Dossier Europa | BNR

We keren een laatste keer terug naar het dorp Barcena de Bureba. Op het enorme land van Maaike en Tibor - 6 hectare in totaal - zal op termijn een voedselbos verrijzen. De eerste boompjes zijn al geplant en moeten met het warme weer goed bewaterd worden.

Het idee van een voedselbos is de structuur van een bos nabouwen, maar alles wat erin staat is eetbaar of heeft een functie voor de andere bomen. Maaike: ...

We keren terug naar het Spaanse spookdorp Barcena de Bureba, waar de Nederlandse Maaike en Tibor zich op den duur definitief willen vestigen samen met hun twee dochters van negen en zeven jaar. We gaan even langs bij buurman Carlos, die tot voor kort de enige was in het dorp. Wat vindt hij eigenlijk van de nieuwe aanwas?

Ook keren we weer terug naar de Universiteit van Burgos, op een uur rijden van het dor...

Terwijl in Spaanse trekpleisters als Barcelona, Malaga en Mallorca steeds heviger tegen massatoerisme wordt gedemonstreerd, is het moeilijk voor te stellen dat in het grootste deel van Spanje nauwelijks toeristen komen. Sterker nog: op veel plekken tref je überhaupt heel weinig mensen. Het Spaanse platteland loopt leeg - en dat is problematisch.

Want hoe minder mensen er wonen, hoe minder er wordt geïnvest...

Cyprus. Het is misschien wel de meest bijzondere EU-lidstaat die er is. Over het eiland loopt een grens die het Griekse zuiden scheidt van het Turkse noorden. Maar ondanks jaren van oorlog en spanningen gaat het betrekkelijk goed met die deling. Ook is Cyprus als geheel lid geworden van de Europese Unie, dus ook het noordelijke Turkse deel. Wat kunnen we daarvan leren voor Oekraïne?

Voor Noord-Cyprus gelden de Europese regels niet,...

Geen oorlog, maar ook nog geen vrede. Wat is dan wel de oplossing voor Cyprus? Kun je voor eeuwig een bevroren conflict blijven? Is daar weer een nieuwe oorlog voor nodig? Vooralsnog wordt gekozen voor de diplomatieke weg. Met VN-gezanten bijvoorbeeld. Zo is er net weer een rapport aan VN-secretaris-generaal Guterres uitgebracht. Is de gezant weer gestrand of kan er écht naar een oplossing worden toegewerkt? 

In deze aflevering wor...

Na oorlog volgt vrede. Ooit. Maar op Cyprus is daar nog geen sprake van. En ook weer wel. Het land is lid van de EU, de economie is stabiel en er heerst geen politieke chaos. Bovendien zijn er al decennialang geen grote geweldsuitbarstingen geweest. Is er dan geen vrede? Nee, want de Cypriotische regering heeft over ruim dertig procent van de grondgebied van het eiland geen controle. Maar van een oorlogssituatie is ook weer geen sp...

Cyprus is een bijzonder lid van de Europese familie. Het land ligt dichterbij Turkije en Syrië dan bij het Europese vasteland. En Cyprus mocht twintig jaar geleden lid worden van de Europese Unie terwijl de Cypriotische regering niet de controle heeft over het gehele grondgebied. Dat heeft dan weer te maken met een oorlog die deze zomer precies vijftig jaar geleden op het eiland woedde, maar niet vaak een oorlog wordt genoemd. 

In ...

Denemarken is volgens sommige Nederlandse politici het ideale land. En dan met name vanwege het Deense model. Ze doen niet mee met de Euro, en het belangrijkste voor deze politici: ze hoeven niet mee te doen met de afspraken op het gebied van migratie. Maar wat heeft Denemarken daar nou werkelijk aan. Wat kan Nederland ervan leren? En hoe wordt hier in Europa naar gekeken?

Om daar meer duidelijkheid over te krijgen praat Geert Jan ...

Het Deense model voor asielbeleid geldt als een voorbeeld voor onze nieuwe regering. De opt-out die Denemarken heeft op migratie lijkt de coalitie PVV-VVD-NSC-BBB wel wat. In het regeerakkoord staat dat ‘een opt-out clausule voor het Europees asiel- en migratiebeleid zo snel mogelijk bij de Europese Commissie zal worden ingediend’.  Is er enige kans dat Nederland ook zo'n constructie los weet te peuteren in Brussel?  

Heel k...

Denemarken hoeft zich niet te houden aan de Europese regels over asiel en migratie. Hoewel die Deense opt-out niet altijd heeft betekent dat het beleid daadwerkelijk strenger is geweest, is deel van de huidige strategie om Denemarken zo onaantrekkelijk mogelijk te laten lijken voor nieuwkomers. Een beleid van afschrikking.

Luister ook | 1. De Deense uitzondering

De enige manier om dat succesvol te doen, zegt oprichter en voorzitter...

Op het eerste gezicht lijken Denemarken en Nederland best op elkaar. Mensen fietsen, het is plat, mensen eten aardappels, haring en drop. Toch zijn er ook veel verschillen. Eén van die verschillen: de speciale regels die Denemarken heeft weten los te peuteren bij de Europese Unie. Denemarken hoeft zich niet te houden aan de Europese regels voor bijvoorbeeld de euro, politie en … migratie. Opt-outs hebben ze. Een mooi voorbeeld voor...

Oostenrijk valt om meerdere redenen op binnen de Europese Unie. Het land stemt vaak rechts, tot de uiterste flank aan toe. En het land hanteert als één van de weinigen nog een echte neutraliteitspolitiek. Het is één van de weinige EU-lidstaten die niet lid is van de NAVO. Sinds kort in tegenstelling tot Zweden en Finland.

Dat bespreek ik in deze aflevering met Theresa Kuhn, hoogleraar Europese studies aan de Universiteit van Amster...

Oostenrijk is lid van de Europese Unie, maar geen lid van de NAVO. Daarmee nemen ze een bijzondere positie in Europa in. De Oostenrijkers zijn sinds 1955 neutraal. Van oudsher heeft Wenen warme betrekkingen met Moskou. Maar door het uitbreken van de oorlog in Oekraïne worden de betrekkingen met Rusland op de proef gesteld. Toch reisde de Oostenrijkse bondskanselier Karl Nehammer (ÖVP) als eerste Europese regeringsleider naar Moskou...

Wenen is een onuitputtelijke bron van inspiratie voor schrijvers, kunstenaars en musici uit binnen- en buitenland. In de Oostenrijkse hoofdstad woonden de groten der aarde, zoals Gustav Klimt, Sigmund Freud en Joseph Haydn. In de stad van de dromen, zoals de bijnaam van Wenen luidt, is de kwaliteit van leven hoog. Het gastronomische aanbod van restaurants en cafés is groot. De Wiener Schnitzel is bepaald geen cliché. Tijdens de lun...

Op 12 juni 1994 trad Oostenrijk toe tot de Europese Unie. Met een tweederdemeerderheid stemden de Oostenrijkers vrij eensgezind vóór Europa. Een historisch moment waar veel Oostenrijkse burgers lang naar uit hadden gekeken. Met minder dan 9 miljoen inwoners was het een logische beslissing voor Oostenrijker, om in navolging van grote broer en buurland Duitsland lid te worden van de EU.

Maar het Europees enthousiasme in Oostenrijk i...

Moldavië, Bosnië, Noord-Macedonië en uiteraard Oekraïne. Het zijn alle 4 landen die graag toe willen treden tot de Europese Unie. Maar daarvoor moeten deze landen wel allemaal voldoen aan de zogeheten Kopenhagen-criteria.  Maar ook als deze landen hier eenmaal aan voldoen is de democratie geen gegeven. Zie Polen en Hongarije waar de rechtsstaat deels is afgebroken, in Polen wordt die nu weer hersteld.

Dat bespreek ik in deze afleve...

Polen begeeft zich deze maanden op onbekend terrein. Na acht jaar populisme van partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), die tijdens haar regeerperiodes de aanval opende op de rechtsstaat, probeert de nieuwe liberale regering de rechtsstaat te herstellen. Dit is niet eerder vertoond in Europa.  

Nu de rechtsstaat ook in andere delen van het continent onder druk staat, is het leerzaam om de ontwikkelingen in Polen nauwlettend te volg...

Midden in de nieuwsuitzending van Telewizja Polska (TVP), de Poolse publieke omroep, knalt het signaal eruit. Het is vlak voor Kerst, de nieuwe regering onder leiding van Donald Tusk is amper een week aan de macht. Het hervormen van de omroep is een van zijn belangrijkste verkiezingsbeloftes, nu voegt hij de daad bij het woord. Achter de schermen neemt de regering de publieke omroep over. Het management wordt vervangen, naast TVP o...

Polen is een verdeeld land. Afgelopen jaren woedde een felle politieke strijd tussen oppositiepartijen en de rechts-nationalistische regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Tienduizenden en soms honderdduizenden Poolse burgers gingen de straat op om te demonstreren voor de rechtsstaat, voor persvrijheid, voor het recht op abortus – zaken die stuk voor stuk onder druk stonden toen PiS aan de macht was.

Nu is de wind gedraai...