België is een klein en complex land: drie gewesten, drie taalgemeenschappen, een federale regering en een taalgrens die dwars door het grondgebied loopt. Door de geschiedenis en door het blijvend herschrijven van de grondwet zijn al die lagen al meerdere malen flink door elkaar geschud. Cultuurhistoricus David Van Reybrouck vergelijkt België met een lasagne die in je fietstas heeft gezeten nadat je ermee over de kasseien hebt gereden.
Het was niet altijd zo ingewikkeld. Bij het ontstaan in 1830 was België nog een unitaire staat. In het Europa van de negentiende eeuw was Frans een prestige taal, zo ook in het nieuw gestichte België. Vlaams was niet verboden, maar je moest wel Frans leren om de politiek te begrijpen of om kans te maken op een goede baan. Daar ligt de oorsprong van de taalkwestie. Vlamingen hebben zich decennia, zo niet eeuwen, minderwaardig gevoeld. Ze hebben een strijd gevoerd om het Nederlands te behouden.
Inmiddels is er veel gescheiden in België, zoals politiek, onderwijs en media. De Vlaamse radio-presentator Lieven Vandenhaute legt uit dat er nu in hetzelfde gebouw twee nationale omroepen zitten: de Vlaamse VRT en de Franstalige RTBF. Niet alleen de taal is verschillend maar ook de onderwerpen die worden behandeld lopen uiteen. Vlamingen hebben soms geen idee wat er eigenlijk speelt aan de andere kant, net zoals de Franstaligen. Zo begint die taalgrens op een echte grens te lijken.
Als Vlamingen en Franstaligen elkaar ontmoeten is de vraag: gaan we nu in het Nederlands of Frans spreken? Wie past zich aan? Dat kan soms leiden tot spanningen en irritaties. Jurist en onderwijsdeskundige Naïma Lafrarchi (UGent) legt uit dat er vaak sterke gevoelens aan taal verbonden zijn omdat emotie vooral via taal wordt overgedragen. Dankzij taal kun je sociale relaties aangaan. Taal is een belangrijk onderdeel van identiteit, het zorgt ervoor dat je bij een bepaalde groep hoort.
Over de maker
Annelies Bontjes (1993) is correspondent in België voor Trouw. Ze is te horen bij VPRO Bureau Buitenland en doet wekelijks verslag van haar ‘ontdekking van België’ op VRT Radio 1. Daarnaast schrijft ze regelmatig voor het Brusselse magazine BRUZZ. Ze woont in Brussel.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Popular Podcasts
Dateline NBC
Current and classic episodes, featuring compelling true-crime mysteries, powerful documentaries and in-depth investigations.
Stuff You Should Know
If you've ever wanted to know about champagne, satanism, the Stonewall Uprising, chaos theory, LSD, El Nino, true crime and Rosa Parks, then look no further. Josh and Chuck have you covered.
The Nikki Glaser Podcast
Every week comedian and infamous roaster Nikki Glaser provides a fun, fast-paced, and brutally honest look into current pop-culture and her own personal life.