
undefined
Chris: Dat je geen aanvallen en geen geslaagde aanvallen krijgt. (19:35):
undefined
Chris: Maar als die rudels groter worden... Ja, dan is het gewoon opportun voor zo'n (19:38):
undefined
Chris: wolvenroedel... om wel een aanval uit te brengen. (19:44):
undefined
Chris: Ze vreten de wond gewoon, weet je. Er zijn er een paar die vreten de honden op. (19:45):
undefined
Chris: En er zijn er een paar die vreten de schapen op. (19:49):
undefined
Chris: Ja, dus alleen, Nederland is dichtbevollerd. (19:52):
undefined
Chris: We zitten op 540 mensen om de vierkante kilometer. (19:57):
undefined
Chris: Nou, ik heb het wel eens in het gebied gevraagd waar ik naleid. (20:03):
undefined
Chris: Ja, nee, we kunnen bewakingshonden. Ik zeg, oké. (20:05):
undefined
Chris: Er zijn ook drie of vier van die klerendingen erin lopen. Ze slaan overal op aan. (20:09):
undefined
Chris: Zitten jullie daarop te wachten? Dat je s'nachts continu... (20:15):
undefined
Chris: Weet je wat het antwoord was? Nee. (20:21):
undefined
Chris: Dus weet je... Plus... Nederland en Duitsland... heeft compleet geen historie (20:26):
undefined
Chris: van kudde bewaking zonden. (20:34):
undefined
Chris: Wel een historie van wolven. (20:35):
undefined
Chris: Maar geen historie van kudde bewakingshonden. (20:38):
undefined
Chris: Ja, Duitsland ook niet. En die Duitser, ik heb hem ondertussen heel goed leren (20:41):
undefined
Chris: kennen wat dat betreft ook. (20:45):
undefined
Chris: Als hij in Duitsland wel was geweest, was het geheid ergens opgeschreven. (20:47):
undefined
Chris: En ik denk ook niet dat het functioneert. Plus, je moet bij ieder koppeltje (20:53):
undefined
Chris: schapen, of het er nou twee zijn of twee duizend... moet je die drie tot vier (20:57):
undefined
Chris: kudde bewakingshonden hebben. (21:03):
undefined
Chris: A wie betaalt je? (21:05):
undefined
Chris: B wie betaalt het onderhoud? want die kleren dingen zijn ook 60, (21:08):
undefined
Chris: 70 kilo dus dat lust ook wat en hey (21:13):
undefined
Sandra: Wie is er verantwoordelijk als hij een hond grijpt? (21:19):
undefined
Chris: Precies. Juridisch. Want er zijn wel een aantal proeven. En blablazus en blablazo. (21:23):
undefined
Chris: Je bent als schaapseller verantwoordelijk. Ja. (21:31):
undefined
Chris: En het is al gebeurd bij een van die proeven. Dat de ruiter van zijn paard afgeflikkerd (21:35):
undefined
Chris: is. En tijdelijk arbeidsongeschikt is geraakt door de kuddebewaarkingshond. (21:40):
undefined
Chris: En wie is er verantwoordelijk? De eigenaar van de hond. (21:43):
undefined
Chris: En dan hoorde die natuurbeschermers niet van... nee, wij dekken jullie risico wel af. (21:47):
undefined
Chris: Twee jaar geleden hebben ze een wolf afgeschoten van 70 kilo. (21:53):
undefined
Chris: Terwijl dat gemiddeld die wolven tussen de 45 en 50 worden. Die van 70 is een hybride met een kba. (21:59):
undefined
Chris: Want die hybridisering is van alle eeuwen. (22:06):
undefined
Chris: In Frankrijk bijvoorbeeld zijn er gewoon civilisatiecampagnes... (22:11):
undefined
Chris: Is voor kuddebewakingshonden. (22:15):
undefined
Chris: Want er is ook van bekend, die kuddebewakingshonden mogen niet springen. (22:17):
undefined
Chris: Net zoals die wolven, die mogen ook niet springen. Maar ze doen het wel. (22:21):
undefined
Chris: Dus weet je, als zo'n wolventeef langs een raster loopt... dan heb je ook maar (22:24):
undefined
Chris: kans dat zo'n kuddebewakingshond eruit springt... en even een whip maken en weer terug springt. (22:29):
undefined
Chris: Ja, maar dan heb je wel de problemen in huis. (22:34):
undefined
Chris: Want dan krijg je wolven van 70, 80 kilo. (22:37):
undefined
Chris: Die hun angst voor de mens hebben verloren. (22:41):
undefined
Chris: En dat is echt van alle eeuwen dat dat soort dingen gebeuren. (22:44):
undefined
Chris: Dus weet je, er zitten zoveel haken en ogen aan. (22:49):
undefined
Chris: En ik denk, denk, weet ik eigenlijk wel zeker... Nederland is net zo min geschikt (22:54):
undefined
Chris: voor de wolf als voor de kuddebewakingshand. (23:01):
undefined
Chris: Want de eerste proef bij twaalf met André Kuhn... (23:04):
undefined
Chris: En André Kuhn is een Duitse schaafzender die Nederland loopt... (23:08):
undefined
Chris: Een goed schaap, zijn er. (23:12):
undefined
Chris: Oost-Duits opgeleid, met Brugelstraffe ook nog. Die hebben een proef gedaan. (23:13):
undefined
Chris: En André fokt ook kuddebewakingzonder. (23:19):
undefined
Chris: En ze zijn tot de conclusie gekomen... dat Nederland niet geschikt is voor kuddebewakingzonder. (23:24):
undefined
Chris: Het was de eerste proef van een jaar of vier, vijf geleden... (23:29):
undefined
Chris: Met kuddebewakingzonder. (23:33):
undefined
Ferry: Maar hoe kan het dan toch dat er in de media... En dat er toch als denken. (23:34):
undefined
Chris: Want wie komen er mee? (23:41):
undefined
Chris: Ja, precies, degene die. (23:43):
undefined
Chris: Echt wel geen stand van hebben. Natuurmonumenten staat los weer. (23:44):
undefined
Chris: Partij van de Dieren, weet je, noem ze maar op. Die komen er mee. (23:48):
undefined
Chris: En weet je, ik heb een collega op de Zuid-Velie, we zitten. Die heeft al dertig (23:53):
undefined
Chris: jaar zijn kleren dingen op de RF. Ja, weet je wat die zegt? (23:57):
undefined
Sandra: Niet aan beginnen. (24:02):
undefined
Chris: Niet aan beginnen. En weet je, ik ben aan het zoeken geweest een paar jaar geleden. (24:03):
undefined
Chris: Het punt is, je moet aardig goede rassen hebben... want als je een kongol neemt, (24:07):
undefined
Chris: dus een Turkse... dat zijn wapens. (24:12):
undefined
Chris: Ik weet wat ze aankunnen, hè? (24:16):
undefined
Chris: Ze trekken zomaar een hondje uit elkaar, hè? Ja. (24:19):
undefined
Chris: Dus wie is er verantwoordelijk en wie gaat dat betalen? Als jij als schaapsheden (24:23):
undefined
Chris: verzekerd bent, dan ben je dat maar één jaar. (24:28):
undefined
Chris: Dat is een keer een geval dat je had met een grote schade. Dan ben jij niet meer verzekerbaar. (24:31):
undefined
Chris: Je mag helemaal niks. Maar het is eigenlijk gewoon een wapen, (24:36):
undefined
Chris: een kuddebewakingshond. (24:42):
undefined
Chris: Nou, ik ben aan het zoeken gegaan. (24:43):
undefined
Chris: Ik kwam mensen in Portugal tegen Nederlanders. (24:45):
undefined
Chris: Die fokten zelf Astrella's en Spaanse mastiff. Die is er niet geschikt. (24:48):
undefined
Chris: Maar daar in Portugal is een Transmontano. (24:54):
undefined
Chris: Er is ook een kuddebewaker soms. Die is wat socialer. (24:57):
undefined
Chris: Ik had de afspraak al gemaakt om in het najaar drie keer heen te vliegen. (25:02):
undefined
Chris: Hun zouden daar in de buurt een schaapzetter zoeken. Ze hadden al contact gelegd (25:06):
undefined
Chris: met de Fokkerijvereniging. (25:10):
undefined
Chris: En ik sta op Wezep en ik ben daar aan het hoeden. Ik sta er zo rond te kijken. (25:13):
undefined
Chris: Je hebt minimaal drie nodig. (25:17):
undefined
Chris: Je moet de hele dag scherp zijn. (25:20):
undefined
Chris: Ja. Je moet de baas zijn. Je moet de hele dag scherp zijn. (25:23):
undefined
Chris: Het lukt je niet. Nee. Het lukt je gewoon niet. Dus ze ontkomen je een keer. (25:27):
undefined
Chris: En dan trekken ze een hondje uit elkaar. En dan? (25:34):
undefined
Sandra: Ja, dan heb jij een heel groot probleem. (25:37):
undefined
Chris: Precies. Dus toen heb ik mij bedacht van luister, gaan we niet doen. (25:39):
undefined
Chris: Veertien dagen later komt er een vrouw die was net uit Portugal teruggekomen. (25:43):
undefined
Chris: Een Nederlandse. Met een Transmantano erbij. (25:47):
undefined
Chris: Ik kijk dat ding zo aan. (25:51):
undefined
Chris: Ik zeg van, hmm. Is er een transplantan? Ja. (25:54):
undefined
Chris: M'n honden lopen er langs. Je moet niet zo'n hand. Ding, zo vreselijk cool. Ik zeg, laat maar hier. (25:59):
undefined
Chris: Maar, weet je, nou ben ik achteraf blij dat ik er niet mee begonnen ben. (26:10):
undefined
Chris: Dan zou ik nog meer honden overgaan nu. (26:15):
undefined
Chris: Maar die kunnen bewaakingshonden gaat hem ook niet worden. Plus, (26:17):
undefined
Chris: stel dat ze een keer zo'n wolf kapot maken. (26:20):
undefined
Chris: Wat dan? Ja, precies. (26:24):
undefined
Sandra: Dat mag ook niet, eigenlijk. (26:26):
undefined
Chris: Hondengevechten in Nederland zijn verboden. Hoe zit het met rol of hondgevechten? (26:28):
undefined
Chris: Ik probeer mijn dieren zo goed mogelijk te verzorgen. (26:34):
undefined
Chris: Als ik daar een wet voor moet overtreden... dan heb ik een verhaal bij je rechter. (26:39):
undefined
Chris: En die rechter zal de wet toepassen. Dus je gaat alsnog... (26:44):
undefined
Chris: Ik ben echt allergisch verbazen in uniformen. En witte jas. (26:49):
undefined
Chris: Dus weet je, ik maak mijn eigen keuzes. En ik wil me eigenlijk... (26:55):
undefined
Chris: ...s morgens in de spiegel aan kunnen kijken. (26:59):
undefined
Ferry: En kan je dat nog? (27:01):
undefined
Chris: Ah, wordt wel steeds moeilijker, ja. (27:03):
undefined
Ferry: Het is wel duidelijk... ...dat kuddebewakingshonden ook niet... (27:06):
undefined
Ferry: ...de ultieme oplossing zijn. (27:09):
undefined
Ferry: Bovendien zegt het ons iets over hoe... ...kuddebewakingshonden, (27:11):
undefined
Ferry: die aan het eind van de dag... ...ook gewoon honden zijn... ...en wolven op elkaar reageren. (27:14):
undefined
Ferry: Maar hoe kijkt Chris naar de toekomst? Van zichzelf, de wolf en het vak van (27:20):
undefined
Ferry: schaapsherder. Dat hoor je zo meteen. (27:26):
undefined
Music: Music (27:26):
undefined
Music: Je gaat volgende maand met pensioen. Had je nog wat doorgeweeld? (27:38):
undefined
Music: Is dit een belangrijke reden voor je om nu te stoppen? (27:42):
undefined
Voice-over: Zometeen gaan we verder. (27:33):
undefined
Chris: Nou, ik zeg wel, als ik naar de ontwikkeling van dat hele wolvencircus kijk (27:47):
undefined
Chris: van de afgelopen maanden, ben ik wel blij dat ik volgend jaar in het weide seizoen (27:53):
undefined
Chris: met twee dagen in de week in het vel staat. (27:59):
undefined
Chris: Dat ik niet gewoon zeven dagen per week, zoals ik de afgelopen jaren gedaan (28:01):
undefined
Chris: heb, die permanent druk heb. (28:05):
undefined
Chris: Het zou voor mij geen reden zijn om te stoppen, Maar ik kan me eigenlijk heel (28:08):
undefined
Chris: goed voorstellen dat mensen stoppen... want het is wel de laatste druppel. (28:13):
undefined
Chris: Het is niet alleen die wolf, hè, wat je hebt, hè. (28:17):
undefined
Chris: Weet je, twee jaar blauw tongen achter elkaar, hè. (28:21):
undefined
Ferry: Wat zou jij gewild hebben om dit op te lossen? Even iets wat het op kan lossen? (28:24):
undefined
Chris: Nou, ja, weet je... Er wordt gebruikt dat we moeten leren samenlezen met die wolf... (28:28):
undefined
Chris: Of iemand, dan suggereert dat een tweerichtingensysteem. (28:39):
undefined
Chris: Ja. Ja, dat weet je, als je zegt, we moeten leren samenleven met die wolf, (28:45):
undefined
Chris: dan associëren mensen dat niet, dat een wolf, even maar één ding, (28:50):
undefined
Chris: daar waar die rondlopen is van hem, punt. (28:58):
undefined
Chris: Alles wat er binnenkomt, mensen, honden, wild, is van hem. (29:00):
undefined
Chris: Het is zijn territorium. Het is zijn huis. (29:06):
undefined
Chris: Hij heeft niets met samenleving te maken. (29:11):
undefined
Chris: Dus dat is al een verkeerde benadering. (29:14):
undefined
Chris: Plus, er werd gezegd, in 18 zoveel is hij verdreven hier. Dat is leuk. (29:18):
undefined
Chris: Toen waren er 3 miljoen mensen. Kun je gewoon googlen. (29:26):
undefined
Chris: We zitten nu op 18 miljoen, dus we zijn er 15 miljoen verder. (29:29):
undefined
Chris: De echte wolven experts. En dan heet het over buitenlandse over het algemeen. (29:33):
undefined
Chris: Die zeggen wolven, mensen, moet je ze ver mogelijk uit elkaar halen. (29:38):
undefined
Chris: Nou, jullie zitten in een gebied waar gewoon een miljoen mensen recreëren in ieder jaar. (29:41):
undefined
Chris: Er zitten een droedel wolven... (29:45):
undefined
Sandra: Die ver van schuil zijn. (29:48):
undefined
Chris: Die ver van schuil zijn. Ja, dus hoe wou je de problemen hebben? (29:50):
undefined
Chris: En wij hebben het toch wel echt heel rap voor elkaar gekregen... (29:55):
undefined
Chris: Om eigenlijk binnen vier jaar tijd die eerste aanval op de mens te hebben. (29:58):
undefined
Chris: Want ik kan me eigenlijk een filmpje herinneren van Facebook... (30:03):
undefined
Chris: Wat op het Nationale Park de Hoge Veluwe is... waar een aantal mensen om een (30:06):
undefined
Chris: rijtje staan en loopt een wolf vlak langs. (30:12):
undefined
Chris: Aan het eind is er achteraf een jochie van een jaar of zestien... (30:14):
undefined
Chris: Die gaat op zijn hurken zitten. (30:17):
undefined
Chris: Je ziet die wolf meteen schakelen. Want die draait meteen naar die jongen toe (30:19):
undefined
Chris: die op zijn hurken gaat zitten. Dat is een aanval. (30:24):
undefined
Chris: Dat is gewoon een klipklare aanval. (30:27):
undefined
Chris: Op camera. Die jongen staat weer op en die wolf schrik ervan en loopt weg. (30:29):
undefined
Chris: Maar het is al een aanval. Dat was twee jaar geleden. (30:34):
undefined
Sandra: Het is in ieder geval kijken hoe ver kan ik gaan. (30:37):
undefined
Chris: Het is een aanval. Je wordt als tegenstander. Wat ik ondertussen geworden ben. (30:40):
undefined
Chris: Wegezet met het roodkapjes syndroom. Waarom ben ik tegen? Van eerst zei ik van (30:46):
undefined
Chris: nou. Luister. Ten eerste. (30:53):
undefined
Chris: We hebben ook een minister van de Wal gehad. Onze law en orde partij. (30:56):
undefined
Chris: Die eigenlijk beleid had moeten maken. Maar een nationale discussie begint. (31:00):
undefined
Chris: Dan weet je precies wat er gebeurt. (31:04):
undefined
Chris: Je komt nergens. Maar de discussie had gevoerd moeten worden... (31:06):
undefined
Chris: En die moet eigenlijk nog steeds gevoerd worden. (31:11):
undefined
Chris: Is Nederland nog wel geschikt voor de wolf? (31:13):
undefined
Chris: Die discussie moet gevoerd gaan worden. En dan niet nationaal. (31:16):
undefined
Chris: Nee, gewoon mensen die er verstand van hebben. Ook mensen uit sectoren zoals ik. (31:20):
undefined
Chris: Weet je, ik neem geen blad voor mijn mond. Dat heb ik nooit gedaan. (31:27):
undefined
Chris: Dat heeft me heel veel geld gekost. (31:30):
undefined
Chris: Ja, want het gezegde is nog altijd, wie's brood men eet, wie's taal men spreekt. (31:32):
undefined
Chris: Eerst moet die discussie gevoerd gaan worden. (31:39):
undefined
Chris: Nou, ik denk dat er maar heel weinig plekken zijn in Nederland waar die wolf (31:41):
undefined
Chris: goed zou kunnen gedijen zonder al te veel problemen. (31:46):
undefined
Chris: Dat is eigenlijk alleen maar de Veluwe. (31:50):
undefined
Chris: Goed, dan zou je hem ook moeten beheren. Alleen, dan moet je een discussie gaan (31:52):
undefined
Chris: voeren van hoeveel roedels accepteren wij. Weet je, daar ga je niet uitkomen. (31:58):
undefined
Chris: Daar ga je gewoon echt niet uitkomen. Nee. Ja, uit die discussie. (32:05):
undefined
Chris: Want als je al gewoon de voorstanders... en dan de rabiatenvoorstanders... (32:10):
undefined
Chris: Die jou als je al zegt van... joh, luister hier aan een gedachte, daar aan een gedachte. (32:17):
undefined
Chris: Als je maar enigszins kritiek durft te hebben op dat wolvenbeleid... (32:22):
undefined
Chris: En je wordt weggezet met dat rode kapjessyndroom. (32:27):
undefined
Chris: Ik denk van als je mensen op die manier wegzet... A, sta je dan niet sterk? (32:31):
undefined
Chris: Want als je mensen op die manier moet wegzetten, dan sta je zwak in je argumenten. (32:36):
undefined
Chris: Plus, mensen zijn serieus en hier en daar ook terecht bang. (32:41):
undefined
Chris: En als jij als overheid, en ook eventueel als onze bekendste wolvenspecialist, (32:49):
undefined
Chris: Als je op die manier wordt weggezet, dan gaan mensen het recht in eigen hand nemen. (32:59):
undefined
Chris: Want je bent als overheid ook vreselijk dom dat je niets met die angst doet. (33:06):
undefined
Chris: De enige oplossing is, is die jachtcombinaties aan de grens te opdracht geven (33:11):
undefined
Chris: alles wat vanuit Duitsland de poot in Nederland zet af te schieten. (33:16):
undefined
Chris: Want kijk ook reëel van A. (33:20):
undefined
Chris: Is de Nederlandse populatie belangrijk voor de instandhouding van de populatie in West-Europa? (33:24):
undefined
Chris: Nou, daar kunnen we gewoon heel duidelijk in zijn. Nee. (33:30):
undefined
Chris: Is de Nederlandse populatie genetisch belangrijk om in tot bij de wolf te voorkomen (33:34):
undefined
Chris: in West-Europa? Antwoord is ook nee. (33:39):
undefined
Chris: Nederland is daarentegen het dichtstbevolkte land van West-Europa. (33:42):
undefined
Chris: Met 540 mensen per vierkante kilometer. (33:47):
undefined
Chris: Daar zit een potentieel conflict. (33:52):
undefined
Chris: Kijk, in Frankrijk hebben ze speciale wolvenjagers. (33:55):
undefined
Chris: Als jij in een wolven1-gebied zit, alle voorwaarden voldaan. (34:00):
undefined
Chris: En je krijgt alsnog aanvallen, mogen de speciaal aangestelde jagers gaan zitten. (34:04):
undefined
Chris: En de grap is, die vriendin van mij die in Zuid-Frankrijk woont... (34:10):
undefined
Chris: Die woont met zo'n jager samen. (34:14):
undefined
Chris: Dus ik heb mijn informatie over wolvengedrag. Want als je een wolf wil bejagen, (34:16):
undefined
Chris: moet je zijn gedrag kennen. (34:22):
undefined
Chris: Als wat je er aan de andere kant tegen zou kunnen doen... en wat je meemaakt, (34:24):
undefined
Chris: allemaal uit de eerste hand. (34:30):
undefined
Chris: Als je daar de verhalen van hoort. Ja, er is een hedde. (34:32):
undefined
Chris: Die moet met 2000 stuk van het ene gebied door een bos heen naar het andere gebied. (34:38):
undefined
Chris: Iedere keer als die er langs loopt. En dan lopen de KBH's in. (34:42):
undefined
Chris: Iedere keer als je daar door het bos heen loopt, worden de schapen tussenuit (34:45):
undefined
Chris: getrokken. Want ze liggen gewoon in de rand te wachten. (34:48):
undefined
Chris: Weet je, als je dat soort dingen al weet. En weet je, het landschap is daar (34:51):
undefined
Chris: veel minder dicht bevolkt. (34:57):
undefined
Chris: Ja. Ja. Ja, en je blijft dat soort problemen houden. Ze lopen je daar af en (35:00):
undefined
Chris: toe ook door de dorpen heen. Wat moeten we dan hier in Nederland? (35:05):
undefined
Chris: Weet je, als ze het in Frankrijk kunnen regelen... (35:09):
undefined
Chris: Die Louvertries, die wolvenjagers, die zijn speciaal aangesteld. (35:13):
undefined
Chris: En ze hebben daar gewoon gezegd van... als je kuddebewakingshonden hebt, (35:17):
undefined
Chris: je hebt wolverende rasters... en je krijgt alsnog aanvallen. (35:20):
undefined
Sandra: Dan mag je daar dus iets mee. (35:26):
undefined
Chris: Dan mogen die jongens gaan zitten. Het is zelfs nog zo, dat als jij als schaapshedder (35:28):
undefined
Chris: je jachtacten haalt... en je doet een cursus wolf... (35:33):
undefined
Chris: Dan mag je zelf gaan zitten. En alles wat binnen 50 meter van je schapen komt, mag je neerleggen. (35:38):
undefined
Chris: Ja, dus ze hebben het daar zelfs zo geregeld. (35:44):
undefined
Chris: Ze hebben het daar ook zo geregeld. Op het moment dat jij met kuddebewakingszonden (35:48):
undefined
Chris: begint, moet jij een cursus volgen. (35:51):
undefined
Chris: Hier in Nederland kan iedere idioot met kuddebewakingszonden beginnen. (35:55):
undefined
Chris: In Frankrijk is er een sterilisatie- en castratieprogramma voor kuddebewakingszonden. (35:59):
undefined
Chris: Wordt vergoed door de overheid. (36:05):
undefined
Chris: Is niet voor niks, hè. (36:08):
undefined
Chris: De politieke moed komen... (36:10):
undefined
Chris: Om het te regelen. En met name in Den Haag. Moet gewoon beleid gaan voeren. (36:14):
undefined
Sandra: Ja, maar dit moet ook niet op provinciaal niveau. (36:21):
undefined
Chris: Nee, in Den Haag. (36:24):
undefined
Sandra: Ja, precies. (36:25):
undefined
Chris: Als je in landen gaat kijken die zo groot zijn. Bij Nederland makkelijk inpast. Zonder een huis. (36:26):
undefined
Chris: Als daar wolven te dicht bij een dorp komen. Ze krijgen één kans om weg te gaan. (36:33):
undefined
Chris: De tweede kans niet meer. (36:37):
undefined
Chris: Want dan worden ze afgeschoten. Als ze dat daar al doen. Hé, (36:38):
undefined
Chris: wat moeten wij hier dan nog? (36:42):
undefined
Ferry: Ja, nou dat. Sandra en ik horen dit soort verhalen steeds vaker. (36:43):
undefined
Ferry: Dat het in het buitenland beter geregeld zou zijn dan in Nederland. (36:48):
undefined
Ferry: Meestal knippen we dat uit de podcast. Omdat het ons ontbreekt aan de tijd en (36:51):
undefined
Ferry: de resources om dat goed te onderzoeken. (36:55):
undefined
Ferry: Maar nu hebben we besloten daar een podcast documentaire over te maken. Wolven over grenzen. (36:58):
undefined
Music: Music (37:04):
undefined
Music: Wil je meer weten? en ons helpen deze docu te maken? (37:11):
undefined
Music: Kijk dan op wolvenovergrenzen.nl Dat is wolvenovergrenzen.nl Tot slot wil Chris nog iets kwijt. (37:14):
undefined
Ferry: Waarin we de situatie in Nederland vergelijken met die van Zwitserland, (37:05):
undefined
Ferry: Frankrijk en Noorwegen. (37:08):
undefined
Music: Music (37:20):
undefined
Chris: Wat ik gewoon zie is dat de andere krachten spelen over dat hele wolvenverhaal. (37:24):
undefined
Chris: Er zijn mensen die hebben hun identiteit daaraan aan verbonden. (37:33):
undefined
Chris: Weet je, de wolf is een mythisch dier. Dat snap ik ook wel. (37:37):
undefined
Chris: Maar op de een of andere manier moet alles slagen. (37:42):
undefined
Chris: Dus zolang dat soort dingen nog gebeuren... zolang er nog mensen coet-to-coet (37:46):
undefined
Chris: willen dat de wolf een succesverhaal wordt... dat is hij al lang niet meer. (37:52):
undefined
Chris: Want de wolf doet in Nederland dingen... (37:57):
undefined
Chris: Die in het buitenland niet gebeuren en niet voorspelbaar zijn. (38:00):
undefined
Chris: En dat komt omdat het zo'n fascinerend dier en slim dier is. (38:04):
undefined
Chris: Ik hoop gewoon echt dat er een keer een oplossing komt. (38:08):
undefined
Chris: En een beetje snel, want ik gun het die ouders en die grootouders niet... (38:12):
undefined
Chris: Dat ze een kind of kleinkind verliezen aan een wolf. Want dat gaat gewoon gebeuren. (38:17):
undefined
Chris: Je hoeft geen wetenschapper zijn om dat te kunnen voorspellen, toch? (38:22):
undefined
Ferry: Nou, ik ga heel even naar 21 december dit jaar. Tot slot. (38:27):
undefined
Ferry: Dan ga je nog twee dagen in de week voor je opvolger op pad. (38:31):
undefined
Chris: Ja, in het wijde seizoen pad. Dus volgend jaar op pad. Ja, precies. Ik ga eerst uitrusten. (38:37):
undefined
Ferry: Ja, dan zeg je, wat ga je ernaast doen? (38:41):
undefined
Chris: Wat ga ik ernaast doen? (38:44):
undefined
Ferry: Je bent handig met lekker eten. (38:45):
undefined
Chris: Nou ja, dat... (38:48):
undefined
Sandra: Een restaurantje beginnen. (38:49):
undefined
Chris: Nee, nee. Hij flikkelt erop. Nee, maar ik ben weer 60, 70 uur in de week aan het werk. (38:50):
undefined
Sandra: Het was een grapje. (38:56):
undefined
Chris: Nee, maar ik vind brood, deeg, vind ik een fantastisch product. (38:58):
undefined
Chris: Vooral als je met de hand kneedt, dat gisten, dat onder je handen voelen. Maar ik wil met brood (39:04):
undefined
Ferry: Een hele hoop dingen... Ik hoor je ook gewoon blij worden als je... Ja, precies, ja. (39:11):
undefined
Chris: Nee, maar ik wil met brood meer gaan doen. Ja. (39:15):
undefined
Chris: Nou, ik brouw samen met mijn neef, brouw bier, dus dat willen we ook eens. (39:18):
undefined
Chris: Die is ondertussen al mijn pensioen. Dus dat willen we ook eens in de maand gaan doen. (39:22):
undefined
Chris: Ik wil af en toe gewoon... Ik krijg een ander autootje. En dan wil ik een klein (39:28):
undefined
Chris: campertje van maken. Af en toe een paar dagen weg. (39:32):
undefined
Sandra: Jij gaat je niet vervelen. (39:35):
undefined
Chris: Nou, dat is in ieder geval de bedoeling van niet. (39:37):
undefined
Ferry: Op mij gaat je dat goed af, denk ik. Als ik het zo hoor. Gaat het vast goed komen. (39:39):
undefined
Chris: Ik hoop het, ja. (39:44):
undefined
Ferry: Mag ik brutaal zijn? (39:45):
undefined
Chris: Mag. (39:47):
undefined
Ferry: Ik wil wel een biertje van je proeven. (39:48):
undefined
Chris: Is goed. (39:49):
undefined
Ferry: En terwijl Chris en ik genieten van een van de lekkerste biertjes van het afgelopen (39:51):
undefined
Ferry: jaar en Sandra een perensapje drinkt, heb ik nog een vraag aan jou. (39:56):
undefined
Ferry: Want sinds kort heeft Geleidewolf een eigen Facebookpagina en Instagram-account. (40:00):
undefined
Ferry: En we zijn benieuwd of jij die al volgt. (40:06):
undefined
Ferry: Ga naar facebook.com slash Geleidewolf of instagram.com slash Geleidewolf en volg ons. (40:08):
undefined
Ferry: Tot zover deze aflevering. Wil je reageren of jouw verhaal met ons delen? (40:15):
undefined
Ferry: Stuur ons dan een e-mail naar info.geleidewolf.nl En deel je onze zorgen? (40:21):
undefined
Ferry: Deel dan niet alleen de zorgen, maar ook deze podcast. Dankjewel. (40:27):
undefined
Ferry: Dit was Geleidewolf. Een podcast door Sandra Groeneveld en Ferry Molenaar. (40:31):
undefined
Ferry: Kijk voor meer informatie op geleidewolf.nl, (40:38):
undefined
Ferry: Vond je deze podcast interessant? Probeer deze dan ook eens. (40:47):
undefined
undefined
Ferry: Daar woont Chris, een Rotterdammer van origine. (00:11):
undefined
Ferry: Maar 36 jaar geleden werd hij schaapsherder. (00:18):
undefined
Ferry: Toen trok hij lopend over de Noord-Veluwe, van Spakenburg tot Epe, (00:22):
undefined
Ferry: met zo'n 2000 volwassen dieren. (00:27):
undefined
Ferry: Tegenwoordig doet hij het wat rustiger aan. En heeft hij nog zo'n 200 dieren, waarvan 30 geiten. (00:29):
undefined
Ferry: En verplaatst hij zich tussen Harderwijk, Epe en Wezep. (00:35):
undefined
Ferry: In die 36 jaar dat Chris schaapsherder is, is er een hoop gebeurd. (00:39):
undefined
Ferry: Van ziektes tot stikstof, aanbestedingen en de wolf. (00:44):
undefined
Ferry: Chris heeft dus al aardig wat meegemaakt. En heeft dus ook behoorlijk wat ervaring. (00:51):
undefined
Ferry: Waaronder met kuddebeschermingshonden. We zijn benieuwd hoe hij kijkt naar deze (00:56):
undefined
Ferry: manier van bescherming. (01:01):
undefined
Ferry: En hoe gaan deze honden eigenlijk samen met de wolf? (01:03):
undefined
Ferry: We spreken hem aan zijn keukentafel, waar we uitgebreid verwend worden. (01:06):
undefined
Ferry: Bedankt voor de ontzettend lekkere koffie en de ontzettend lekkere ontbijtkoek met boter. (01:11):
undefined
Chris: Oké, geen dank. (01:15):
undefined
Sandra: Koffie is voor Ferrie heel belangrijk, namelijk. Goeie koffie, daar houdt hij van. (01:17):
undefined
Chris: Koffie is sowieso belangrijk. Zonder koffie is er geen leven. (01:22):
undefined
Ferry: Nou goed. Man naar m'n hart. Waar zijn de meningen over meneer? (01:26):
undefined
Ferry: Het is goed te horen dat Chris oorsprong... (01:31):
undefined
Music: Music (01:33):
undefined
Ferry: Met zijn 36 jaar ervaring aan tegen onze wolvenuitdaging? Durft hij dingen te (01:47):
undefined
Ferry: zeggen die de rest van ons liever voor ons houden? (01:52):
undefined
Ferry: Door Sandra Groeneveld en Ferry Molenaar is dit Geleidewolf. (01:55):
undefined
Music: Music (02:01):
undefined
Ferry: Dit is aflevering 16. Het verhaal van schaapsherder Chris. Na de break. (02:12):
undefined
Ferry: Terug bij Chris in de Keuken. Ga je met thee of koffie? Zet niet zon. (02:19):
undefined
Ferry: Allebei. Oh, je krijgt echte koffie. Echte koffie, ja. Opgegoten filterkoffie. (02:25):
undefined
Chris: Ja, wat anders is het niet te zuipen. (02:32):
undefined
Sandra: Waar ik heel nieuwsgierig naar ben is... je komt oorspronkelijk uit Rotterdam. Uit een grote stad. (02:38):
undefined
Sandra: Hoe ben je überhaupt schaapherder geworden? (02:45):
undefined
Chris: Ja, dat is echt toevallig. (02:49):
undefined
Chris: Maar gewoon een hondje kopen. En dat was een Nederlands schapendouche van een (02:53):
undefined
Chris: invalschaap. Zet ik in ruinen. Begin jaren tachtig. (02:57):
undefined
Chris: En ik werd toen werkeloos. Kon goed met die man overweg. (03:03):
undefined
Chris: Dus ik ben af en toe eens een dagje meegegaan. En als je dan werkeloos bent, (03:08):
undefined
Chris: wat kun je beter doen als je idealen verwezenlijken. En daar ben ik toen mee bezig gegaan. (03:12):
undefined
Chris: En toen ben ik uiteindelijk als invalschaapzetter twee jaar in loondienst. (03:16):
undefined
Chris: En toen kwam ik mevrouw tegen. (03:20):
undefined
Chris: Toen hebben ze me ook uitgekocht. Want ja, ik ben als rechtgesnouder wat het (03:22):
undefined
Chris: allemaal allergisch verbazen in uniform. (03:28):
undefined
Chris: Toen ben ik zelfstandiger geworden. En dat is best welke coach gedaan heb in mijn leven. (03:31):
undefined
Chris: Het punt is ook een beetje dat je je eigen fouten mag maken. (03:35):
undefined
Chris: Maar ook je eigen feestje mag vieren. als je iets goed gedaan hebt. (03:40):
undefined
Chris: Kijk, en weet je, sinds zes jaar zitten we met die wolf. (03:45):
undefined
Chris: En ik zit al vanaf het begin in de wolf-territory. Ja, weet je. (03:49):
undefined
Chris: En als ik dan naar de ontwikkeling en kijk in zes jaar tijd. Nou, ja. (03:54):
undefined
Ferry: Jij begint over de wolf. Jij bent nu 67. (03:59):
undefined
Chris: Nog een beetje. Bijna, 31 december. (04:04):
undefined
Ferry: Oké. Mag ik zeggen dat je met pensioen gaat? Of is dat... Hoe ervaar je het ook zo? Of beledig ik... (04:07):
undefined
Chris: Nee, natuurlijk had ik het graag anders gezien. (04:15):
undefined
Chris: En we hebben het bedrijf goed kunnen verkopen. En ik blijf voor me opvolgen (04:21):
undefined
Chris: nog twee dagen in het wijde seizoen hoeden. (04:25):
undefined
Chris: Maar ik ben er ook wat toe. Schaapzetter zijn is fysiek een zwaar vak. (04:29):
undefined
Chris: Geestelijk trouwens ook. (04:34):
undefined
Chris: Want iedereen denkt dat je tot ruf komt op de hei. En dat soort grappen. (04:36):
undefined
Chris: En dat je je problemen op kan lossen. No. (04:41):
undefined
Chris: Als je problemen hebt en je wordt schaapzetten, dan worden ze alleen maar groter. (04:44):
undefined
Chris: Je bent de hele dag met je gedachten alleen. Ik heb de mensen gek zien worden (04:48):
undefined
Chris: op daar. Dat klopt. Ik heb ze langs zien komen. (04:52):
undefined
Sandra: Is het ook mentaal moeilijker geworden nu je weet dat er wolven in dit gebied rondlopen? (04:55):
undefined
Chris: Nou ja, het is iedere keer toch verschrikken als je ze ziet over daar. (05:03):
undefined
Chris: Als je ziet dat ze langs zijn geweest nachts. (05:09):
undefined
Chris: Aan de andere kant, je moet je de kop ook niet gek gaan openmaken. (05:13):
undefined
Chris: En tuurlijk, als ik slecht geslapen heb, of ik heb een keer te veel gedronken (05:17):
undefined
Chris: de avond ervoor, en er vliegt een vogel op waar je van schrikt, (05:21):
undefined
Chris: dan slaat je haar drie keer over en dan denk je, oh ja. (05:24):
undefined
Chris: Maar je moet je niet de kop gek laten maken, dan zie je er geen leven meer. (05:28):
undefined
Chris: Dus je moet ook nog wel een beetje kunnen genieten. Alleen, ja, (05:33):
undefined
Chris: ik werk bewust met één hond. (05:37):
undefined
Chris: Dat ik altijd met twee honden gewerkt heb. Ik probeer zoveel mogelijk met mijn rug in de wind te staan. (05:40):
undefined
Chris: Want als ze komen overdag, komen ze tegen de wind in. Weet je, (05:46):
undefined
Chris: dat soort dingen. Daar hou ik gewoon wel rekening mee. Maar het kan ook niet altijd. (05:50):
undefined
Chris: Weet je, je kunt niet altijd met je rug in de wind staan. (05:54):
undefined
Sandra: Maar waarom bewust één hond? (05:57):
undefined
Chris: Ik werk eigenlijk op de traditionele Duitse manier. En op de buitengrens, (06:00):
undefined
Chris: aan de buitenkant, aan de andere kant... een hond heen en weer lopen die een (06:04):
undefined
Chris: leven in de afrastering is. en op de manzijde. (06:07):
undefined
Chris: Nou ja, als ze met de cavalerie komen, dan pakken ze eerst je hond en dan een schaap. (06:11):
undefined
Chris: Plus één hond heb je makkelijk onder controle als twee. Kijk, (06:16):
undefined
Chris: en ik ben vakman genoeg om gewoon mijn werk dan fatsoenlijk voor elkaar te krijgen. (06:19):
undefined
Chris: Maar van, weet je, dat zijn de keuzes die ik gemaakt heb. (06:24):
undefined
Ferry: Je ziet ze overdag, je ziet als ze nachts langs geweest zijn. Gebeurt dat vaak? (06:30):
undefined
Chris: Nou, het gebeurt wel steeds vaker. Het is ook een beetje afhankelijk in welk (06:38):
undefined
Chris: gebied je zit natuurlijk. (06:41):
undefined
Chris: Van de echte hoge druk, dat ligt allemaal in de buurt van Harderwijk en Hermelo. (06:43):
undefined
Chris: Hier in Eepen worden ze nu ook de laatste tijd veel meer gezien. (06:51):
undefined
Chris: Vorig jaar kreeg ik s'avonds om tien uur een vriendje van vijf wolven. (06:55):
undefined
Chris: 400 meter van mijn schaaphaaf. Er waren twee volwassen en drie jonge wolven (07:00):
undefined
Chris: die jachtles kregen om een varkens. (07:05):
undefined
Chris: Dus met een warmtebeeldcamera. Dus weet je, dat soort dingen. (07:08):
undefined
Ferry: Maar denk je dan niet van, ik stap in de auto, ik rijd er heen. (07:13):
undefined
Ferry: Ik jaak ze weg of zo. Wat doet dat met jou? (07:15):
undefined
Chris: Nee. Van A, het is donker. B, wat wou je? (07:19):
undefined
Ferry: Geen idee, maar... Het instinct kan groot zijn. Ja, het lijkt me een hele... (07:26):
undefined
Ferry: Het lijkt me toch een heel eng idee als je zo'n filmpje krijgt... (07:31):
undefined
Ferry: En je weet gewoon, ja, 400 meter verder staan mijn schapen. (07:34):
undefined
Chris: Nou ja, van de jachtopsine, die appt ook van ja, als de jaren het veld uitgaan, (07:37):
undefined
Chris: dan reizen ze nog wel even langs. (07:42):
undefined
Chris: Ik keek nu later en heb van alles is mooi rustig. (07:44):
undefined
Chris: En ik heb ook vertrouwen in mijn raster, want ik werk denk ik als een van de (07:48):
undefined
Chris: weinigen met 90 centimeter en een blauw lintje ervoor. (07:53):
undefined
Chris: En dat heeft ondertussen zijn nut wel bewezen, want ze zijn een paar keer op (07:58):
undefined
Chris: mijn lintje geklapt, dus dan komen ze ook niet verder. (08:02):
undefined
Chris: Plus, ik heb ook die wolf die die aanval overdag uitgevoerd heeft zien in juni. (08:05):
undefined
Chris: Die kwam s'avonds ook nog even langs. En die staat op wildcamera. (08:10):
undefined
Chris: Halve meter van het linkje af. En hij is gewoon doorgelopen. (08:14):
undefined
Sandra: Maar op je linkje... Dat linkje staat dus buiten je heining. (08:18):
undefined
Chris: Ik heb 90 centimeter netten staan. Gewoon schrikdraadnetten. (08:21):
undefined
Chris: En dan ongeveer een halve meter daarvoor. (08:26):
undefined
Chris: Op 70 centimeter hoogte. (08:30):
undefined
Chris: Een blauw linkje eromheen. (08:32):
undefined
Sandra: Met serieus wat stroom erop, neem ik aan. (08:36):
undefined
Chris: Ja, met serieuze klapstroom erop. (08:38):
undefined
Sandra: Ja, precies. (08:40):
undefined
Chris: Ik heb er eentje, dat is al vijf jaar geleden. Zes jaar geleden. Die heb ik er. (08:41):
undefined
Chris: Ik zag de aanloopsporen, want dat was een gemarid stuk hei. (08:50):
undefined
Chris: Gewoon de aanloopsporen. Hij is over het lintje heen gesprongen. (08:54):
undefined
Chris: Want er kwam dus een voorpot aan de andere tussen het lintje en het net terecht. (08:58):
undefined
Chris: Hij is met zijn borstkast op het lintje gekomen. is aan de grond geflikkerd. (09:01):
undefined
Sandra: En dacht, hier moet ik niet zijn. (09:06):
undefined
Chris: Zo'n klap stond erop, want het linkje was gehaakt aan een stukje struikhaai. (09:07):
undefined
Chris: Vandaar dat ik het ook zag. (09:11):
undefined
Chris: Was dat linkje niet aan de grond gehaakt geweest? Had ik het helemaal niet gezien. (09:13):
undefined
Chris: Maar van, ik weet wat voor klap erop staat. En als je met je borstkastrook, (09:19):
undefined
Chris: heb je je hart slaan een keer over... en je longen trekken samen. (09:24):
undefined
Chris: En die wolf, die had ik 14 dagen ervoor. Dat was mijn eerste wolf die ik zag. (09:28):
undefined
Chris: Een zwarte. En er wordt ontkend dat er zwarte in de West-Europese populatie zit. Nou, niet. (09:34):
undefined
Chris: Een jaar later sprak ik van een ander landgoed, een jagermeester. (09:40):
undefined
Chris: Die had het over een wolf, die had hij gezien daar en daar. Een zwarte, zei hij. (09:43):
undefined
Chris: Zonder dat ik gezegd had dat ik een zwarte wolf gezien had. Dus er bestaat zwart (09:47):
undefined
Chris: in de West-Europese populatie. (09:52):
undefined
Ferry: Maar je hebt geen, zoals we dat zo mooi zijn genoemd, wolf werend hek. (09:54):
undefined
Chris: Is dat... Nou, ja, het is een beetje van... (09:58):
undefined
Ferry: Wat de overheid vindt... (10:02):
undefined
Chris: In het begin werd gezegd van 1 meter 20 net. Goed. Ik heb hier ook, toen hadden we ook (10:04):
undefined
Chris: nog wat contacten bij de provincie. (10:09):
undefined
Chris: Beleidsecoloog ik kreeg die 1 meter 20 netten onder de deur geschoven ik ben ermee aan het werk gegaan (10:12):
undefined
Chris: en dan had ik niet mee te werken je kunt ze niet fatsoenlijk neerzetten op de (10:19):
undefined
Chris: hei want het zijn gewoon golfplaten ze zijn zwaar dus ga het maar doen (10:25):
undefined
Chris: ze zijn windgevoelig en toen kreeg ik de tip van iemand gewoon 90 centimeter (10:32):
undefined
Chris: met linkje ervoor kun je veel strakker neerzetten En ik zet mijn gast dus echt (10:37):
undefined
Chris: strak neer. Want er kan geen muis meer onderdoor. (10:42):
undefined
Chris: En als je ze goed neerzet... (10:45):
undefined
Chris: En je weet dat ze al springen, die wolven. Want het was al bekend, (10:49):
undefined
Chris: voordat die eerste wolf in Nederland terecht kwam... was al bekend dat ze konden springen. (10:53):
undefined
Chris: En dan maakt het niet uit. Als je hem dan hoger gaat maken, dat maakt het flikker uit. (10:58):
undefined
Sandra: Maar jij maakt het breder eigenlijk. Door je lintje ervoor te zetten. (11:02):
undefined
Chris: Jij rijdt zelf paard. Wat doe je als een paard over je rast erheen springt? (11:05):
undefined
Chris: Je maakt hem niet hoger, je maakt hem breder. (11:09):
undefined
Sandra: Je maakt breder, ja precies. (11:11):
undefined
Chris: Zo simpel is die. En tuurlijk komt er een keer dat ze er wel overheen springen. (11:12):
undefined
Chris: Want als ik naar een van mijn honden kijk, vanuitstand. (11:18):
undefined
Chris: Zo vanaf het linkje, zo hoppa, 10 centimeter, 20 centimeter over mijn net heen. Vanuitstand. (11:21):
undefined
Chris: Aan de andere kant, er lopen nog steeds in de buurt schapen achter twee draadjes. (11:29):
undefined
Sandra: Ja, en dat is veel makkelijker voor die wolven. (11:36):
undefined
Chris: Wolven zijn opportunisten. Ja, precies. Dus zolang andere mensen hun schapen (11:38):
undefined
Chris: achter twee draadjes hebben staan, ben ik veilig. Maar gaan die andere mensen hetzelfde doen als ik? (11:44):
undefined
Sandra: Ja. Dan worden ze creatief en dan gaan ze het wel bedenken. (11:49):
undefined
Chris: Of ze gaan het proberen, of ze gaan over op de koveren en de koeien. (11:54):
undefined
Chris: Dat is gewoon heel simpel het verhaal. Je hoeft geen wolven-expert te zijn om (11:58):
undefined
Chris: een aantal dingen te kunnen snappen. Een wolf is een opportunist. (12:03):
undefined
Chris: En opportunisten, die zoeken altijd wel een gaatje. Kijk naar geiten bijvoorbeeld. (12:06):
undefined
Chris: Ik heb er een stuk of dertig lopen. (12:12):
undefined
Chris: Schitterend. Maar dat zijn ook opportunisten. Ze zoeken ook altijd de gaatjes. (12:15):
undefined
Chris: Ze zoeken ook altijd de lekkere dingen. (12:19):
undefined
Chris: Een wolf is net zo. Alleen, ja... (12:21):
undefined
Chris: Het is alleen jammer dat hij volop vlees eet. Verder vind ik het fascinerend dier. (12:25):
undefined
Ferry: Wat je zegt, daar kan ik me in vinden... dat zolang jouw collega's het gewoon (12:29):
undefined
Ferry: nog met twee draaitjes doen... dan ben je relatief veilig met je dieren. (12:35):
undefined
Ferry: Ik hoop dat dat na deze podcast dan ook nog zo is trouwens. (12:39):
undefined
Chris: Er zijn ook een hele hoop schapenhouwers en ook handelaren. Je kunt heel veel ervan zeggen. (12:43):
undefined
Chris: Aan de andere kant is er ergens een keer een onmogelijkheid... (12:49):
undefined
Chris: Om dingen te kunnen doen. (12:53):
undefined
Ferry: Ja, nee, klopt. Maar is er niet ook gewoon een soort van wildgroei aan schijnveiligheid ontstaan? (12:54):
undefined
Ferry: Hier ben ik verkoper van Hec X die ervoor zorgt dat je nooit. (12:58):
undefined
Chris: Meer iets overbond. Ik heb de meest mogelijke onzin dingen langs zien komen. (13:02):
undefined
Chris: Wolf is ook verdienmodel geworden. In een hele hoop dingen. (13:08):
undefined
Chris: Natuurlijk, ik heb ook een hoop onzin langs zien komen. (13:15):
undefined
Chris: Kijk, aan de andere kant, van wat je ook doet bij die Wolf. of uiteindelijk (13:19):
undefined
Chris: gaat hij er een keer omheen. (13:24):
undefined
Chris: Of je nou kudde bewakingshonden hebt of niet. (13:27):
undefined
Chris: En dat is ook het fascinerende van die wolf. (13:32):
undefined
Chris: Hij is vreselijk creatief, intelligent en slim. (13:36):
undefined
Chris: Plus, die wolf wordt iedere morgen wakker en hij moet vreten. (13:39):
undefined
Chris: Dat is zijn enigste taak in het leven. (13:45):
undefined
Chris: Vreten en voortplanting. (13:48):
undefined
Sandra: En hij krijgt het niet op een presenteerbaar blaadje aangelekt. (13:49):
undefined
Chris: Precies. (13:53):
undefined
Ferry: Er is geen Jumbo voor wolven. (13:54):
undefined
Chris: Er is geen Jumbo voor wolven. (13:55):
undefined
Ferry: Dat zijn dus de hekken. Maar we hebben het al vaker gehoord in deze podcast. (13:58):
undefined
Ferry: Al die hekken in het landschap, dat is toch geen gezicht. (14:03):
undefined
Ferry: En het is ook nog slecht voor de overige natuur. (14:06):
undefined
Ferry: Dan hebben we nog de kuddebewakingshond. En daar hoor je straks meer over. (14:09):
undefined
Ferry: Luister vroegtijdig, reclamevrij... en praat mee over toekomstige afleveringen (14:15):
undefined
Ferry: door deze show te steunen. (14:20):
undefined
Ferry: Via petjeaf.com slash geleidewolf. (14:22):
undefined
Ferry: Zometeen meer. (14:26):
undefined
Ferry: Kudde bewakingshonden, het woord is net al even gevallen. Hoe kijk je daar dan (14:30):
undefined
Ferry: tegenaan? Want je hebt hier wel over nagedacht. (14:35):
undefined
Chris: Ik heb er zeker over nagedacht. Weet je, 30 jaar geleden heb ik er een gehad, (14:39):
undefined
Chris: hè? Een Pyreneese berghond. Fantastische hond, echt. (14:42):
undefined
Chris: Een fantastische hond. Je kon er een baby tussen zijn voorpoten neerleggen. (14:47):
undefined
Chris: Alleen was er een probleem en er ging kopproken. (14:52):
undefined
Sandra: Niemand kon die baby pakken. (14:54):
undefined
Chris: Niemand, niemand. Nou, ik wel. Maar dat is een kuddebewakingshond. (14:56):
undefined
Chris: En die heb ik opgevoed samen met mijn eerste werkhondje. Dat Nederlandse schapendouchie. (15:01):
undefined
Chris: Dat is anderhalf jaar goed gegaan. En toen was het vechten van leven op dood. (15:06):
undefined
Chris: Dus een kuddebewakingshond. Reuwen. (15:12):
undefined
Sandra: Met je eigen hond. (15:14):
undefined
Chris: Met je eigen hond. Vechten op leven op dood. (15:15):
undefined
Chris: Echt. En dat is ook bekend van die kuddebewakingshonden. Reuwen. (15:21):
undefined
Chris: Teven zijn wat social. Laat mij ruien bij elkaar. (15:26):
undefined
Ferry: Maar jij was daar 30 jaar geleden allemaal bezig. Hoezo was je daar toen al mee bezig? (15:28):
undefined
Chris: Omdat ik, ik ben in Havel, toen was ik in loondienst. Toen had ik vreselijk (15:32):
undefined
Chris: veel last van loslopende honden. (15:35):
undefined
Chris: Ja, totdat je zo'n kalf naastje hebt staan. Dan doen mensen dat hondje wel aan de lijn. (15:37):
undefined
Chris: En als je het niet doet, dan is (15:42):
undefined
Chris: het een kwestie van klik. De andere kant opkijken en het wordt opgelost. (15:43):
undefined
Chris: Nee, maar zo simpel werkt dat. (15:46):
undefined
Chris: Dat is, weet je, daar waar gehandhaafd wordt. (15:50):
undefined
Chris: Bijvoorbeeld in natuurgebieden waar gehandhaafd wordt dat de hond niet losloopt. (15:54):
undefined
Chris: Lopen de honden niet los. Daar waar niet gehandhaafd wordt, lopen de honden los. (15:58):
undefined
Chris: Zo werkt dat ook bij mij. (16:04):
undefined
Ferry: Maar jij had die hond, dat werd op een gegeven moment vecht op leven en dood (16:06):
undefined
Ferry: met jouw eigen eerste hond. (16:10):
undefined
Ferry: Daar ben je mee gestopt, denk ik. (16:13):
undefined
Chris: Ik ben twee jaar in die tussentijd geen schaapsredder geweest. (16:17):
undefined
Chris: Het was precies in die twee jaar, toen woonden we net hier. Toen heb ik ze ook uit elkaar gehaald. (16:20):
undefined
Chris: En ja, die Pyreneer is niet ouder als zes jaar geworden. Want die hadden op (16:25):
undefined
Chris: een gegeven moment gewoon darmkanker. (16:29):
undefined
Chris: Dus weet je, en ik heb altijd gezegd... als ik geen schapen meer heb en geen (16:32):
undefined
Chris: honden meer... dan neem ik weer een berghond. Want weet je, als je... (16:35):
undefined
Sandra: Ze zijn wel fascinerend, dat wel. (16:40):
undefined
Chris: Ja, weet je, als je ze fatsoenlijk opvoedt. Ja. Ja, je moet ze wel baas kunnen, hoor. Want... (16:42):
undefined
Sandra: Het is veel hond. Letterlijk en figuurlijk. (16:48):
undefined
Chris: Precies, maar je moet zijn baas kunnen. (16:52):
undefined
Chris: En dat is ook niet voor iedereen weggelegd. (16:55):
undefined
Chris: Maar een fijnere honden kun je niet krijgen. Nee. (16:58):
undefined
Ferry: Maar toen op dat moment... Die hond overleed toen hij zes was, denk ik. (17:02):
undefined
Ferry: Toen kwam hij wel weer in de schaapshederij terecht. (17:09):
undefined
Ferry: Nu is die discussie over kuddebeschermingshonden natuurlijk weer superactueel. (17:13):
undefined
Ferry: Wat was jouw reactie toen dit weer een ding werd? (17:19):
undefined
Ferry: Want bij twaalf adviseert het ook... Ik heb genoeg filmpjes gevonden en artikelen (17:23):
undefined
Ferry: gevonden. Vooral van Omroep Gelderland. Die zegt, kijk eens hoe goed het is. (17:28):
undefined
Chris: Ik ken de verhalen erachter. Nou, zo goed is het dan maar niet hoor. (17:31):
undefined
Chris: Alleen, ik heb er helaas geen bewijzen voor. Maar van... Weet je, (17:35):
undefined
Chris: ik... Ik weet uit betrouwbare bron dat het allemaal geen koek en hei is. (17:39):
undefined
Chris: Aan de andere kant, weet je... Ik heb een vriendin in Zuid-Frankrijk zitten. (17:45):
undefined
Chris: Die zelf als schaap zit erop geleid. (17:48):
undefined
Chris: En die is de berg ingegaan met 1500, 2000 stukken. Schapen, hè? (17:50):
undefined
Sandra: Ja. (17:56):
undefined
Chris: Met tien kuddebewakingshonden erbij, hè? (17:57):
undefined
Chris: Dan moet je iets kunnen. Ze heeft nou een eigen kleine melkkerij. (18:01):
undefined
Chris: Fokt ook kuddebewakingshonden. Ja, ik heb haar opgeleid als schaapzetter. (18:06):
undefined
Chris: Zij heeft mij echt gewoon heel veel bijgeleerd over die kuddebewakingshonden. (18:10):
undefined
Chris: Als je weet wat voor fijnmaatig systeem het is. (18:15):
undefined
Chris: Dat je zelf ballen moet hebben. Dat je verstand van honden moet hebben. Om dat te kunnen. (18:18):
undefined
Chris: En als je naar die risico's kijkt en als je dan naar de Nederlandse situatie (18:25):
undefined
Chris: kijkt met de hele drukke natuurterreinen loslopende honden kleine kinderen (18:31):
undefined
Chris: van van van en weet je als ik nu (18:38):
undefined
Chris: Kun je de bewakingshonden ze moeten hebben? Dan moet ik tussen de drie tot vier (18:44):
undefined
Chris: viniculeren dingen in de koppel hebben zitten. (18:50):
undefined
Chris: Want je moet eigenlijk in overtal zijn ten opzichte van de wolven. (18:53):
undefined
Chris: Dat is het principe. Ze waken op gehoor. (18:58):
undefined
Chris: Dat was met de Pyrenee hier ook. (19:01):
undefined
Chris: Dat is het systeem van ze blaffen. Op alles. (19:05):
undefined
Chris: Als er zelfs maar een muis over het pad heen loopt, dan blaffen ze. (19:10):
undefined
Chris: Ja, dus ze waken op gehoor. Ja, die wolven gaan dan zogenaamd weg, (19:14):
undefined
Chris: want ze zijn bang van die honden. (19:19):
undefined
Chris: Nou, de verhalen uit Frankrijk heb ik al lang gehoord... dat ze in staat zijn (19:20):
undefined
Chris: dat kuddebewakingshonden uit te laten breken. (19:24):
undefined
Chris: En vervolgens blijft een wolf achter en die probeert het dan nog een keer. (19:27):
undefined
Chris: Weet je, dat soort dingen. Dus zo'n kuddebewakingshond is helemaal geen garantie... (19:31):
undefined
Chris: Dat je geen aanvallen en geen geslaagde aanvallen krijgt. (19:35):
undefined
Chris: Maar als die rudels groter worden... Ja, dan is het gewoon opportun voor zo'n (19:38):
undefined
Chris: wolvenroedel... om wel een aanval uit te brengen. (19:44):
undefined
Chris: Ze vreten de wond gewoon, weet je. Er zijn er een paar die vreten de honden op. (19:45):
undefined
Chris: En er zijn er een paar die vreten de schapen op. (19:49):
undefined
Chris: Ja, dus alleen, Nederland is dichtbevollerd. (19:52):
undefined
Chris: We zitten op 540 mensen om de vierkante kilometer. (19:57):
undefined
Chris: Nou, ik heb het wel eens in het gebied gevraagd waar ik naleid. (20:03):
undefined
Chris: Ja, nee, we kunnen bewakingshonden. Ik zeg, oké. (20:05):
undefined
Chris: Er zijn ook drie of vier van die klerendingen erin lopen. Ze slaan overal op aan. (20:09):
undefined
Chris: Zitten jullie daarop te wachten? Dat je s'nachts continu... (20:15):
undefined
Chris: Weet je wat het antwoord was? Nee. (20:21):
undefined
Chris: Dus weet je... Plus... Nederland en Duitsland... heeft compleet geen historie (20:26):
undefined
Chris: van kudde bewaking zonden. (20:34):
undefined
Chris: Wel een historie van wolven. (20:35):
undefined
Chris: Maar geen historie van kudde bewakingshonden. (20:38):
undefined
Chris: Ja, Duitsland ook niet. En die Duitser, ik heb hem ondertussen heel goed leren (20:41):
undefined
Chris: kennen wat dat betreft ook. (20:45):
undefined
Chris: Als hij in Duitsland wel was geweest, was het geheid ergens opgeschreven. (20:47):
undefined
Chris: En ik denk ook niet dat het functioneert. Plus, je moet bij ieder koppeltje (20:53):
undefined
Chris: schapen, of het er nou twee zijn of twee duizend... moet je die drie tot vier (20:57):
undefined
Chris: kudde bewakingshonden hebben. (21:03):
undefined
Chris: A wie betaalt je? (21:05):
undefined
Chris: B wie betaalt het onderhoud? want die kleren dingen zijn ook 60, (21:08):
undefined
Chris: 70 kilo dus dat lust ook wat en hey (21:13):
undefined
Sandra: Wie is er verantwoordelijk als hij een hond grijpt? (21:19):
undefined
Chris: Precies. Juridisch. Want er zijn wel een aantal proeven. En blablazus en blablazo. (21:23):
undefined
Chris: Je bent als schaapseller verantwoordelijk. Ja. (21:31):
undefined
Chris: En het is al gebeurd bij een van die proeven. Dat de ruiter van zijn paard afgeflikkerd (21:35):
undefined
Chris: is. En tijdelijk arbeidsongeschikt is geraakt door de kuddebewaarkingshond. (21:40):
undefined
Chris: En wie is er verantwoordelijk? De eigenaar van de hond. (21:43):
undefined
Chris: En dan hoorde die natuurbeschermers niet van... nee, wij dekken jullie risico wel af. (21:47):
undefined
Chris: Twee jaar geleden hebben ze een wolf afgeschoten van 70 kilo. (21:53):
undefined
Chris: Terwijl dat gemiddeld die wolven tussen de 45 en 50 worden. Die van 70 is een hybride met een kba. (21:59):
undefined
Chris: Want die hybridisering is van alle eeuwen. (22:06):
undefined
Chris: In Frankrijk bijvoorbeeld zijn er gewoon civilisatiecampagnes... (22:11):
undefined
Chris: Is voor kuddebewakingshonden. (22:15):
undefined
Chris: Want er is ook van bekend, die kuddebewakingshonden mogen niet springen. (22:17):
undefined
Chris: Net zoals die wolven, die mogen ook niet springen. Maar ze doen het wel. (22:21):
undefined
Chris: Dus weet je, als zo'n wolventeef langs een raster loopt... dan heb je ook maar (22:24):
undefined
Chris: kans dat zo'n kuddebewakingshond eruit springt... en even een whip maken en weer terug springt. (22:29):
undefined
Chris: Ja, maar dan heb je wel de problemen in huis. (22:34):
undefined
Chris: Want dan krijg je wolven van 70, 80 kilo. (22:37):
undefined
Chris: Die hun angst voor de mens hebben verloren. (22:41):
undefined
Chris: En dat is echt van alle eeuwen dat dat soort dingen gebeuren. (22:44):
undefined
Chris: Dus weet je, er zitten zoveel haken en ogen aan. (22:49):
undefined
Chris: En ik denk, denk, weet ik eigenlijk wel zeker... Nederland is net zo min geschikt (22:54):
undefined
Chris: voor de wolf als voor de kuddebewakingshand. (23:01):
undefined
Chris: Want de eerste proef bij twaalf met André Kuhn... (23:04):
undefined
Chris: En André Kuhn is een Duitse schaafzender die Nederland loopt... (23:08):
undefined
Chris: Een goed schaap, zijn er. (23:12):
undefined
Chris: Oost-Duits opgeleid, met Brugelstraffe ook nog. Die hebben een proef gedaan. (23:13):
undefined
Chris: En André fokt ook kuddebewakingzonder. (23:19):
undefined
Chris: En ze zijn tot de conclusie gekomen... dat Nederland niet geschikt is voor kuddebewakingzonder. (23:24):
undefined
Chris: Het was de eerste proef van een jaar of vier, vijf geleden... (23:29):
undefined
Chris: Met kuddebewakingzonder. (23:33):
undefined
Ferry: Maar hoe kan het dan toch dat er in de media... En dat er toch als denken. (23:34):
undefined
Chris: Want wie komen er mee? (23:41):
undefined
Chris: Ja, precies, degene die. (23:43):
undefined
Chris: Echt wel geen stand van hebben. Natuurmonumenten staat los weer. (23:44):
undefined
Chris: Partij van de Dieren, weet je, noem ze maar op. Die komen er mee. (23:48):
undefined
Chris: En weet je, ik heb een collega op de Zuid-Velie, we zitten. Die heeft al dertig (23:53):
undefined
Chris: jaar zijn kleren dingen op de RF. Ja, weet je wat die zegt? (23:57):
undefined
Sandra: Niet aan beginnen. (24:02):
undefined
Chris: Niet aan beginnen. En weet je, ik ben aan het zoeken geweest een paar jaar geleden. (24:03):
undefined
Chris: Het punt is, je moet aardig goede rassen hebben... want als je een kongol neemt, (24:07):
undefined
Chris: dus een Turkse... dat zijn wapens. (24:12):
undefined
Chris: Ik weet wat ze aankunnen, hè? (24:16):
undefined
Chris: Ze trekken zomaar een hondje uit elkaar, hè? Ja. (24:19):
undefined
Chris: Dus wie is er verantwoordelijk en wie gaat dat betalen? Als jij als schaapsheden (24:23):
undefined
Chris: verzekerd bent, dan ben je dat maar één jaar. (24:28):
undefined
Chris: Dat is een keer een geval dat je had met een grote schade. Dan ben jij niet meer verzekerbaar. (24:31):
undefined
Chris: Je mag helemaal niks. Maar het is eigenlijk gewoon een wapen, (24:36):
undefined
Chris: een kuddebewakingshond. (24:42):
undefined
Chris: Nou, ik ben aan het zoeken gegaan. (24:43):
undefined
Chris: Ik kwam mensen in Portugal tegen Nederlanders. (24:45):
undefined
Chris: Die fokten zelf Astrella's en Spaanse mastiff. Die is er niet geschikt. (24:48):
undefined
Chris: Maar daar in Portugal is een Transmontano. (24:54):
undefined
Chris: Er is ook een kuddebewaker soms. Die is wat socialer. (24:57):
undefined
Chris: Ik had de afspraak al gemaakt om in het najaar drie keer heen te vliegen. (25:02):
undefined
Chris: Hun zouden daar in de buurt een schaapzetter zoeken. Ze hadden al contact gelegd (25:06):
undefined
Chris: met de Fokkerijvereniging. (25:10):
undefined
Chris: En ik sta op Wezep en ik ben daar aan het hoeden. Ik sta er zo rond te kijken. (25:13):
undefined
Chris: Je hebt minimaal drie nodig. (25:17):
undefined
Chris: Je moet de hele dag scherp zijn. (25:20):
undefined
Chris: Ja. Je moet de baas zijn. Je moet de hele dag scherp zijn. (25:23):
undefined
Chris: Het lukt je niet. Nee. Het lukt je gewoon niet. Dus ze ontkomen je een keer. (25:27):
undefined
Chris: En dan trekken ze een hondje uit elkaar. En dan? (25:34):
undefined
Sandra: Ja, dan heb jij een heel groot probleem. (25:37):
undefined
Chris: Precies. Dus toen heb ik mij bedacht van luister, gaan we niet doen. (25:39):
undefined
Chris: Veertien dagen later komt er een vrouw die was net uit Portugal teruggekomen. (25:43):
undefined
Chris: Een Nederlandse. Met een Transmantano erbij. (25:47):
undefined
Chris: Ik kijk dat ding zo aan. (25:51):
undefined
Chris: Ik zeg van, hmm. Is er een transplantan? Ja. (25:54):
undefined
Chris: M'n honden lopen er langs. Je moet niet zo'n hand. Ding, zo vreselijk cool. Ik zeg, laat maar hier. (25:59):
undefined
Chris: Maar, weet je, nou ben ik achteraf blij dat ik er niet mee begonnen ben. (26:10):
undefined
Chris: Dan zou ik nog meer honden overgaan nu. (26:15):
undefined
Chris: Maar die kunnen bewaakingshonden gaat hem ook niet worden. Plus, (26:17):
undefined
Chris: stel dat ze een keer zo'n wolf kapot maken. (26:20):
undefined
Chris: Wat dan? Ja, precies. (26:24):
undefined
Sandra: Dat mag ook niet, eigenlijk. (26:26):
undefined
Chris: Hondengevechten in Nederland zijn verboden. Hoe zit het met rol of hondgevechten? (26:28):
undefined
Chris: Ik probeer mijn dieren zo goed mogelijk te verzorgen. (26:34):
undefined
Chris: Als ik daar een wet voor moet overtreden... dan heb ik een verhaal bij je rechter. (26:39):
undefined
Chris: En die rechter zal de wet toepassen. Dus je gaat alsnog... (26:44):
undefined
Chris: Ik ben echt allergisch verbazen in uniformen. En witte jas. (26:49):
undefined
Chris: Dus weet je, ik maak mijn eigen keuzes. En ik wil me eigenlijk... (26:55):
undefined
Chris: ...s morgens in de spiegel aan kunnen kijken. (26:59):
undefined
Ferry: En kan je dat nog? (27:01):
undefined
Chris: Ah, wordt wel steeds moeilijker, ja. (27:03):
undefined
Ferry: Het is wel duidelijk... ...dat kuddebewakingshonden ook niet... (27:06):
undefined
Ferry: ...de ultieme oplossing zijn. (27:09):
undefined
Ferry: Bovendien zegt het ons iets over hoe... ...kuddebewakingshonden, (27:11):
undefined
Ferry: die aan het eind van de dag... ...ook gewoon honden zijn... ...en wolven op elkaar reageren. (27:14):
undefined
Ferry: Maar hoe kijkt Chris naar de toekomst? Van zichzelf, de wolf en het vak van (27:20):
undefined
Ferry: schaapsherder. Dat hoor je zo meteen. (27:26):
undefined
Music: Music (27:26):
undefined
Music: Je gaat volgende maand met pensioen. Had je nog wat doorgeweeld? (27:38):
undefined
Music: Is dit een belangrijke reden voor je om nu te stoppen? (27:42):
undefined
Voice-over: Zometeen gaan we verder. (27:33):
undefined
Chris: Nou, ik zeg wel, als ik naar de ontwikkeling van dat hele wolvencircus kijk (27:47):
undefined
Chris: van de afgelopen maanden, ben ik wel blij dat ik volgend jaar in het weide seizoen (27:53):
undefined
Chris: met twee dagen in de week in het vel staat. (27:59):
undefined
Chris: Dat ik niet gewoon zeven dagen per week, zoals ik de afgelopen jaren gedaan (28:01):
undefined
Chris: heb, die permanent druk heb. (28:05):
undefined
Chris: Het zou voor mij geen reden zijn om te stoppen, Maar ik kan me eigenlijk heel (28:08):
undefined
Chris: goed voorstellen dat mensen stoppen... want het is wel de laatste druppel. (28:13):
undefined
Chris: Het is niet alleen die wolf, hè, wat je hebt, hè. (28:17):
undefined
Chris: Weet je, twee jaar blauw tongen achter elkaar, hè. (28:21):
undefined
Ferry: Wat zou jij gewild hebben om dit op te lossen? Even iets wat het op kan lossen? (28:24):
undefined
Chris: Nou, ja, weet je... Er wordt gebruikt dat we moeten leren samenlezen met die wolf... (28:28):
undefined
Chris: Of iemand, dan suggereert dat een tweerichtingensysteem. (28:39):
undefined
Chris: Ja. Ja, dat weet je, als je zegt, we moeten leren samenleven met die wolf, (28:45):
undefined
Chris: dan associëren mensen dat niet, dat een wolf, even maar één ding, (28:50):
undefined
Chris: daar waar die rondlopen is van hem, punt. (28:58):
undefined
Chris: Alles wat er binnenkomt, mensen, honden, wild, is van hem. (29:00):
undefined
Chris: Het is zijn territorium. Het is zijn huis. (29:06):
undefined
Chris: Hij heeft niets met samenleving te maken. (29:11):
undefined
Chris: Dus dat is al een verkeerde benadering. (29:14):
undefined
Chris: Plus, er werd gezegd, in 18 zoveel is hij verdreven hier. Dat is leuk. (29:18):
undefined
Chris: Toen waren er 3 miljoen mensen. Kun je gewoon googlen. (29:26):
undefined
Chris: We zitten nu op 18 miljoen, dus we zijn er 15 miljoen verder. (29:29):
undefined
Chris: De echte wolven experts. En dan heet het over buitenlandse over het algemeen. (29:33):
undefined
Chris: Die zeggen wolven, mensen, moet je ze ver mogelijk uit elkaar halen. (29:38):
undefined
Chris: Nou, jullie zitten in een gebied waar gewoon een miljoen mensen recreëren in ieder jaar. (29:41):
undefined
Chris: Er zitten een droedel wolven... (29:45):
undefined
Sandra: Die ver van schuil zijn. (29:48):
undefined
Chris: Die ver van schuil zijn. Ja, dus hoe wou je de problemen hebben? (29:50):
undefined
Chris: En wij hebben het toch wel echt heel rap voor elkaar gekregen... (29:55):
undefined
Chris: Om eigenlijk binnen vier jaar tijd die eerste aanval op de mens te hebben. (29:58):
undefined
Chris: Want ik kan me eigenlijk een filmpje herinneren van Facebook... (30:03):
undefined
Chris: Wat op het Nationale Park de Hoge Veluwe is... waar een aantal mensen om een (30:06):
undefined
Chris: rijtje staan en loopt een wolf vlak langs. (30:12):
undefined
Chris: Aan het eind is er achteraf een jochie van een jaar of zestien... (30:14):
undefined
Chris: Die gaat op zijn hurken zitten. (30:17):
undefined
Chris: Je ziet die wolf meteen schakelen. Want die draait meteen naar die jongen toe (30:19):
undefined
Chris: die op zijn hurken gaat zitten. Dat is een aanval. (30:24):
undefined
Chris: Dat is gewoon een klipklare aanval. (30:27):
undefined
Chris: Op camera. Die jongen staat weer op en die wolf schrik ervan en loopt weg. (30:29):
undefined
Chris: Maar het is al een aanval. Dat was twee jaar geleden. (30:34):
undefined
Sandra: Het is in ieder geval kijken hoe ver kan ik gaan. (30:37):
undefined
Chris: Het is een aanval. Je wordt als tegenstander. Wat ik ondertussen geworden ben. (30:40):
undefined
Chris: Wegezet met het roodkapjes syndroom. Waarom ben ik tegen? Van eerst zei ik van (30:46):
undefined
Chris: nou. Luister. Ten eerste. (30:53):
undefined
Chris: We hebben ook een minister van de Wal gehad. Onze law en orde partij. (30:56):
undefined
Chris: Die eigenlijk beleid had moeten maken. Maar een nationale discussie begint. (31:00):
undefined
Chris: Dan weet je precies wat er gebeurt. (31:04):
undefined
Chris: Je komt nergens. Maar de discussie had gevoerd moeten worden... (31:06):
undefined
Chris: En die moet eigenlijk nog steeds gevoerd worden. (31:11):
undefined
Chris: Is Nederland nog wel geschikt voor de wolf? (31:13):
undefined
Chris: Die discussie moet gevoerd gaan worden. En dan niet nationaal. (31:16):
undefined
Chris: Nee, gewoon mensen die er verstand van hebben. Ook mensen uit sectoren zoals ik. (31:20):
undefined
Chris: Weet je, ik neem geen blad voor mijn mond. Dat heb ik nooit gedaan. (31:27):
undefined
Chris: Dat heeft me heel veel geld gekost. (31:30):
undefined
Chris: Ja, want het gezegde is nog altijd, wie's brood men eet, wie's taal men spreekt. (31:32):
undefined
Chris: Eerst moet die discussie gevoerd gaan worden. (31:39):
undefined
Chris: Nou, ik denk dat er maar heel weinig plekken zijn in Nederland waar die wolf (31:41):
undefined
Chris: goed zou kunnen gedijen zonder al te veel problemen. (31:46):
undefined
Chris: Dat is eigenlijk alleen maar de Veluwe. (31:50):
undefined
Chris: Goed, dan zou je hem ook moeten beheren. Alleen, dan moet je een discussie gaan (31:52):
undefined
Chris: voeren van hoeveel roedels accepteren wij. Weet je, daar ga je niet uitkomen. (31:58):
undefined
Chris: Daar ga je gewoon echt niet uitkomen. Nee. Ja, uit die discussie. (32:05):
undefined
Chris: Want als je al gewoon de voorstanders... en dan de rabiatenvoorstanders... (32:10):
undefined
Chris: Die jou als je al zegt van... joh, luister hier aan een gedachte, daar aan een gedachte. (32:17):
undefined
Chris: Als je maar enigszins kritiek durft te hebben op dat wolvenbeleid... (32:22):
undefined
Chris: En je wordt weggezet met dat rode kapjessyndroom. (32:27):
undefined
Chris: Ik denk van als je mensen op die manier wegzet... A, sta je dan niet sterk? (32:31):
undefined
Chris: Want als je mensen op die manier moet wegzetten, dan sta je zwak in je argumenten. (32:36):
undefined
Chris: Plus, mensen zijn serieus en hier en daar ook terecht bang. (32:41):
undefined
Chris: En als jij als overheid, en ook eventueel als onze bekendste wolvenspecialist, (32:49):
undefined
Chris: Als je op die manier wordt weggezet, dan gaan mensen het recht in eigen hand nemen. (32:59):
undefined
Chris: Want je bent als overheid ook vreselijk dom dat je niets met die angst doet. (33:06):
undefined
Chris: De enige oplossing is, is die jachtcombinaties aan de grens te opdracht geven (33:11):
undefined
Chris: alles wat vanuit Duitsland de poot in Nederland zet af te schieten. (33:16):
undefined
Chris: Want kijk ook reëel van A. (33:20):
undefined
Chris: Is de Nederlandse populatie belangrijk voor de instandhouding van de populatie in West-Europa? (33:24):
undefined
Chris: Nou, daar kunnen we gewoon heel duidelijk in zijn. Nee. (33:30):
undefined
Chris: Is de Nederlandse populatie genetisch belangrijk om in tot bij de wolf te voorkomen (33:34):
undefined
Chris: in West-Europa? Antwoord is ook nee. (33:39):
undefined
Chris: Nederland is daarentegen het dichtstbevolkte land van West-Europa. (33:42):
undefined
Chris: Met 540 mensen per vierkante kilometer. (33:47):
undefined
Chris: Daar zit een potentieel conflict. (33:52):
undefined
Chris: Kijk, in Frankrijk hebben ze speciale wolvenjagers. (33:55):
undefined
Chris: Als jij in een wolven1-gebied zit, alle voorwaarden voldaan. (34:00):
undefined
Chris: En je krijgt alsnog aanvallen, mogen de speciaal aangestelde jagers gaan zitten. (34:04):
undefined
Chris: En de grap is, die vriendin van mij die in Zuid-Frankrijk woont... (34:10):
undefined
Chris: Die woont met zo'n jager samen. (34:14):
undefined
Chris: Dus ik heb mijn informatie over wolvengedrag. Want als je een wolf wil bejagen, (34:16):
undefined
Chris: moet je zijn gedrag kennen. (34:22):
undefined
Chris: Als wat je er aan de andere kant tegen zou kunnen doen... en wat je meemaakt, (34:24):
undefined
Chris: allemaal uit de eerste hand. (34:30):
undefined
Chris: Als je daar de verhalen van hoort. Ja, er is een hedde. (34:32):
undefined
Chris: Die moet met 2000 stuk van het ene gebied door een bos heen naar het andere gebied. (34:38):
undefined
Chris: Iedere keer als die er langs loopt. En dan lopen de KBH's in. (34:42):
undefined
Chris: Iedere keer als je daar door het bos heen loopt, worden de schapen tussenuit (34:45):
undefined
Chris: getrokken. Want ze liggen gewoon in de rand te wachten. (34:48):
undefined
Chris: Weet je, als je dat soort dingen al weet. En weet je, het landschap is daar (34:51):
undefined
Chris: veel minder dicht bevolkt. (34:57):
undefined
Chris: Ja. Ja. Ja, en je blijft dat soort problemen houden. Ze lopen je daar af en (35:00):
undefined
Chris: toe ook door de dorpen heen. Wat moeten we dan hier in Nederland? (35:05):
undefined
Chris: Weet je, als ze het in Frankrijk kunnen regelen... (35:09):
undefined
Chris: Die Louvertries, die wolvenjagers, die zijn speciaal aangesteld. (35:13):
undefined
Chris: En ze hebben daar gewoon gezegd van... als je kuddebewakingshonden hebt, (35:17):
undefined
Chris: je hebt wolverende rasters... en je krijgt alsnog aanvallen. (35:20):
undefined
Sandra: Dan mag je daar dus iets mee. (35:26):
undefined
Chris: Dan mogen die jongens gaan zitten. Het is zelfs nog zo, dat als jij als schaapshedder (35:28):
undefined
Chris: je jachtacten haalt... en je doet een cursus wolf... (35:33):
undefined
Chris: Dan mag je zelf gaan zitten. En alles wat binnen 50 meter van je schapen komt, mag je neerleggen. (35:38):
undefined
Chris: Ja, dus ze hebben het daar zelfs zo geregeld. (35:44):
undefined
Chris: Ze hebben het daar ook zo geregeld. Op het moment dat jij met kuddebewakingszonden (35:48):
undefined
Chris: begint, moet jij een cursus volgen. (35:51):
undefined
Chris: Hier in Nederland kan iedere idioot met kuddebewakingszonden beginnen. (35:55):
undefined
Chris: In Frankrijk is er een sterilisatie- en castratieprogramma voor kuddebewakingszonden. (35:59):
undefined
Chris: Wordt vergoed door de overheid. (36:05):
undefined
Chris: Is niet voor niks, hè. (36:08):
undefined
Chris: De politieke moed komen... (36:10):
undefined
Chris: Om het te regelen. En met name in Den Haag. Moet gewoon beleid gaan voeren. (36:14):
undefined
Sandra: Ja, maar dit moet ook niet op provinciaal niveau. (36:21):
undefined
Chris: Nee, in Den Haag. (36:24):
undefined
Sandra: Ja, precies. (36:25):
undefined
Chris: Als je in landen gaat kijken die zo groot zijn. Bij Nederland makkelijk inpast. Zonder een huis. (36:26):
undefined
Chris: Als daar wolven te dicht bij een dorp komen. Ze krijgen één kans om weg te gaan. (36:33):
undefined
Chris: De tweede kans niet meer. (36:37):
undefined
Chris: Want dan worden ze afgeschoten. Als ze dat daar al doen. Hé, (36:38):
undefined
Chris: wat moeten wij hier dan nog? (36:42):
undefined
Ferry: Ja, nou dat. Sandra en ik horen dit soort verhalen steeds vaker. (36:43):
undefined
Ferry: Dat het in het buitenland beter geregeld zou zijn dan in Nederland. (36:48):
undefined
Ferry: Meestal knippen we dat uit de podcast. Omdat het ons ontbreekt aan de tijd en (36:51):
undefined
Ferry: de resources om dat goed te onderzoeken. (36:55):
undefined
Ferry: Maar nu hebben we besloten daar een podcast documentaire over te maken. Wolven over grenzen. (36:58):
undefined
Music: Music (37:04):
undefined
Music: Wil je meer weten? en ons helpen deze docu te maken? (37:11):
undefined
Music: Kijk dan op wolvenovergrenzen.nl Dat is wolvenovergrenzen.nl Tot slot wil Chris nog iets kwijt. (37:14):
undefined
Ferry: Waarin we de situatie in Nederland vergelijken met die van Zwitserland, (37:05):
undefined
Ferry: Frankrijk en Noorwegen. (37:08):
undefined
Music: Music (37:20):
undefined
Chris: Wat ik gewoon zie is dat de andere krachten spelen over dat hele wolvenverhaal. (37:24):
undefined
Chris: Er zijn mensen die hebben hun identiteit daaraan aan verbonden. (37:33):
undefined
Chris: Weet je, de wolf is een mythisch dier. Dat snap ik ook wel. (37:37):
undefined
Chris: Maar op de een of andere manier moet alles slagen. (37:42):
undefined
Chris: Dus zolang dat soort dingen nog gebeuren... zolang er nog mensen coet-to-coet (37:46):
undefined
Chris: willen dat de wolf een succesverhaal wordt... dat is hij al lang niet meer. (37:52):
undefined
Chris: Want de wolf doet in Nederland dingen... (37:57):
undefined
Chris: Die in het buitenland niet gebeuren en niet voorspelbaar zijn. (38:00):
undefined
Chris: En dat komt omdat het zo'n fascinerend dier en slim dier is. (38:04):
undefined
Chris: Ik hoop gewoon echt dat er een keer een oplossing komt. (38:08):
undefined
Chris: En een beetje snel, want ik gun het die ouders en die grootouders niet... (38:12):
undefined
Chris: Dat ze een kind of kleinkind verliezen aan een wolf. Want dat gaat gewoon gebeuren. (38:17):
undefined
Chris: Je hoeft geen wetenschapper zijn om dat te kunnen voorspellen, toch? (38:22):
undefined
Ferry: Nou, ik ga heel even naar 21 december dit jaar. Tot slot. (38:27):
undefined
Ferry: Dan ga je nog twee dagen in de week voor je opvolger op pad. (38:31):
undefined
Chris: Ja, in het wijde seizoen pad. Dus volgend jaar op pad. Ja, precies. Ik ga eerst uitrusten. (38:37):
undefined
Ferry: Ja, dan zeg je, wat ga je ernaast doen? (38:41):
undefined
Chris: Wat ga ik ernaast doen? (38:44):
undefined
Ferry: Je bent handig met lekker eten. (38:45):
undefined
Chris: Nou ja, dat... (38:48):
undefined
Sandra: Een restaurantje beginnen. (38:49):
undefined
Chris: Nee, nee. Hij flikkelt erop. Nee, maar ik ben weer 60, 70 uur in de week aan het werk. (38:50):
undefined
Sandra: Het was een grapje. (38:56):
undefined
Chris: Nee, maar ik vind brood, deeg, vind ik een fantastisch product. (38:58):
undefined
Chris: Vooral als je met de hand kneedt, dat gisten, dat onder je handen voelen. Maar ik wil met brood (39:04):
undefined
Ferry: Een hele hoop dingen... Ik hoor je ook gewoon blij worden als je... Ja, precies, ja. (39:11):
undefined
Chris: Nee, maar ik wil met brood meer gaan doen. Ja. (39:15):
undefined
Chris: Nou, ik brouw samen met mijn neef, brouw bier, dus dat willen we ook eens. (39:18):
undefined
Chris: Die is ondertussen al mijn pensioen. Dus dat willen we ook eens in de maand gaan doen. (39:22):
undefined
Chris: Ik wil af en toe gewoon... Ik krijg een ander autootje. En dan wil ik een klein (39:28):
undefined
Chris: campertje van maken. Af en toe een paar dagen weg. (39:32):
undefined
Sandra: Jij gaat je niet vervelen. (39:35):
undefined
Chris: Nou, dat is in ieder geval de bedoeling van niet. (39:37):
undefined
Ferry: Op mij gaat je dat goed af, denk ik. Als ik het zo hoor. Gaat het vast goed komen. (39:39):
undefined
Chris: Ik hoop het, ja. (39:44):
undefined
Ferry: Mag ik brutaal zijn? (39:45):
undefined
Chris: Mag. (39:47):
undefined
Ferry: Ik wil wel een biertje van je proeven. (39:48):
undefined
Chris: Is goed. (39:49):
undefined
Ferry: En terwijl Chris en ik genieten van een van de lekkerste biertjes van het afgelopen (39:51):
undefined
Ferry: jaar en Sandra een perensapje drinkt, heb ik nog een vraag aan jou. (39:56):
undefined
Ferry: Want sinds kort heeft Geleidewolf een eigen Facebookpagina en Instagram-account. (40:00):
undefined
Ferry: En we zijn benieuwd of jij die al volgt. (40:06):
undefined
Ferry: Ga naar facebook.com slash Geleidewolf of instagram.com slash Geleidewolf en volg ons. (40:08):
undefined
Ferry: Tot zover deze aflevering. Wil je reageren of jouw verhaal met ons delen? (40:15):
undefined
Ferry: Stuur ons dan een e-mail naar info.geleidewolf.nl En deel je onze zorgen? (40:21):
undefined
Ferry: Deel dan niet alleen de zorgen, maar ook deze podcast. Dankjewel. (40:27):
undefined
Ferry: Dit was Geleidewolf. Een podcast door Sandra Groeneveld en Ferry Molenaar. (40:31):
undefined
Ferry: Kijk voor meer informatie op geleidewolf.nl, (40:38):
undefined
Ferry: Vond je deze podcast interessant? Probeer deze dan ook eens. (40:47):
undefined
Popular Podcasts
Stuff You Should Know
If you've ever wanted to know about champagne, satanism, the Stonewall Uprising, chaos theory, LSD, El Nino, true crime and Rosa Parks, then look no further. Josh and Chuck have you covered.
Dateline NBC
Current and classic episodes, featuring compelling true-crime mysteries, powerful documentaries and in-depth investigations. Follow now to get the latest episodes of Dateline NBC completely free, or subscribe to Dateline Premium for ad-free listening and exclusive bonus content: DatelinePremium.com
On Purpose with Jay Shetty
I’m Jay Shetty host of On Purpose the worlds #1 Mental Health podcast and I’m so grateful you found us. I started this podcast 5 years ago to invite you into conversations and workshops that are designed to help make you happier, healthier and more healed. I believe that when you (yes you) feel seen, heard and understood you’re able to deal with relationship struggles, work challenges and life’s ups and downs with more ease and grace. I interview experts, celebrities, thought leaders and athletes so that we can grow our mindset, build better habits and uncover a side of them we’ve never seen before. New episodes every Monday and Friday. Your support means the world to me and I don’t take it for granted — click the follow button and leave a review to help us spread the love with On Purpose. I can’t wait for you to listen to your first or 500th episode!