De Duivelseilanden 10 - De Corsicanen - Ware Misdaad

Episode Transcript
Available transcripts are automatically generated. Complete accuracy is not guaranteed.
Speaker 2 (00:05):
U luistert naar De Duivelseilanden. Een luisterboek geschreven en verteld
door Patrick Bernouw... in een sounddesign van Antoine Derksen. Het
verhaal van De Duivelseilanden, gebaseerd op de memoires van Eugène
de Grave... is nu ook verschenen in boekvorm, als paperback
en als e-boek. Alle informatie in de show notes

Speaker 3 (00:28):
Hoofdstuk 10. De Corsicanen. Op een dag werd mij voorgesteld, het
was in de tijd toen Daniel commandant was van de eilanden,
om zijn dochter te pakken, haar met het mes op
de keel naar de kade te brengen, onze bewakers te
bevelen een boot klaar te maken en het ruime sop

(00:50):
te kiezen met juffrouw Eleanor aan boord. We kunnen dreigen
haar te doden bij het eerste schot dat op ons
wordt afgevuurd. Zij die mij dit voorstel deden, waren mannen
die hun dreigementen ook uitvoerden. Nee, zei ik, daar doe
ik niet aan mee en ik zou jullie ook ten

(01:10):
stelligste willen afraden dit idee uit te voeren. Ik wilde
geen geweld gebruiken tegen onschuldigen en juffrouw Eleonore was best
aardig en meelevend. Ze leek in het geheel niet op
haar vader. Deze drie mannen, ten prooi aan de diepste wanhoop,
ontsnapten even later in een haastiging gereedheid gebrachte notendop. Ik

(01:35):
gaf ze geen schijn van kans. Toch zijn ze vertrokken
en heb ik nooit meer iets van hen vernomen. Een
andere ontsnapping die lang van tevoren was gepland, lukte wonderwel.
Cor en Clastrier werkten op een sloep, de ene was
matroos geweest. Ze hadden de gewoonte de hond van een

(01:55):
bewaker te wassen. Op een avond zag een soldaat die
op wacht stond bij de kade hoe ze in een
heel klein bootje zaten en hoe de hond achter hen aanzwong.
Ze voeren langzaam steeds verder weg, roepend naar de hond
die achter hen aan bleef zwemmen. Jullie zijn nu wel
ver genoeg, riep de schildwacht en op een gegeven moment toe.

(02:16):
Keer terug. Maar Cor en Clastrier pakten de riemen en
roeiden voor hun vrijheid. De soldaat had zijn geweer al
gegeven om ze neer te schieten. Ze bevonden zich op
nauwelijks dertig meter van hem, toen een andere soldaat hem tegenhield. Casanova,
zo heette hij, deed het allerminst uit menslievendheid, maar omdat

(02:40):
hij ze zelf wilde arresteren met een eigen sloep om
zo de premie op te strijken van 45 frank voor elke
op zee gearresteerde vluchteling. Hij had er alleen geen rekening
mee gehouden dat daar een matroos achter de riemen zat
en dan nog wel een met hersenen. In plaats van
met hun notendop meteen het ruime sop te kiezen, verstopten

(03:03):
Cor en Clastrier zich achter een rots. Een eerste sloep
voor hen voorbij, een tweede ook. Daarna kwam een stoomboot
en vervolgens zagen ze zowat alles passeren wat een zeil droeg.
De nacht valt in deze streken heel snel en toen
het donker hen onzichtbaar maakte, kwamen de twee heren stilletjes

(03:24):
uit hun schuilplaats. Ze werden de volgende ochtend opgepikt door
een Engels schip, waarvan de kapitein bereid was hen naar
een Engelse haven te brengen. De bewakers en soldaten van
de eilanden keerden met lege handen terug. Enige tijd later
kreeg de gevangenisdirecteur te horen dat hij hun sloep terug

(03:45):
kon kopen, zo is mij naderhand verteld, en twee maanden
later ontving een vriend een brief van de moeder van
een van de vluchtelingen. Mijn zoon en zijn metgezel zijn vrij.

(04:13):
Er waren nog een paar pogingen, onder andere die van
een voorman, een echte dwaas, die met twee gezallen en
een half varken van de commandant op een vlot van
drie aan elkaar gebonden tonnen wilde vluchten. De volgende dag
werden ze half dood teruggebracht. Nogal wat ontsnappingspogingen werden ontdekt
omdat iemand had geklikt of omdat zekere voorbereidingen bij toeval

(04:37):
werden ontdekt. Zelf was ik betrokken bij een expeditie met
een bak troch. Ik kan hier niet navertellen wat er
toen gebeurde, het is best wel een Homerische geschiedenis, maar
ik wil niet dat een van mijn kameraden door een
bewaker wordt vermoord. 28 dagen heb ik opgesloten gezeten op
verdenking dat ik hier iets met te maken had en

(05:00):
toen ben ik vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Misschien was
het beter geweest als ze mij deze keer hard hadden
gestraft en daarna met rust hadden gelaten. Want vanaf dat
moment werd ik op alle mogelijke manieren geviseerd. Ik vraag
me nog steeds af hoe het komt dat ik geen

(05:21):
moordenaar ben geworden. Ik heb er vaak genoeg van gedroomd
om een van de vuile Corsicanen te bruggen die mij
het leven zo zuur maakten. Mocht ik tot in de
details vertellen wat deze honden zoal bedachten om mij te kwellen,
op te hitsen, mijn bloed te doen koken van woede,
ik zou nog een extra boekdeel nodig hebben. Ze wilden

(05:42):
maar één ding en dat was mij te zien rebelleren.
Het kleinste verdachte gebaar van mijn kant en het was voorbij.
Het waren vooral de Corsicanen. Wie kent ze niet, deze kastanjevreters,
die zich stuk voor stuk neven van Napoleon wanen? Ze
kunnen nauwelijks lezen of schrijven, maar dromen wel van strepen

(06:04):
op de mouwen, epauletten en sierdegens. Ze nemen dienst in
het leger en krijgen de rang van korporaal of sergeant,
terwijl hun onwetendheid en slechtheid even groot blijft als hun ambitie.
Ze zien jonge mensen die intelligenter en minder lui zijn
officier worden en blijven zelf in de lagere graden hangen.
Ze werken alleen als ze daartoe gedwongen worden en als

(06:27):
ze het leger verlaten, vervuld van haat omdat niemand in
hen een generaal in spe heeft gezien, zijn ze toch
nog verzot op eretekens en gemakkelijk verdiend geld. Dus worden
ze dan maar gendarmes, douaniers of politieagenten. Maar de crème
de la crème van Corsica, de nek plus ultra, zij

(06:47):
met moordenaarsbloed in de aderen, zij worden bewakers. Ze zijn
het gewend te kruipen voor hun oversten en hun ondergeschikten
te terroriseren. En omdat de wereld hen minacht, nemen ze
wraak op ongelukkigen zoals wij, met des te meer haat,
omdat ze het strafloos kunnen doen. Een kerel van hun soort,

(07:08):
een idioot, een verklikker, een sodomiet, laten ze min of
meer met rust. Maar oh wee als je een verstandig
mens bent. Dat is iemand die ze in hun regiment
de loef had kunnen afsteken. Dat is iemand die, hoewel veroordeeld,
superieur is. Zowel in opvoeding, intelligentie als deugd. Dat is

(07:28):
bij gevolg een mens die moet lijden. Tot opstand moet
worden gedwongen. Kan hij de bovenmenselijke taak die hem werd
opgelegd niet afmaken, pak dan zijn brood af. En af
en toe, als er geen gevaar aan verbonden is, kun
je hem een kogel door zijn lijf jagen, bij voorkeur
door zijn rug, omdat hij zich anders nog zou kunnen verdedigen.

(07:48):
Deze hyena's kregen het recht om een banjaar twee dagen
droog brood en twee nachten gevangenisstraf op te leggen, zonder
hem voor een tuchtcommissie te laten verschijnen. Deze Corsicaanse bewakers
zijn zo dom als 36 ganzen, maar zij regelen wel de
arbeid en verdelen de karweiën. Zelf hebben ze nooit gewerkt.

(08:08):
Ze hebben geen enkel benul van de tijd die het
kost om een klus te klaren. Heb je op zijn
minst vier dagen nodig, dan krijg je er één. En
vervolgens vier dagen droog brood, omdat het werk niet is afgeraakt.
Ondertussen zijn ze best wel bang dat deze dwangarbeiders tot
het uiterste gedwongen hen op een dag voor de haaien
zullen gooien. Soms is er een zuster, een dokter, een

(08:30):
fatsoenlijke luitenant die zich verzet tegen de mishandelingen. Maar op
de houtwerven, in de bossen, hebben de bandieten vrij spel
en vermoorden ze de mannen die alleen maar vragen de
straf te ondergaan waartoe ze zijn veroordeeld. Dan vernemen we
weer iets over wat daar is gebeurd, zien we mannen
met zware verwondingen in de ziekenboeg verschijnen en huiveren we

(08:52):
van afgrijzen. Vergeef me als mijn verhaal ons samenhangend klinkt.
Ik weet niet hoe ik het anders kan vertellen. Ik
zet het op papier zoals het in me opkomt. Ik
ben een zeeman, geen schrijver. Het ene moment vertel ik

(09:13):
een anekdote, het volgende duikt alweer wat anders uit mijn
herinneringen op. En ik schrijf het snel neer, want ik
ben bang dat ik het zou vergeten. Er is niets
om mijn geheugen te ondersteunen. Geen notities, niets. Dwangarbeiders van
de duivelseilanden, want ja, ik ging die stukken rots allemaal
zo noemen, die raken daar stelselmatig afgestomd en verdierlijkt. Hoe

(09:37):
dommer de mens, hoe makkelijker hij in bedwang te houden valt.
We hadden er wel een bibliotheek, maar er werd nooit
een boek uitgeleend. Ze lieten boeken verrotten, de houtluizen mochten
ze opeten. Als op je lichaam een onschuldig briefje gevonden
werd of een stukje krant, diende er een voorbeeld gesteld.

(09:59):
Alles wat de zeden kon verzachten of de geest ontspannen,
was ten strengste verboden. Muzikanten die voor zichzelf een instrument
hadden gemaakt, werden in de strafstal gestopt. Sodomieten lieten ze
daarentegen graag hun gang gaan... Schandelijke ondeugden werden aangemoedigd, zowel
onder de bewakers als onder de gevangenen. Ongehuwde bewakers op

(10:20):
de eilanden sliepen doorgaans met z'n tweeën in dezelfde kamer,
maakten beschamende gebaren naar ons en slingerden de walgelijkste opmerkingen
naar ons hoofd. Tijd voor een verhaal dat de droevige

(10:53):
held mij meerdere keren vertelde. Renaud. Renaud was zijn naam.
Een arme duivel van hooguit 17 die ze te werk hadden
gesteld op een houtwerf bij de Maroonistroom. De overste daar, Carnavaggio,
had de jongen aangenomen als knecht. En als echtgenote. Renault

(11:15):
was zo bang voor de beruchte Corsicaanse moordenaar dat hij
niet anders kon dan zich aan deze brut onderwerpen. Op
een zondag nodigde Carnavaggio wel vijftien Corsicanen uit de omliggende
werven uit. Renault moest ze bedienen aan tafel. De stoel
naast Carnavaggio bleef leeg. Op wie wachten we nog? vroeg iemand.

(11:38):
Op mijn vrouw, zei Carnavaggio en hij stond op. Wacht,
ik zal haar aan jullie voorstellen. Hij riep Renault bij
zich en terwijl hij de jongen bij de hand nam,
gief hij met de andere hand het glas en zei Heren,
ik ben aan het drinken en ik wil dat iedereen
drinkt op de gezondheid van Madame Carnavaggio. Slechts een paar

(12:03):
Corsicanen gromden wat, niet vanwege zijn onzedelijke woorden, maar omdat
het een veroordeelde betrof. Laten we drinken op de verspreiding
van de sodomie onder de arme klassen. Carnavaggio dacht ongetwijfeld
dat hij geestig was. Nog zo'n verhaal. Een zekere Delorme

(12:24):
was timmerman op Saint-Joseph. Hij was een beruchte sodomiet. Om
hem aan te moedigen, goed werk te leveren en allerlei
extra klusjes op te knappen voor de bewakers, gaven ze
hem een jongen van een jaar of 18 als leerling. De
gruwelen die zich in deze werkplaats afspeelden onder de bescherming
van de bewakers kan ik onmogelijk beschrijven. Verklikkers zouden een

(12:49):
sodomiet nooit verklikken, daar werden ze niet voor betaald. Had
een sodomiet ergens anders een vriend, dan vroeg hij of
hij bij die vriend mocht wonen en dat werd zonder
problemen toegestaan. De bewakers wisten heel goed dat deze lui
niet langer dachten aan ontsnappen zodra ze gevangen zaten in

(13:10):
de netten van hun schandelijke onleugden. Ik was er getuige
van hoe een bewaker, Marty, s'nachts zijn ronde deed langs
een hut waar twee mannen met elkaar bezig waren en
hoorde hem alleen dit zeggen.'' Zijn jullie daar snel klaar, mensen?''
Had hij een stukje krantie lezen, hij zou ze meteen

(13:31):
naar een cel gesleept hebben. Sodomie was de oorzaak van
een groot aantal moorden die op de eilanden werden gepleegd.
Maar goed, het bagno is naar mijn mening ook zo
georganiseerd om zoveel mogelijk veroordeelden uit te schakelen. Wij werden
naar Guyana gestuurd om te sterven, niet om de eilanden
te koloniseren. Houtwerven als die van Stoupan en Paria Cabo,

(13:55):
waar geen mens langer dan een maand kon blijven zonder
ziek te worden, die hielden ze in stand. Gezonde streken
waar veel kostbaar hout voor de kolonie te halen viel,
verwaarloosden ze. Heel Guyana vormt een immens graf voor zowel
terecht als onterecht veroordeelde slachtoffers. Ik vertelde al hoe ik 28

(14:54):
dagen werd opgesloten voor een poging tot ontsnappen met een baktroch.
Uiteindelijk werd ik vrijgesproken. Op dat ogenblik was de adjunct-directeur
van het gevangeniswezen op inspectiereis langs de eilanden. Deze heer, Simon,
was toen nog goed en vooral rechtvaardig. Helaas veranderde dat later.

(15:17):
Toen ik de cel verliet, werd ik niet teruggestuurd naar
de keuken, zoals de heer Simon het nog dan zat bevolen.
Ik mocht niet eens gewone klussen opknappen. De eerste dag
moest ik onder begeleiding van een voorman de binnenplaats van
de gevangenis vegen. Toen ik klaar was, kreeg ik te
horen dat ik in een hoek moest gaan staan en
niet mocht bewegen. Een hele dag verveelde ik me dood.

(15:41):
S'avonds vergezelde mijn voorman mij naar de stenen kist. De
volgende dag en de dag daarna herhaalde zich hetzelfde verhaal. Dus,
wat waren ze nu weer met mij van plan? Zou
ik de rest van mijn leven in een hoek van
de binnenplaats moeten slijten? De volgende dag weigerde ik botweg
naar de gevangenis te gaan. De bewaker was sprakeloos. Hij

(16:05):
durfde echter geen actie te ondernemen omdat de adjunct-directeur nog
in de buurt was en hij deed me terugkeren naar
de stenen kist. Het was best saai om daar dag
en nacht te zitten en niets te kunnen doen. Op
een dag kwam de heer Simon toevallig voorbij. Hij herkende
me en vroeg wat ik daar deed. Ik vertelde hem
wat er was gebeurd en werd weer in de keuken geplaatst.

(16:27):
Maar mijn bewakers zagen dit met lede ogen aan. De
adjunct-directeur was nog geen veertien dagen vertrokken toen ik er
al van beschuldigd werd een complot te hebben gesmeed om
een schoener te kapen die in de haven voor Anker lag.
Een ketting van meer dan drie kilo werd om mijn
linkervoet gelegd als preventieve maatregel. De bewakers hadden het recht

(16:50):
niet een man te ketenen zonder hem eerst voor een
speciale rechtbank in Cayenne te brengen. Maar ze durfden me
niet naar Cayenne te sturen omdat ze beseften dat ik
dan vast en zeker zou ontsnappen. Alles wel beschouwd, trok
ik me niet al te veel aan van deze straf.
Ik had met mijn eigen ogen een vrouw gezien die
ook zo'n ketting droeg. Ja, een vrouw. Ze was een

(17:12):
veroordeelde die uit Maroni kwam en ze was op weg
naar Cayenne. Ze werd op een stoomboot gezet, weigerde koppig
de ketting om haar middel te dragen of rond haar
been te wikkelen en sleepte ze achter zich aan, als
een ornament dat duidelijk te zien moest zijn. Een paar
dagen later dachten de bewakers waarschijnlijk dat ik even gevaarlijk

(17:32):
was met als zonder ketting en ze stuurden mij naar
het eiland Saint-Joseph. Er waren strenge bevelen van kracht om
mij niet op hetzelfde eiland onder te brengen als mijn broer.
Er is maar één ziekenboeg voor veroordeelden en die bevindt
zich op het Ile de Royale. Zelfs als we allebei
op de rand van de dood stonden, mochten we niet

(17:54):
samen zijn, ook niet in een ziekenhuis. Om een van
ons te kunnen behandelen, moest de ander dus genezen zijn
of dood. Mijn broer was al een keer ziek geweest
en voor een paar dagen ondergebracht in de ziekenboeg. Gedurende
die tijd werd ik naar Saint-Joseph gebracht. Zodra Leons de
ziekenboeg verliet, werd hij teruggestuurd naar Saint-Joseph en ging ik

(18:15):
naar het Il Royale zonder hem te zien. Maar deze
keer was het anders. Op de kade plaatste een bewaker
mij aan de voet van een boom naast de weg.
Zelf ging hij een eindje verder staan. Ik zag mijn
broer met een andere bewaker aan wal gaan. Toen hij
mij zag, versnelde hij zijn pas. Mag ik mijn broer omhelzen?

(18:38):
vroeg hij aan zijn bewaker. Geen sprake van. Ik liep
naar Leonce toe en we wierpen ons in elkaars armen.
Al negen maanden hadden wij elkaar niet gezien. Misschien schiet
hij me nu neer, fluisterde Leonce, maar dat maakt me
niets uit. Voelden de bewakers dan toch iets trillen in

(18:59):
de steen die hun hart verving? Ze schoten ons niet neer,
maar dwongen ons wel uit elkaar te gaan. We schudden
elkaar nog een laatste keer de hand. Ik zag Leonzen
naar de kade wankelen. Zijn grijze haren. Hij was zo veranderd.
Die ooit zo kranige man leek nu zo zwak. Gebroken zelfs.

(19:23):
Ik legde mijn hoofd tegen een boom en begon te huilen.
Onder het oog van de bewakers huilde ik alle tranen
uit mijn lijf. Arme Leonzen. Het zal misschien verwondering wekken

(19:54):
dat mijn broer dacht dat ze hem zouden neerschieten toen
hij me wilde omhelzen, omdat een of andere revolverini of
pistoletto het hem verboden had. Daarom geef ik hier enkele
feiten die kunnen aantonen hoeveel waarde het leven van een
banjaar had voor zijn bewakers. Er was een ziekenboeg op Saint-Joseph,

(20:16):
die nu niet meer bestaat. In plaats daarvan bouwden ze
een kazerne. Op een dag werd een ongelukkige onder een
rots verpletterd. Zijn bekken was verbreizeld, zijn onderbuik zag er
vreselijk uit. We brachten hem naar de ziekenboeg en wilden
hem op het enige bed neerleggen, maar de bewaker verzette
zich daartegen onder het voorwensel dat we de lakens te

(20:38):
vuil zouden maken. Thomas, die een van ons was en
dienst deed als verpleger, besloot de gewonde man toch op
het bed te leggen, waarop de bewaker hem op staande
voet naar de gevangenis wilde brengen. Thomas was al bezig
met het voorbereiden van de instrumenten voor een mogelijke operatie
en weigerde naar de cel te gaan tot de dokter arriveerde.

(21:01):
De Corsicaan wierp een blik op de glanzende scalpels en
durfde niet aan te dringen. Even later werd er een
boot aangekondigd die van het Il Royale kwam. Dat zal
de dokter zijn, zei Thomas. En hij stelde zich ter
beschikking van de bewaker om naar de strafcel te gaan
en boete te doen voor de misdaad dat hij een

(21:21):
stervende man op een bed had gelegd, in plaats van
op de grond. De Corsicaan liet Thomas voor zich uitlopen.
Op enkele passen van de ziekenboeg joeg hij Thomas twee
kogels in de rug. De man stortte neer, stond nooit
meer op. Toen de dokter enkele uren later arriveerde, vond

(21:43):
hij in plaats van één gewoonde twee lijken. Ik schoot
uit zelfverdediging, beweerde de Corsicaan. Hij had een stuk uit
de kraag van zijn jas gescheurd om het te bewijzen.
Niemand die zich afvroeg hoe je uit zelfverdediging een man
twee kogels in de rug kon schieten. Een zekere Filijn

(22:03):
had diarree. Op een gegeven moment vroeg hij zijn bewaker
beleefd of hij even weg mocht. Die weigerde en toen
Filijn aandrong, antwoordde hij brutaal, schijt daar in die hoek.
Maar in de hoek recht tegenover hem, bij de ramen
van de ziekenboeg, zag Filijn twee zusters naar hem kijken.

(22:23):
Hij deed dus nog een paar extra stappen om uit
het zicht te verdwijnen. De bewaker rende hem achterna en
vuurde een schot op hem af. Houd daarmee op, moordenaar,
hulden de zusters. Villain was geraakt. De zusters sleurden hem
de ziekenboeg in en verzorgden zijn wonden. Ze gingen ook

(22:45):
een beklacht doen bij de dokter die de klacht overmaakte
aan de commandant, waarna de directeur een stukje uit de
kraag van de bewaker scheurde en een procesverbaal opmaakte. Toen
Fulain gelezen was, werd hij naar de speciale rechtbank in
Cayenne gestuurd en veroordeeld tot een half jaar opsluiting. Op

(23:06):
het Île Royale besloten drie mannen samen te ontsnappen. Duval,
Austrouille en Almeer. Die laatste was een eikel. Hij verklikte
zijn kameraden. Toen Duval en Austri bij valavond op de
afgesproken plek aankwamen, werden ze getrakteerd op geweervuur. Duval ontsnapte

(23:26):
veilig naar zijn hut. Austri, gewond, liet zich vallen en
speelde dood. Rossini, de Corsicaan die hem had neergeschoten, stak
een lantaarn aan, tilde zijn kiel op en inspecteerde de wonden.
Austrui bleef roerwoos liggen, maar Rossini lachte. Nee, jij hebt

(23:47):
nog niet genoeg gekregen. En hij richtte zijn revolver pal
op het hart van Austrui en vuurde. Instinctief moest Austrui
op het laatste moment een beweging gemaakt hebben die hem
het leven redde. De kogel ketste af op een rib
en kwam er langs zijn zijde uit. Rossini was al
opgestaan en richtte zich tot een paar andere soldaten. Voilà,

(24:10):
nu de rekening verheffend is, kunnen we hem laten ophalen.
Ze vertrokken. Austrië sleepte zich naar de gevangenis, waar iedereen
zeer verrast was toen ze hem daar zagen aankomen. Hij
werd opgesloten in een cel. Pas de volgende dag werden
zijn wonden verzorgd. Op een van de houtwerven bij de Maronistroom,

(24:50):
waar de beruchte Carnavaggio de plak zwaaide, was een sablier
aan het werk. Een voormalig priester. Te oud en te
zwak om het zware werk te doen dat hem werd opgelegd.
Elke dag werd hij geslagen en van zijn voedsel beroofd.
Carnavaggio vond dat hij even hard moest werken als alle
anderen en toen dat niet lukte, kreeg hij een van

(25:12):
zijn fameuze woede aanvallen. Hij liet Sablier naakt aan een
boom vastminden, vlak boven een nest cassave mieren. Dat zijn
hele grote mieren die vreselijk kunnen bijten. Hebben ze iets
in hun scharen gekregen, dan mag je hun lijf afrukken,
nog zullen ze hun prooi niet lossen. De mieren die

(25:33):
hun nest verstoord zagen, stortten zich op de voeten van Sablier.
Hij onderging de marteling zonder zich te bewegen om de
mieren niet nog meer op te hitsen. Ze trokken zich
dan ook al vlug terug in hun nest. Maar dat
was buiten carnavaggio gerekend. Hij smeerde het lichaam van Sablier
in met zoetigheid en porde met de punt van een

(25:55):
paraplu in het nest van de nieren. Een andere bewaker, Casalonga,
brutaal maar niet vreed, verzette zich tegen deze barbaarse marteling.
Carnavaggio legde hem het zwijgen op en Casalonga trok zich terug.
Hij was nu eenmaal de lagere in rang. De arme
Sablier bleef daar tot avond. Zijn kameraden maakten hem op

(26:20):
eigen risico los en brachten hem half dood en zo
goed als volslagen waanzinnig terug naar het kamp. Beetje bij
beetje herstelde hij, maar lange tijd bleef hij zich gek gedragen.
De man is nu vrijgelaten, maar hij bevindt zich nog
steeds in Guyana.

All Episodes

De Duivelseilanden 10 - De Corsicanen

Episode Transcript

Popular Podcasts

Las Culturistas with Matt Rogers and Bowen Yang

Crime Junkie

The Brothers Ortiz

.css-15opob5{left:0;position:absolute;top:0.8rem;} All Episodes

.css-14f5ked{margin:0;word-break:break-word;display:-webkit-box;-webkit-box-orient:vertical;box-orient:vertical;-webkit-line-clamp:2;overflow:hidden;}De Duivelseilanden 10 - De Corsicanen